به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از صدا و سیما، علی اصغر خاجی تنها راه حل بحران شمال و شرق سوریه را گفت و گوی سیاسی میان سوریه با ترکیه دانست و گفت: آمریکا برابر دمشق یک راهبرد روشن و قطعی ندارند و حضور نظامی این کشور در شمال سوریه تنها باعث تشدید بحران شده است.
وی با اشاره به شتاب تحولات شمال و شرق سوریه در هفته‌های اخیر و اینکه آتش بس در شمال سوریه تا چه زمان پایدار خواهد بود؟ افزود: دولت ترکیه به دنبال نگرانی درباره امنیت مرزهای مشترکش با سوریه دست به عملیات نظامی در این منطقه زده است.
دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی، گفت: استقرار ارتش سوریه در بخشی از مرزهای مشترک با ترکیه و همچنین عقب نشینی اکراد از نقاط مرزی توانسته است تا حدودی به برقراری آرامش در این منطقه کمک کند.
خاجی، افزود: استقرار ارتش سوریه در مناطق مرزی با ترکیه و برطرف شدن نگرانی‌های امنیتی آنکارا، دو اصل کامل برای آرامش در این منطقه به شمار می‌رود.
دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی، تنها راه حل عبور از بحران میان ترکیه و سوریه را گفتگو دانست و گفت: دو کشور باید بر اساس توافق (آدنا) مشکلاتشان را حل و فصل کنند و از سوی دیگر ایران و روسیه در چارچوب روند آستانه تاکنون در این راستا تلاش‌های خوبی را داشته اند که بتوانند به رفع نگرانی‌های امنیتی موجود کمک کنند.
وی درباره تلاش‌های صورت گرفته ایران و روسیه در منصرف کردن ترکیه از ادامه اقدامات نظامی در شمال سوریه و نقش آمریکا در این زمینه افزود: آمریکایی‌ها تحرکات بسیاری را داشته اند؛ اما مشکل آن‌ها در نداشتن یک استراتژی روشن در سوریه خلاصه می‌شود و حضورشان تنها باعث تشدید بحران شده است.
دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی، با اشاره به توافق ناموفق آمریکا با ترکیه در ماه (اوت) درباره شرق فرات، گفت: به دنبال موفق نبودن این توافق، عملیات نظامی از سوی ترکیه آغاز و آمریکا به این عملیات چراغ سبز نشان داد و نیروهای خود را از منطقه خارج کردد؛ در ادامه به فاصلۀ کوتاهی ترامپ رئیس جمهور آمریکا تغییر موضع داد و از نابود کردن اقتصاد ترکیه و اعمال یک سری تحریم‌ها سخن به میان آورد و بعد از آن دوباره به مذاکره با ترکیه برای آتش بس نشست.
خاجی همچنین به مذاکرات سوچی بین پوتین و اردوغان روسای جمهور روسیه و ترکیه اشاره و افزود: این نشست به همراه تلاش‌های وزرای امور خارجه سه کشور در کوتاه مدت منجر به مدیریت بحران در منطقه شد و دولت سوریه هم آن پذیرفت؛ البته با وجود مذاکرات مشکلات فی مابین کماکان ادامه دارد.
دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی در ادامه در پاسخ به سوال دیگری که آیا تجاوز نظامی ترکیه به شمال سوریه خلاف مفاد روند آستانه است، گفت: تاکنون علاوه بر نشست‌های متعدد وزرای خارجه سه کشور، پنج بار اجلاس سران و همچنین سیزده نشست در سطح معاونین وزرای خارجه برگزار شده که در تمامی بیانیه‌های پایانی این نشست ها، بر تمامیت ارضی سوریه و احترام به حاکمیت ملی این کشور تاکید و تلاش بر حفظ تمامیت ارضی این کشور بعنوان یک اصل در نظر گرفته شده است.
خاجی با بیان اینکه در هفته گذشته در ژنو برای تاسیس کمیته قانون اساسی سوریه در سطح وزرای خارجه نشستی تشکیل شد، افزود: در این نشست مجدداً در بیانیه پایانی تمامیت ارضی و حاکمیت سوریه مورد تاکید قرار گرفت.
دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی در پاسخ به این سوال که چرا آمریکا شمال سوریه را تخلیه کرد و کردهای سوریه را برابر ترکیه تنها گذاشت؟ گفت: آمریکایی‌ها هیچ وقت به وعده‌های خود وفادار نبوده و دولت قابل اعتمادی نیستند و در سال‌های گذشته از تمام توافق نامه‌هایی که اجرای آن را در جهت مصالح خود نمی‌دیدند یک طرفه خارج شده و یا تصمیمات متضاد و متناقضی درخصوص مسایل مختلف بین المللی گرفته اند.
خاجی وجود نداشتن یک راهبرد روشن در مسایل مختلف از سوی آمریکا را دیگر عامل این موضوع برشمرد و افزود: ترامپ سال گذشته در ماه دسامبر مدعی شد که خواستار خروج نیروهای نظامی کشورش از سوریه است؛ اما این اتفاق رخ نداد و دوباره تغییر موضع داده و نیروهای این کشور در سوریه باقی ماندند، لیکن در آستانۀ عملیات نظامی ترکیه بخشی از نیروهای خود را این منطقه تخلیه کرد که دوباره به بهانۀ حفاظت از چاه‌های نفتی از عراق به سوریه برگردانند؛ تمامی این رفتارها نشان دهنده نوعی سردرگمی در سیاست‌های آمریکاست.
خاجی گفت: با توجه به اینکه در شرایط فعلی ترامپ به دنبال حضور نیروهای آمریکایی در مناطق نفتی سوریه می‌باشد؛ لذا این امر بیانگر آن است که استمرار سیاست روشنی در آمریکا وجود ندارد و این کشور هر زمان احساس کند منافعش به یک سمتی می‌چرخد، بدون توجه به تعهدات قبلی اش به آن سمت حرکت می‌کند؛ این‌ها عواملی است که باعث شد آمریکایی‌ها در مقابل کردهای سوریه چنین رفتاری از خودشان نشان دهند.
دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی در پاسخ به این سوال که اهمیت نفت شمال و شرق سوریه برای آمریکا چه چیزی است که به این بهانه تلاش دارد نیروهایش را دوباره در منطقه سوریه حفظ کند، افزود: آمریکا نسبت به مسایل انرژی دنیا یک ولع و حرص خاصی دارد؛ این امر در تاریخ دهه‌های گذشته به خوبی نمایان است که هرجا منابع انرژی وجود دارد، آمریکایی‌ها به دنبال سلطه بر آن منطقه مانند خاورمیانه، شمال آفریقا و خلیج فارس بوده اند.
وی با بیان اینکه همیشه یکی از عوامل شکل دهنده به سیاست‌های آمریکا منافع انرژی است به کشتار مردم یمن در ۵ سال گذشته اشاره کرد و گفت: بزرگترین فاجعه انسانی قرن در مورد یمن و مردم این کشور رخ داده و آمریکایی‌ها در این مدت در کنار سایر نیروهای سرکوب گر، اقدام به کشتار و بمبارا ن مردم بی گناه یمن کردند و زیرساخت‌های این کشور را نابود و تاکنون یک بحران عظیم انسانی مادی را ایجاد کرده اند و هیچ عکس العملی به این کشتار مردمی نشان نداده اند.
خاجی افزود: حاکمیت و معارضان سوری باید بتوانند در یک فضای سیاسی گفتگوی‌های سوری - سوری داشته باشند و مسایل شان را حل و فصل کنند.
دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی با بیان اینکه در ۹ سال گذشته خسارت وحشتناکی به زیرساخت‌های سوریه و بر جان انسان‌ها تحمیل شده است، گفت: تاسیس کنگره ملی گفتگوهای مردمی در سوچی که معارضان و حاکمیت سوریه در آن به گفتگو نشستند و موافقت با تشکیل کمیته قانون اساسی برای به روز کردن قانون اساسی مورد نیاز سوریه، یکی از دستاوردهای خیلی مهم روند آستانه است.
خاجی با تاکید بر اینکه تشکیل این کمیته یک سال و نیم طول کشید، افزود: طرف‌های مختلف کارشکنی‌های زیادی بر سر راه تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه ایجاد کردند و آن را به تاخیر انداختند تا در نهایت روند آستانه با رایزنی‌های متعددی با دولت سوریه، معارضان و نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه داشت، توانست به تشکیل کمیته قانون اساسی کمک کند و نهایتاً در سی ام اکتبر این کمیته افتتاح شد که ما در آستانۀ افتتاحیه آن نشست سه جانبه وزرای کشورهای ضامن آستانه را برگزار کردیم.
وی گفت: امیدواریم این کمیته بتواند وظایف خود را انجام و سوریه را از این بحران سیاسی خارج کند، البته قطعاً هم مانند گذشته که کارشکنی‌های بسیاری را شاهد بودیم این کمیته نیز در ادامه کار خود با چالش‌های و موانع بسیار زیادی روبه رو خواهد بود که باید در مقابل آن‌ها مقاومت کرد که ما در کنار مردم سوریه هستیم تا بتوانند اهداف خود را محقق کنند و متعاقب آن روند تشیکل دولت انجام شود.
دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی درباره روند بازسازی در سوریه و فعالیت‌های اقتصادی ایران و سفر زیارتی به این کشور افزود: بازسازی مسئله مهم سوریه است؛ گروه‌های تروریستی و ائتلافی که علیه مردم سوریه شکل گرفت، منطقه وسیعی از سوریه را به شکل وحشتناکی تخریب کردند و تاسیسات زیربنایی در بخش‌های شهری، صنعت و کشاورزی نابود شد که باید یک تحرک بین المللی برای کمک به سوریه وجود داشته باشد تا بتواند بازسازی را انجام دهد.
خاجی گفت: ما در شرایط سخت در کنار مردم سوریه بودیم و قراردادهای خوبی با دولت سوریه داریم که زیربنای همکاری صنعتی، تجاری و اقتصادی برای دو کشور را روشن کرده است.
دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی، افزود: از طرف دیگر ظرفیت بالای فنی مهندسی را داریم که می‌توانیم به بازسازی این کشور کمک کنیم، بنابراین یکی از برنامه‌های مشترک میان تهران و دمشق فعالیت‌های مشترک برای بازسازی این کشور است و روند بازسازی به ثبات در این منطقه بسیار کمک خواهد کرد تا مردم بتوانند به منازل خود بازگردند.
وی در خصوص برقراری سفرهای زیارتی ایرانیان گفت: این موضوع مشروط به شرایط امن سوریه است که خطری متوجه زائران ایرانی نباشد و زمانی که این شرایط به شکل کامل برقرار شد این رفت و آمدها برقرار می‌گردد.
خاجی با تاکید بر اینکه چهار دهه روابط راهبردی با دولت سوریه داشته ایم، گفت: کمیسیون مشترک و کمیته عالی بین دو کشور و همچنین کمیته‌های تخصصی و ده‌ها قرارداد در زمینه‌های مختلف بین ایران و سوریه وجود دارد و در صورت فراهم شدن شرایط، مقدمات آن فراهم است.
وی همچنین افزود: در حال حاضر به لحاظ تجاری حجم مبادلات پایین است؛ اما بازشدن مرز زمینی سوریه و عراق که ایران را به سوریه وصل می‌کند در افزایش مراودات تجاری دو کشور سهم به سزایی خواهد داشت.