خبرگزاری مهر- گروه استان ها، آرش صالحی: یکی از نکات فرهنگی جالب توجه در سرزمین مینودری این که آیین های عزاداری سالار شهیدان (ع) با سپری شدن دهه نخست محرم پایان نمی یابد و در دهه دوم این ماه نیز با رونق و شکوه ویژه ای دنبال می شوند. یکی از آیین ها که خاص مردمان استان قزوین است، مراسم موسوم به «سوم امام حسین (ع)» است که در روز دوازدهم محرم، توسط کاروان بزرگی از زنان قزوینی در خیابان های این شهر برگزار می شود. آیینی که با جمع شدن مردم به دور این کاروان، جلوه شکوهمندی پیدا می کند.
تشییع نمادین/ شکوه وابستگی به خاندان حسین(ع)
یکی از خادمان مسجد طاق بهلول قزوین درباره فلسفه این نوع عزاداری به خبرنگار مهر گفت: وقتی زنان غیرتمند قبیله «بنی اسد» دیدند که پیکر شهدا روی زمین رها شده و کسی نیست آنها را دفن کند، با بیل و کلنگ رفتند تا این کار را به جای مردان قبیله‌ی خود انجام دهند و ۳ روز پس از شهادت حسین بن علی (ع) گرد هم جمع شدند و به خاک کردن پیکرهای مطهر شهدای کربلا همت گماردند.
سید علی حسینی در این زمینه گفت: بنا بر روایات معتبری که در کتب مختلف تاریخ اسلام نقل شده، پس از جنایت هایی که سپاه عمر بن سعد لعین در واقعه جانگداز روز عاشورای محرم الحرام سال ۶۱ هجری قمری مرتکب شد، کسی از ترس یزید و یزیدیان جراْت نمی‌کرد تا جنازه‌های یاران امام حسین (ع) را به خاک بسپارد.
این پیر غلام عاشورایی با بیان اینکه این مراسم تنها عزاداری مختص زنان در قزوین است، ادامه داد: این آئین تشییع نمادین در سومین روز پس از شهادت شهیدان خدایی عاشورا، «فقط با حضور زنان» از مسجد «علی‌اکبر (ع)» آغاز شده و طی آن زنان در قالب یک راهپیمایی نسبتاً طولانی، به دور شهر می چرخند.
وی در مورد مسیرهای نمادین تشییع و شکل برگزاری آن، بیان کرد: زنان در حالی به سمت خیابان سپه (نخستین خیابان کشور)، حرکت می کنند که روی سر خود گِل ربخته، بیل و کلنگ به دست، پیکره های پارچه ای بی سر و دست را به نشانه اجساد بدون سر و دست شهداء کربلا، به شکل نمادین بر دوش خود حمل می‌کنند، تا به حسینیه «آقا سید جمال» برسند.
مراسمی با حضور همه اقوام
حسینی با ذکر این نکته که در این عزاداری زنان بومی استان از اقوام مختلف محلی (کرد، لر، ترک و تات) حضور دارند، گفت: حسینیه آقا سید جمال که پشت مسجد جامع قزوین قرار دارد، به یکی از علمای برجسته قزوین در دوران قاجاریه به نام «سید جمال الدین رضوی روحانی» تعلق داشته که امروزه به عنوان بیت الحسین «حاج سید تقی میری» فعالیت می کند و برای برگزاری روضه‌خوانی ویژه زنان در دهه نخست محرم استفاده می شود.
وی اضافه کرد: بانوان عزادار حسینی در مسیر یاد شده، سینه زنی می‌کنند و گاهی شیری نمادین هم همراه آنهاست تا در پیدا کردن پیکر شهدا به آنها کمک کند که البته هر سال جزییات دیگری مانند علم، کتل و شتر به این مراسم اضافه می‌شود تا از نظر شکلی، بیشتر به یک کاروان شبیه شود.
این خادم الحسین (ع) ادامه داد: در این آئین پرشکوه، زنان موسوم به طایفه بنی‌اسد، پس از عزاداری سوم امام حسین (ع) در حسینیه آقا سید جمال به آستان مقدس امامزاده حسین (ع) که از فرزندان امام هشتم شیعیان است، رفته و پس از برپایی مراسم عزاداری، دوباره به مسجد علی‌اکبر برگشته و در آنجا نوحه خوانی و سینه زنی می کنند.
یادآوری نقش زنان در تاریخ اسلام
یکی از بانوان مینودری هم که همه ساله در این مراسم حاضر می شود، به خبرنگار مهر گفت: همه ساله تلاش می کنم تا با همه وجودم در این مراسم تشییع نمادین، اما پر از معنی شرکت کنم، تا اگر خدا قبول کند، توانسته باشم دردی از دردهای بی شمار و جانکاه دوستداران امام سوم شیعیان جهان (ع) را تسکین دهم.
زهرا حمیدی، هدف دیگرش از حضور در این مراسم را توسل به زینب کبری(س)، همدردی با این بانوی بزرگوار و تجلیل از اقدام آگاهانه بانوان قبیله بنی اسد بیان کرد و ادامه داد: این واقعه نشان داد که زنان می توانند نقش بزرگی را در جریان تاثیرگذار تاریخی ایفاء کنند و لازم است به عنوان یک زن مسلمان؛ سیره حضرت زینب(ع) را الگوی زندگی خویش قرار داده و سبک زندگی این شیرزن دشت کربلا را به صورت واقعی در زندگی شان پیاده کنند.
سوم امام (ع) به سبک الوندی ها
یکی از پیر غلامان مسجد امام خمینی(ره) الوند در شهرستان البرز در خصوص برپایی مراسم سوم امام حسین (ع) در این شهر، عنوان کرد: بانوان الوندی در پاسداشت ایستادگی های عقیله بنی هاشم «زینب کبری(س)» از صبح روز ۱۳ محرم از برابر مسجد امام خمینی (ره) الوند قدیم با در دست داشتن شاخه های گل، پیکرهای شهدای کربلا را به صورت نمادین تشییع می کنند.
محمد کریمی، مسیر راهپیمایی عزاداران را از مسجد امام خمینی (ره) تا گلزار شهدای الوند دانست و افزود: یکی از جلوه های بارز و مهم برگزاری این آیین در شهر الوند، توسل و تمسک زنان این شهر به حضرت زینب (س)، به عنوان شاخص ترین بانوی واقعه کربلاست و یادآوری دردهای و رنج های عقیله بنی هاشم (س) است.
وی با بیان اینکه در مسیر تشییع، ذاکران اهل بیت(ع) به نوحه سرایی می پردازند، ادامه داد: نزدیک به ۳۰ سال است که این آئین شکوهمند در شهرستان الوند برگزار می شود و بانوان شهر با در دست داشتن بیل و شاخه های گل، به سبک ویژه خودشان این واقعه تاریخی را بازنمایی کرده و با اهل بیت امام حسین (ع) همدردی می کنند.
تاثیر آیین های عزاداری در رونق گردشگری استان
یک فعال حوزه گردشگری هم در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به کم نظیر بودن مراسم سوم امام در سطح کشور و جهان، گفت: هر ساله، هنگام برگزاری این مراسم در شهر قزوین، گردشگران خارجی و داخلی از آن دیدن می کنند و برای برخی از آنها، این موضوع خیلی جذاب است که همه مراسم، فقط توسط خانم ها صورت می گیرد.
علی اکبر رنجبر، برپایی آیین های عزاداری را از ظرفیت های عمده برای جذب گردشگر توصیف کرد و گفت: این ظرفیت در استان هایی مانند آذربایجان، اصفهان، زنجان و یزد فعال شده و چنانچه تدابیر و تمهیدات مناسب تبلیغاتی در این زمینه اتخاذ شود، می تواند به شکوفایی گردشگری مذهبی در استان قزوین نیز کمک بسزایی کند.
وی با تاکید بر نقش مهم هنرمندان در بازتاب چنین آیین هایی، ادامه داد: این آیین، با حضور و تلاش عکاسان خوب قزوینی بیشتر شناخته و مطرح شده است و اگر فیلمسازان و سینماگران استان هم، درباره این مراسم، فیلم های مستند بسازند، گام مهمی در معرفی و ماندگار کردن آن برداشته خواهد شد.
برگزاری آئین هایی مانند مراسم سوم امام حسین (ع) نقش بی بدیلی در توسعه و تعمیق فرهنگ عاشورایی شیعه دارد و در انتقال هویت مذهبی از نسلی به نسل دیگر موثر است و در این میان توجه به محتوای برنامه های عزاداری می تواند در درک عمیق مردم و نسل جوان از فلسفه قیام عاشورا هم موثر باشد.