عاشورا پر است از شخصیت‌هایی که با یک تصمیم آنی سرنوشتشان را دست خوش تغییر قرار داده‌اند. اشقیایی که شاید تا پیش از ماجرای کربلا مردم آنها را با دینداری و ظاهر متشرعشان به خاطر می‌آوردند.

مجله مهر: می‌گویند در داستان تاریخ، «کربلا» سنگ محک آدمهاست. در دل همه روایت‌های ریز و درشت این واقعه تا دلتان بخواهد می‌توانید شخصیت‌هایی را پیدا کنید که درست در بزنگاه عاشورا راهی را رفته‌اند که یک پایان سیاه برای زندگی‌شان رقم زده. آدم‌هایی که تاریخ هر روز یا قصه‌شان را برایمان تعریف می‌کند یا آدم‌هایش را تکرار!

دست داشتن خانوادگی در شهادت سه معصوم

پسران اشعث در خانواده‌ای عجیب به دنیا آمدند که هر کدام در به شهادت رساندن سه امام معصوم نقشی کلیدی داشتند. پدر او اشعث بن قیس کندی بود. بزرگ قبیله کنده و از یهودیانی که زمان پیامبر مسلمان شده بود؛ ولی بعد از رحلت ایشان مرتد شد و دوباره در ظاهر به اسلام بازگشت. امام صادق علیه السلام اشعث بن قیس را در شهادت امیرالمومنین شریک دانسته است. از سویی دیگر خواهر اشعث، جعده همسر امام حسن مجتبی علیه السلام بود که طی یک توطئه با امویان به حضرت زهر داد و ایشان را به شهادت رساند.

از نامه به سیدالشهدا تا امیر خواندن عبیدالله

محمد بن اشعث در کربلا به همراه بردارش در سپاه عمربن سعد حضور پیدا کرد. آنها جزو آن دسته از خائن‌هایی بودند که پیش از این واقعه به سیدالشهدا نامه نوشتند و او را برای حکومت داری در کوفه دعوت کردند؛ اما با آمدن عبیدالله ورق برگشت و در زمره یکی از فرماندهان پسر مرجانه قرار گرفتتند و به عنوان اولین نفراتی شناخته شدند که ابن زیاد را امیر مورد خطاب قرار دادند. محمد ابن اشعث در دستگیری و به شهادت رساندن مسلم بن عقیل نقش اساسی داشت.

از غارت خیمه‌ها تا به غنیمت بردن لباس سیدالشهدا

ازسوی دیگر قیس در روز واقعه هنگام جنگ با سپاه سیدالشهدا میان افرادی بود که امام از نامه فرستادن‌های آنها به ایشان برای دعوت به حکومت در کوفه یاد کرد؛ ولی ابن اشعث منکر این نامه شد و مورد لعن و نفرین امام حسین علیه السلام قرار گرفت. در مقاتل و روایت‌های تاریخی نوشته‌اند که او ظهر عاشورا و بعد از شهادت اباعبدالله علیه السلام خیمه‌های اهل حرم را غارت کرد و لباس‌های امام را به غنیمت برد. از دیگر جنایت‌های این دو برادر این بود که آنها در کربلا سرهای شهدا را به عنوان پیشکش نزد عبیدالله بردند. نوشته‌اند که قیس به عنوان رئیس قبیله کنده ۱۷ سر را به دربار ابن زیاد برد.

سرنوشت دوبرادر بعد از عاشورا

می‌گویند قیس بعد از واقعه کربلا به خاطر شماتت مردم به بصره نرفت برای همین راهی کوفه و در خانه بن کامل پنهان شد. مختار به محض فهمیدن این موضوع ابوعمره را به مخفی گاه او فرستاد و او را کشت. محمد بن اشعث برادر قیس هم بعد از جنگ در قادسیه مورد محاصره نیروهای مختار قرار گرفت اما از چنگ آنها فرار کرد و به مصعب بن زبیر پیوست. مختار هم دستور داد تا قصر او را تخریب کنند و با مصالح آن خانه حجر بن عدی را که به دست طرفداران ابن زیاد ویران شده بود از نو بسازند. این در حالی بود که محمد ابن اشعث پس از مدتی سرانجام در جنگ میان زبیریان با مختار به دست خود او کشته شد.