خبرگزاری مهر، گروه استانها - هیفاء پردل: چه فرق می‌کند محرم و روز عاشورا در چه نقطه جغرافی مشغول عزاداری باشی وقتی یک نقطه مشترک آن «کربلا» و واقعه «عاشورا» همه شیعیان جهان را با هر رنگ و زبان و قومیتی با خود به یک نقطه می‌کشد آن هم عشق به حسین بن علی علیه السلام و یاران و اهل بیتش وقتی این نقطه مشترک وجود دارد حال فرقی ندارد با زبان عربی و یا با زبان اردو، پشتو و یا به زبان فارسی نوحه خوانی و عزاداری کنی.
بی‌شک در ایام عزاداری محرم و صفر می‌توان انسجام و اتحاد را در شهر مقدس قم بیشتر درک کرد وقتی بیرق‌های سیاه عزاداری، موکب‌های مختلف عزاداری، پرچم‌های سیاه را می‌بینی که در تکیه‌های همه اقوام ایرانی اعم ترک، لر، یزدی و آذری و حتی از کشورهایی مانند عراق و افغانستان و پاکستان و هند خودنمایی و جلوه گری می‌کند و پناه و عشق همه سید سالار شهیدان دو عالم است.
شهر قنوات و ساکنان افغانی آن، مناطق آذر و چهارمردان و یزدان شهر و ساکنان عرب زبانش و هم‌چنین منطقه نیروگاه و ساکنان آذری و ترک زبانش و ... همه زیر بیرق امام حسین علیه السلام هیئت‌هایی را دارند که امروز برای خود کلکسیونی از آداب و رسوم عزاداری حسینی برای شهر قم به شمار می‌رود؛ مهم حرکت در مسیر اهداف حادثه کربلا و مسیری اصلاحی امام حسین(ع) است.
نجفی‌ها و آتش عزایی که بر علم‌ها زبانه می‌کشد
با قدم گذاشتن بر محله‌ای معروف و تاریخی به نام «گذرخان» به یک حسینیه بسیار قدیمی می‌رسیم که به نام حسینیه «نجف اشرف» معروف است؛ حسینیه‌ای که نجفی‌های مقیم استان قم بعد از رانده شدن از ظلم و ستم رژیم بعثی صدام به دلیل داشتن مذهب تشیع و ریشه ایرانی بودن به فکر ساختن حسینیه افتادند و بنای اولیه این حسینیه را در سال ۱۳۵۰ ساختند.
به نزدیک حسینیه می‌روم از عزاداران سراغ مسئول هیئت امنای حسینیه را می‌گیرم و گفت‌وگو را شروع می‌کنم؛ وی که خود را مهدی روحانی معرفی می‌کند، می‌گوید: نجفی‌ها به دلیل ارادت خاصی که به امام حسین علیه السلام دارند به محض ورود به شهر قم این حسینیه را ساختند و امروز این حسینیه تنها به نجفی‌ها تعلق ندارد بلکه زیر بیرق امام حسین(ع) ایرانی‌ها، پاکستانی‌ها و افغانستانی‌ها هم برای عزاداری به این حسینیه می‌آیند.
این مشعل‌ها در نجف باعث اتحاد و انسجام هیئت‌ها و عشایر مختلف نجف می‌شد
در کنار حسینیه جوانان و نوجوانان ایرانی و نجفی یک دل و هم صدا با انسجام و وحدت در حال آماده شده برای عزاداری هستند روحانی بیان می‌کند: در شب‌های ششم، هفتم و هشتم ماه محرم مشعل‌هایی را روشن و در خیابان‌ها و میدان‌ها به ویژه مکان‌های مقدس می‌گردانند تاریخچه این مراسم به ۵۰۰ سال برمی‌گردد نجفی‌ها این مشعل‌ها را با کمک آتشدان‌های کوچک چوبی و فلزی روشن می‌کنند که به دلیل وزن بالای مشعل‌ها حمل آن نیاز به توانایی بالایی دارد.
وی فلسفه این مشعل‌ها را نشان دادن داغی و سوز و گذار صحرای کربلا و شعله‌ور شدن خیمه‌های اهل بیت علیه السلام می‌داند و می‌گوید: نجفی‌ها سه روز مانده به عاشورا آن را در خیابان‌های منتهی به حرم کریمه اهل بیت می‌چرخانند این مشعل‌ها در نجف باعث اتحاد و انسجام هیئت‌ها و عشایر مختلف نجف می‌شد و این سنت هنوز در بین نجفی‌ها ماندگار است؛ این مشعل‌ها نشان از آتش و سوز و گدازی است که از حادثه کربلا بر جان و دل ما مانده است.
مشق شمشیرها برای اعلام آمادگی برای بیعت با سالار شهیدان
یکی دیگر از ریش سفیدان و پیرغلامان حسینیه نجفی‌ها که از کودکی تاکنون عمر خود را صرف خدمت به اهل بیت علیه السلام کرده است می‌گوید: نجفی‌ها هنوز فرهنگ و آداب و رسوم خاص عزاداری خود را حفظ کرده‌اند و در ایام محرم با شیوه و سبک خاصی اقدام به عزاداری می‌کنند؛ در شب‌های منتهی به عاشورا در این حسینیه جای سوزن انداختن نیست مشق شمشیر، سینه‌زنی با مداحی عربی و فارسی، مشعل گردانی، شبیه خوانی از مراسم مهم ما نجفی‌ها است.
ابواحسان الیوسفی درباره مشق شمشیر اظهار می‌کند: هم‌زمان با دهه اول ماه محرم از شب ششم به مدت ۳ شب تا عاشورا مراسم سنتی «مشق شمشیر» از سوی نجفی‌های مقیم قم برگزار می‌شود؛ این مراسم سنتی از نسلی به نسلی در بین نجفی‌ها برگزار می‌شود و نجفی‌ها از حسینیه خود در گذرخان تا حرم حضرت معصومه(س) با شکوه خاصی عزاداری می‌کنند.
این عضو هیئت امنای حسینیه نجف اشرف درباره فلسفه این نوع عزاداری بیان می‌کند: در شب عاشورا هنگامی که امام حسین علیه السلام یاران خود را فراخواندند و درباره حوادث روز عاشورا سخنرانی کردند حضرت زینب(س) پس از شنیدن این سخنان آرام و قرار نداشتند؛ حبیب ابن مظاهر اسدی از یاران مخلص امام حسین(ع) برای آرام کردن آن حضرت و نشان اخلاص خود به حضرت سیدالشهدا(ع) با بالا بردن شمشیرهای خود به همراه دیگر یاران امام حسین(ع) به سمت خیمه حضرت زینب(س) رفته و آمادگی خود را برای هم رزمی با اباعبدالله الحسین(ع) نشان دادند.
از شب ششم محرم به مدت ۳ شب تا عاشورا مراسم سنتی «مشق شمشیر» از سوی نجفی‌های مقیم قم برگزار می‌شود
در کنار حسینیه نجفی‌ها موکب‌های کوچکی که از عزاداران و رهگذران با قهوه عربی پذیرایی می‌کردند جلب توجه می‌کرد. باب گفت‌وگو را با یکی از نوجوانان نجفی باز می‌کنم و از او درباره این نوع پذیرایی می‌پرسم که می‌گوید: در کنار چایی شیرینی که ما از آن برای پذیرایی از عزاداران استفاده می‌کنیم از قهوه تلخ هم استفاده می‌کنیم.
حسین انصاری می‌افزاید: اگر فردی که قهوه را خورده است انتهای این فنجان را تکان داد یعنی از میزبان تشکر می‌کند و دیگر میلی برای قهوه بعدی ندارد ولی اگر عادی فنجان را تحویل دهد یعنی مجدداً باید برای او قهوه بریزیم برای من جای افتخار دارد که از عزاداران حسینی(ع) با هر طیف و قومی و زبانی پذیرایی کنم حسین متعلق به طایفه خاصی نیست.
قیمه نجفی؛ معروف‌ترین نذری نجفی‌ها در محرم
به زیرزمین حسینیه نجفی‌ها هدایت می‌شوم، وجود دیگ‌های بزرگ برنج که در حال جوشیدن هستند و آن‌طرف بوی مطبوع قیمه که به قیمه نجفی معروف است مجذوب می‌شوم؛ بیشتر درباره این نوع قیمه و فلسفه آن بپرسم هرچند گرما و حرارت این آشپزخانه بسیار بالا است جوانان و حتی افراد پیر و سالمندی را می‌بینم که عاشقانه در حال آشپزی و مدیریت آشپزخانه هستند تا یک نذری ایده آل تقدیم عزاداران کنند.
از یکی از پیرغلامان درباره نوع غذای نجفی‌ها در محرم می‌پرسم که بیان می‌کند: قیمه نجفی از معروف‌ترین نذری عاشورا و محبوب‌ترین غذاهای نجفی‌ها است و با برنج سرو می‌شود اما هیچ شباهتی با قیمه ایرانی‌ها ندارد؛ برای پختن این قیمه لازم است گوشت پخته را با استفاده از گوشت کوب‌های بزرگ له کنند و ادویه‌هایی مانند دارچین، نمک و لیمو عمانی را به همراه رب گوجه فرنگی به نخود در حال پخت و گوشت کوبیده شده اضافه کنند تا غذا کاملاً پخته شود.
سید مصطفی موسوی می‌افزاید: این نوع غذا طرفداران بسیاری هم در میان ایرانیان و هم خود نجفی‌ها دارد و ما در شب‌های دهه نخست ماه محرم در هر شب چندین تن از این غذا برای پذیرایی از عزاداران حسینی(ع) تهیه می‌کنیم؛ باشد که قبول اربابمان حسین باشد.
از او درباره سختی کار در میان گرمای شدید و دمای این مکان می‌پرسم که بیان می‌کند: من از ۶ سالگی جواز نوکری امام حسین(ع) را گرفته‌ام مگر گرمای این مکان با گرمای صحرای کربلا برابری دارد؟ مگر ما عزیزتر از اهل بیت اربابمان هستیم که در گرمای صحرای کربلا با تشنگی مقاومت کردند.
حسینیه نجفی‌ها را با شروع عزاداری و رسیدن هیئت چهارمردان برای تسلیت به نجفی‌ها و یک صدا شدن عزاداری آن‌ها ترک می‌کنیم امیدواریم این اتحاد و انسجام در بین اقوام و ملیت‌ها نه تنها در محرم در طول سالیان باشد تا پاسخ کوبنده‌ای در برابر توطئه و تفرقه‌افکنی دشمنان باشد.