به گزارش خبرنگار مهر، در ادامه جلسه علنی روز یکشنبه مجلس شورای اسلامی بررسی سؤال جلال محمودزاده نماینده مردم مهاباد از وزیر امورخارجه در مورد «سدسازی غیرقانونی در ترکیه و سکوت وزارت امور خارجه در قبال هشدار مردم کُرد عفرین سوریه» در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گرفت.
محمدجواد ظریف در این خصوص گفت: مردم عراق، سوریه و ایران به طور مستقیم درگیر سدسازی‌ها در ترکیه هستند، تلاش‌هایی را برای گفت‌وگو با کشور ترکیه انجام داده‌ایم، در سطح بین‌المللی موضوع ریزگردها به عنوان موضوعی که مشکل منطقه‌ای ایجاد کرده، مطرح کرده‌ایم، جلسه‌ای در این خصوص در تهران برگزار شد و آقای رئیس‌جمهور به صراحت این موضوع را مطرح کرد که موجب ناراحتی نماینده ترکیه هم شد.
وی افزود: ترکیه به هیچ یک از کنوانسیون‌های آبی نپیوسته است لذا در این زمینه پیگیری موضوع در سطح بین‌المللی با دشواری‌هایی روبرو است. ایران، عراق و سوریه به شکل منفرد و مشترک در گفت‌وگوهایی که با تُرک‌ها دارند، موضوع سدسازی ترکیه را مطرح و پیگیری می‌کنند.
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از اظهارات خود در خصوص موضوع کُردهای سوریه گفت: موضع جمهوری اسلامی در این زمینه کاملاً مشخص است، ما اعلام کرده‌ایم که تنها راه حفظ امنیت در ترکیه، حضور نظامی دولت مرکزی در مناطق مرزی است. بر اساس قرارداد آدانا چنین اقدامی ممکن است و از طریق اقدام علیه تمامیت ارضی و حاکمیت سوریه، نمی‌توان امنیت ایجاد کرد.
ظریف تأکید کرد: در ملاقات‌ها با دوستان تُرک، این سیاست اعلام شده است، در جلسه اخیر آستانه در استانبول آقای رئیس‌جمهور به صراحت این موضوع را مطرح کرد، معتقدیم امنیت منطقه با رعایت دو اصل امکانپذیر است؛ اول احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی و امنیت همه کشورهای منطقه و دوم رعایت حقوق همه ساکنان منطقه من جمله برادران و خواهران کُرد.
وی با اشاره به رایزنی‌های ایران با ترکیه و سوریه برای حل این مشکل گفت: جمهوری اسلامی اعلام آمادگی کرده که کمک کند دولت ترکیه و سوریه این مشکل را بر اساس مقررات بین‌المللی با حضور نیروهای سوری و با حفظ احترام مردم ساکن آن منطقه حل کنند.
وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه تروریست جایی در منطقه ما ندارد، افزود: هیچ‌کس نباید اجازه دهد که تروریست‌ها از خاکش برای حمله به دیگران استفاده کنند.
ظریف ادامه داد: آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند از گروهی از کردهای سوریه سوءاستفاده کنند و به عنوان پیاده‌نظام از آنها استفاده کنند البته برادران و خواهران کرد ما در سوریه و عراق حتماً با این موضوع مخالفند. مسئولان اقلیم کردستان رسماً با این سیاست مخالفت کردند. تلاش می‌کنیم با همکاری دولت سوریه، اقلیم کردستان و همه گروه‌های کرد در سوریه، این مشکل را از طریق هماهنگی بین نیروهای نظامی سوریه و ترکیه و بدون ایجاد مزاحمت برای مردم کرد و عرب منطقه حل کنیم.
در ادامه جلال محمودزاده نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی گفت: در رابطه با سدسازی دولت ترکیه باید گفت رودهای دجله و فرات از ترکیه سرچشمه گرفته و به سمت عراق، سوریه و خلیج‌فارس در حرکت هستند. دولت ترکیه در اقدامی غیرقانونی مدعی است همانطور که منابع نفتی هر کشور متعلق به آن کشور است، منابع آبی کشور ترکیه نیز می‌تواند به عنوان منابع نفتی مدیریت شود.
نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی افزود: در سال ۱۹۳۶ فکر اسرائیل برای مدیریت پروژه آب در ترکیه شکل گرفت و از سال ۱۹۸۰ جدی‌تر شد. «گاپ» طرحی است که بر پایه آن دولت ترکیه در نظر دارد مجموعه‌ای از سد و نیروگاه‌های آبی را در بخش بالایی رود دجله و فرات بسازد. دولت ترکیه برای اجرای این کار ۳۲ میلیارد بودجه اختصاص داده که ۱۴ سد بر روی رودخانه فرات، ۸ سد بر روی رودخانه دجله و ۱۹ نیروگاه برقی آبی در این منطقه بسازد.
وی اظهار داشت: نخستین سدی که ساخته شد، سد آتاتورک در سال ۱۹۷۰ بود که پنجمین سد بزرگ جهان و بزرگترین سد اروپا و ترکیه است و ساخت آن موجب ایجاد ریزگردها در غرب ایران و تشدید بیابان در عراق شد. اخیراً دومین سد توسط ترکیه در حال آبگیری است که آبگیری آن از ورود ۵۶ درصد آب دجله به خاک عراق و ایران جلوگیری می‌کند و تبعات زیست‌محیطی و تنش‌های شدید آبی در عراق و ایران دارد.
محمودزاده تأکید کرد: با ممانعت دولت ترکیه از ورود آب به فرات، تالاب هورالعظیم خشک خواهد شد که فاجعه زیست‌محیطی بزرگی را در جنوب غربی ایران رقم می‌زند. اگر این سد که از نظر حجم سه برابر سد کرخه است، آبگیری شود، نه تنها کل کشور ایران درگیر ریزگردها خواهد شد بلکه باید شاهد مرگ هورالعظیم باشیم. همچنین با آبگیری این سد، آب شور دریا به نهرهای اروند رود وارد خواهد شد که موجب نابودی نخلستان‌ها می‌شود.
وی ادامه داد: تاکنون در دنیا کنوانسیون‌ها و توافقنامه‌های فراوانی به وجود آمده که بر اساس آن کشورهای بالادست رودخانه‌ها بیاموزند که صاحب متعلق آبراه‌های بین‌المللی نیستند و کشورهای پایین‌دست نیز از آن سهمی دارند.
نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی با اشاره به عدم رعایت این کنوانسیون‌ها توسط ترکیه گفت: طبق قوانین بین‌المللی علی‌الخصوص کنوانسیون ۱۹۹۷، دولت ترکیه باید برای این قوانین اهمیت قائل شود.
محمودزاده در بخش دیگری از اظهارات خود در خصوص وضعیت کردهای سوریه اظهار داشت: وزارت امور خارجه نسبت به حمله ارتش ترکیه به بخش‌های کردنشین سوریه واکنش انفعالی داشته است.
وی ادامه داد: ترکیه در سال ۲۰۱۸ با نقض قوانین بین‌المللی در یک اقدام غیرقانونی و با بهره‌گیری از امکانات نظامی ناتو و تکفیری‌ها، به مردم عفرین در سوریه حمله کرد و هزاران کودک و زن بی‌دفاع عفرین را به خاک و خون کشید و میلیون‌ها نفر را آواره کرد و قسمت بزرگی از خاک سوریه را اشغال نمود.
نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی گفت: جمهوری اسلامی همواره مدافع یکپارچگی خاک سوریه در مقابله با تکفیری‌ها بوده اما در این موضوع وزارت امور خارجه سکوت در پیش گرفت. آیا عفرین خاک سوریه نبود؟
در ادامه محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه اظهار داشت: نکاتی را که در مورد رودخانه ترکیه فرمودید، با جدیت دنبال می‌کنیم.
وی افزود: در مورد عفرین موضع‌گیری‌های جمهوری اسلامی توسط سخنگوی وزارت امور خارجه انجام شده است. بنده در ترکیه با این اقدام مخالفت کردم. رئیس‌جمهور هم در کشور ترکیه با این اقدام مخالفت کرد. معتقدیم باید حقوق مردم کرد سوریه حفظ شود و تنها راه حفظ امنیت در منطقه، حفظ حقوق همه مردم منطقه و رعایت مرزهای بین‌المللی است.
وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: امنیت ترکیه نیز باید حفظ شود اما امنیت از طریق لشگرکشی حفظ نخواهد شد.
در پایان محمودزاده اعلام کرد به شرط آنکه این موضوعات از سوی وزیر امور خارجه پیگیری شود از پاسخ‌های آقای ظریف قانع شد.