خبرگزاری مهر، گروه بین الملل ـ رامین حسین آبادیان: سفر قریب الوقوع یک هیأت از اقلیم کردستان عراق به بغداد برای دیدار و گفتگو با مقام های ارشد دولت مرکزی عراق با هدف حل و فصل اختلافات میان دو طرف موجب شده است تا بسیاری از کارشناسان و ناظرانِ مسائل سیاسی از آغاز فصل جدیدی از روابط، مناسبات و گفتگوهای میان بغداد و اربیل سخن بگویند.
این درحالی است که سلسله اظهارنظرهای اخیر مقام های عراقی ازجمله مقام های اقلیم کردستان عراق حاکی از تلاش های گسترده برای حل و فصل اختلافات میان اربیل و بغداد است. به نظر می‌رسد که دو طرف قصد دارند در آینده نزدیک به یک توافق درخصوص برخی مسائل بسیار مهم و محل مناقشه از جمله مشخص کردن سرنوشت عواید حاصل از فروش نفت برسند. در این میان، اربیل برای واگذاری درآمدهای نفتی به دولت مرکزی چراغ سبز نشان داده است.
در همین ارتباط، «ریزان الشیخ»، یک از اعضای ارشد «اتحادیه میهنی» کردستان عراق از توافق در اقلیم کردستان برای حل اختلافات با بغداد خبر داد و گفت: اربیل تصمیم گرفته است درآمد نفتی و گمرکی خود را به دولت مرکزی تحویل دهد.
ریزان الشیخ در ادامه سخنان خود تصریح کرد: روابط کنونی بغداد و اربیل مثبت است و می‌تواند به نتایج مهمی هم برسد. کردستان قصد دارد روابط نزدیک با حکومت مرکزی را حفظ کند زیرا حکومت معتقد است که قدرتش در گرو قدرت عراقی یکپارچه است.
عضو حزب اتحادیه میهنی کردستان در ادامه افزود: درست به همین دلیل است که احزاب اصلی کردستان یعنی حزب دموکرات، اتحادیه میهنی و گوران بر تقویت روابط با بغداد، پایان دادن به تنش‌ها و تحویل درآمد نفتی و گمرکی به بغداد توافق کرده‌اند. این درحالی است که درآمدهای نفتی و گمرکی اقلیم کردستان طی چند سال گذشته یکی از پرونده‌های اختلافی اربیل و بغداد بوده است. بنابراین، این اظهارات نشان می دهد که احتمال توافق نهایی میان بغداد و اربیل در آینده نزدیک وجود دارد.
در همین حال، «مسرور بارزانی» نخست وزیر اقلیم کردستان عراق نیز سخنانی را در جهت تأیید توافق قریب الوقوع میان بغداد و اربیل، مطرح کرده است. درهمین ارتباط، وی تاکید کرد که اقلیم کردستان به دست یابی به یک توافق فراگیر با بغداد در خصوص مسائل اصلی فیما بین پایبند است. وی تصریح کرد که این توافق در خصوص مسائل مهم و اساسی فیما بین بغداد و اربیل خواهد بود. مسرور بارزانی تاکید کرد که این توافق دربرگیرنده حقوق و تعهدات دو طرف بر اساس قانون اساسی خواهد بود.
در راستای تلاش ها برای حصول توافق میان بغداد و اربیل، حتی رقابت های سیاسی تنگاتنگی در داخل اقلیم کردستان عراق به وجود آمده است؛ بدین ترتیب که «نچیروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان و «مسرور بارزانی» نخست وزیر این اقلیم، هریک به صورت جداگانه تلاش هایی را در راستای توافق با بغداد در عرصه مسائل محل مناقشه کلید زده اند.
علت این رقابت سیاسی نیز میان نچیروان بارزانی و مسرور بارزانی به شکستی باز می گردد که اقلیم کردستان در سال ۲۰۱۷ و پس از برگزاری همه پرسی استقلال از دولت مرکزی بغداد، متحمل شد. پس از آن شکست بود که نوعی دو دستگی در این اقلیم ایجاد شد.
پس از برگزاری همه پرسی مذکور بود که اقلیم کردستان با شرایط بسیار سخت داخلی و خارجی مواجه شد؛ چرا که برخی از کشورهای خارجیِ دارای روابط گسترده با اربیل از جمله ترکیه اقدام به تحریم آن کردند و در داخل نیز دولت مرکزی راهی جز برخورد قاطعانه با کسانی که به دنبال پیاده سازی طرح‌های خارجی در عراق بودند، در مقابل خود ندید. بدین ترتیب، انتقادات از مسعود بارزانی در داخلِ اقلیم کردستان نیز بالا گرفت.
علت این مسأله هم آن بود که کُردهای اقلیم کردستان، مسعود بارزانی را عامل اصلی وضعیت خود می‌دانستند و معتقد بودند که وی آنها را قربانی اهداف بلندپروازانه خود کرده است. از آن زمان بود که روابط میان بغداد و اربیل تا حدود زیادی رو به تیرگی نهاد و مسعود بارزانی علیرغم تلاش‌هایی که داشت، به اهداف مد نظر خود دست پیدا کند.
از همین روی، نچیروان بارزانی به عنوان رئیس اقلیم کردستان و مسرور بارزانی به عنوان نخست وزیر این اقلیم، هریک به دنبال تحقق دستاوردی برای خود هستند تا جایگاه خود در این اقلیم را تحکیم بخشند؛ بدین ترتیب، آنها توافق با دولت مرکزی بغداد بر سَر برخی از موارد و مسائل مورد مناقشه را بهترین برگ برنده برای خود قلمداد می کنند.
از سوی دیگر، مسرور بارزانی و نچیروان بارزانی تمام تلاش خود را به کار بسته اند تا پشتوانه خود برای نقش آفرینی های بیشتر در ساختار سیاسی اقلیم کردستان در سال های آینده را تحکیم بخشند و به همین دلیل است که هریک از آنها تلاش های جداگانه ای را برای توافق با بغداد صورت می دهند.
در کنار این رقابت سیاسی برای تحقق توافق با دولت مرکزی بغداد، شاهد کارشکنی ها و سنگ اندازی های ایالات متحده آمریکا نیز هستیم. آمریکایی ها تمام تلاش خود را به کار بسته اند تا به هر طریقِ ممکن از حصول توافق میان بغداد و اربیل جلوگیری کنند. علت این مسأله هم به استراتژیِ همیشگی ایالات متحده مبنی بر لزوم عدم وجود وحدت و یکپارچگی در کشورهای منطقه باز می گردد.
در واقع، آمریکایی ها تحقق توافق میان اربیل و بغداد را در تضاد با منافع رژیم صهیونیستی در منطقه قلمداد می کنند، چراکه آنها معتقد هستند که این توافق می تواند زمینه برای قدرتمندتر شدن بیش از پیشِ عراق باشد و بدین ترتیب، در سایه قدرتمندتر شدن کشورهای منطقه از جمله عراق، رژیم صهیونیستی به عنوان یک رژیم نامشروع و متجاوز، به حاشیه رانده خواهد شد. ازهمین روی، ایالات متحده ترجیح می دهد کشمکش ها در عراق و دیگر کشورهای منطقه ادامه پیدا کند تا بدین ترتیب، رژیم صهیونیستی از حاشیه امن بیشتری در منطقه برخوردار باشد.
اما در هر صورت سفر اخیر «برهم صالح» رئیس جمهوری عراق به اربیل و دیدار با مقامات اقلیم کردستان نشان داد که توافق میان بغداد و اربیل به مسأله ای قریب الوقوع تبدیل شده است و این امکان وجود دارد که در سفر آتی هیأت اقلیم کردستان به بغداد یک توافق استراتژیک میان دو طرف امضاء شود؛ توافقی که بدیهی است به مذاق آمریکایی ها خوش نخواهد آمد.