به گزارش خبرنگار مهر، دومین دوره پیچینگ انیمیشن «رویازی» در حال سپری شدن مراحل آموزش است و شرکت‌کنندگان در این رویداد، هفته به هفته به روز نهایی نزدیکتر می‌شوند، روزی که باید در مقابل سرمایه‌گذاران بایستند و از قابلیت طرح‌هایشان بگویند تا بتوانند برای طرح انیمیشنی خود سرمایه‌گذار پیدا کنند.
با احسان کاوه مدیر مرکز تلویزیون و انیمیشن حوزه هنری و یکی از اعضای اصلی برگزارکننده این رویداد گفتگو کردیم تا هم به حواشی این رویداد بپردازیم و هم ببینیم رویازی چه دستاوردی برای انیمیشن ایران دارد.
* دوره‌های پیچینگ «رویازی۲» این روزها در حال برگزاری است، بعد از برگزاری دوره‌های آموزشی تعدادی از طرح‌ها کنار گذاشته شدند و به منتورشیپ پیچینگ نرسیدند، فرمول حذف و انتخاب آثار در این مرحله چگونه بود؟
براساس تمامی مواردی که در قوانین و مقررات رویازی و همچنین کارگاه‌های آموزشی رویازی ۲ اعلام شده بود تمامی آثار، مورد ارزیابی کمی قرار گرفتند و طرح‌های آماده دوره منتورشیپ مشخص شدند. تصور ما به صورت اساسی و درباره آن چیزی که با دانش تولید در حوزه هنرهای تصویری مطرح است، این است که وقتی یک محصول تولید می‌شود، این محصول در یک کمپانی تولید شود.
* چرا از اصطلاح کمپانی استفاده می‌کنید؟ چون ما در ایران کمپانی انیمیشن شبیه به آنچه در خارج از کشور است، نداریم.
در ایران اکثرا از اصطلاحاتی مثل شرکت و یا دفتر انیمیشن‌سازی استفاده می‌شود. یک دفتر متشکل از چند نفر است اما یک شرکت متشکل از بخش‌های مختلف با تخصص‌های مختلف است. برای یک پروژه‌ای به ویژه پروژه‌ای که قرار است سرمایه‌ای میلیاردی در آن هزینه شود، باید یک سازوکار اساسی وجود داشته باشد تا از طرف سرمایه‌گذار این تصور به وجود بیاید که تیمی که این پروژه را انجام می‌دهد، از همه نظر آماده است.
با صداقتی که بچه‌های انیمیشنی دارند، خیلی سریع دوست دارند تولید را شروع کنند و با زحمتی جدی یک کار را تولید می‌کنند و زمانی که اثر به جایی می‌رسد و متوجه می‌شوند کار خوبی تولید شده، ممکن است این سوال پیش بیاید که این طرح برای کیست؟نمی‌شود تهیه‌کننده، سردبیر، مجری طرح، مسئول بخش محتوایی، مسئول بازاریابی و... یک نفر باشد و آن یک نفر طرحش را ارائه کند و توقع داشته باشد سرمایه‌گذار مناسب هم پیدا کند.
* در کنار این موارد به نظر می‌رسد بحث مالکیت ِ آثار حاضر در رویداد نیز برای رویازی خیلی مهم است، اینطور نیست؟
بدیهی است که هرکسی که طرحی را ارائه می‌کند، باید از مالک اجازه داشته باشد. برمبنای همین قاعده که یک قاعده اساسی است، برخی از افراد که طرح در رویازی آورده بودند و ما شنیده بودیم که بخشی از این طرح، یا تمام آن برای خودشان نیست، از آنها خواستیم که اسناد مالکیتی طرح‌شان را ارائه کنند و در صورتی که نتوانند این کار را انجام دهند، باید انصراف دهند، مثل یکی از کارهایی که این هفته هم در گروه‌های بچه‌های انیمیشنی بحث آن داغ شده بود.
وقتی با کسی که طرح را ارائه کرده صحبت کردم، فهمیدم اینکه ایشان نمی‌تواند سند مالکیت کار را ارائه کند، به این دلیل نیست که پروژه برای او نیست، دلیل بر این است که متاسفانه برای تولید در صنعت انیمیشن ایران (که هنوز واژه صنعت را هم نمی‌توان به راحتی به آن اطلاق کرد) یک سری قواعد پایه‌ای، اصولی و ساده رعایت نمی‌شود.
* مثلا چه نکاتی؟
مواردی مثل عقد قرارداد، مشخص کردن لایسنس و آی‌پی، اینکه این پروژه متعلق به چه کسی یا چه کسانی است؟ چه نوع مشارکتی در تولید آن شکل گرفته؟ درصد هرکدام از طرفین چقدر است؟ این موارد مشخص نمی‌شود.
از طرف دیگر با صداقتی که بچه‌های انیمیشنی دارند، خیلی سریع دوست دارند تولید را شروع کنند و با زحمتی جدی یک کار را تولید می‌کنند و زمانی که اثر به جایی می‌رسد و متوجه می‌شوند کار خوبی تولید شده، ممکن است این سوال پیش بیاید که این طرح برای کیست؟ اولین بار چه کسی برای آن هزینه کرد؟ ایده اصلی آن کجا مطرح شد و چه کسی طرح را ارائه داد؟ مثلا در این مورد به‌ویژه باتوجه به سوابقی که از این پروژه دارم، شنیدم و دیدم، مطمئنم که حق آقای فضلعلی‌زاده ضایع شده است. او از زندگی‌اش برای این طرح مایه گذاشته و حالا ممکن است مالکیت این اثر حرف و حدیث‌هایی داشته باشد. پس این خیلی مهم است کسی که طرح را برای پیچینگ ارائه می‌کند، مالک طرح باشد یا از مالک اجازه داشته باشد.
* امسال خود حوزه هنری هم در پیچینگ رویازی نمایندگانی دارد؟
خیر. ما به عنوان مرکز تلویزیون و انیمیشن حوزه هنری، محلی هستیم که به ما ارجاع می‌شود، افراد به سراغمان می‌آیند، طرح‌هایشان را ارائه می‌دهند تا حوزه هنری با سرمایه‌گذاری و... از آنها حمایت کند اما باید رسما اعلام کنم که ملاک انتخاب پروژه‌های جدید در مرکز حضور در پیچینگ رویازی است. از سال گذشته تا به امروز، هرکسی به مجموعه ما طرح آورده، راهنمایی‌اش کردم و گفتم در رویازی ثبت نام کند، فارغ از اینکه حوزه هنری و بنده در رویازی چه نقشی دارند.
* این ممکن است شائبه به وجود بیاورد که شما برای منفعت مرکز خودتان این رویداد را راه اندازی کردید.
به نظرم برعکس است. این شفافیت حوزه هنری را می‌رساند، چرا که تصمیم بر این گرفته که کارهای جدیدی که می‌خواهد سرمایه‌گذاری یا حمایت کند و حتی پروژه‌های جدیدی را که می‌خواهد سفارش دهد از طریق پیچینگ رویازی شناسایی کند، یعنی ما نمی‌خواهیم پشت پرده هیچ زدوبندی انجام دهیم و بدون بررسی با یک گروه یا شخص طرحی را نهایی کنیم و جلو ببریم، بلکه به دنبال بهترین و اصولی‌ترین طرح هستیم که از همه نظر استاندارد است.
برگزارکنندگان رویازی، نفعی از این رویداد نمی‌برند، ولی موضوع این است که حوزه هنری جدایی از اینکه شأن برگزارکننده در رویازی دارد، شأن تولید و سفارش انیمیشن هم دارد و خودش هم از این بستر ایجاد شده بهره‌مند می‌شود، بدون اینکه رانتی باشد. اتفاقا رانت آنجایی است که ما فرار کنیم و به این رویداد ورود نکنیم. من همین جا از تمام سفارش‌دهندگان دعوت می‌کنم که این کار را انجام دهند و الزاما هم نمی‌گویم که صرفا از طریق پیچینگ رویازی طرح‌ها را انتخاب کنند، اصلا یک پیچ دیگری برگزار شود، ولی بر پایه یک اتفاقی که حقوق برابری را برای همه ایجاد کند. انتظار دارم تولیدکنندگان هم این توقع را داشته باشند که محل انتخاب آثار برای سرمایه‌گذاران، از چنین رویدادهایی باشد.
* مثل اتفاقی که با مرکز صبا رخ داد و خبر آمد که فیلم‌های کوتاه و مجموعه‌های کوتاه موزیکال و تلویزیونی را صرفا از طریق رویازی جذب می‌کند؟
بله. به جز مرکز صبا که البته توقع می‌رود همه کارهای خود را از طریق سازوکارهای اینچنینی جذب کند، شبکه‌های تلویزیونی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و دیگر مجموعه‌هایی که سفارش‌دهنده کلان هستند هم می‌توانند به این موج بپیوندند.
خیلی از تولیدکنندگان نمی‌دانند در این مراکز چه سازوکاری برای انتخاب آثار وجود دارد، آیا این به صورت یک فراخوان اعلام می‌شود؟ از بین متقاضیان، بهترین انتخاب می‌شود؟ یا از طرف دیگر سفارش‌دهنده هم مطمئن نیست که این اثری که برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرده بهترین طرح است؟ بهترینِ از نظر کیفی، از نظر هزینه تولید و از نظر اینکه متناسب با اهداف مجموعه است. پیشنهاد ما این است که این اتفاق از طریق پیچینگ رویازی بیافتد، حالا این رویداد نشد، از طریق اتفاقی که شفاف باشد.
* طرح‌هایی که از فرمودید به شما مراجعه کرده بودند برای تولید و شما به رویازی معرفی کردید، به منتورشیپ پیچینگ رسیدند؟
بله.
* این طرح‌ها را با چه فرمولی انتخاب کردید؟ می‌شود گفت که این‌ها طرح‌های خود حوزه هنری است؟
برخی گروه‌های انیمیشنی هستند که هنوز به یک شرکت قوی تبدیل نشده‌اند، یعنی در زمینه تولید توانمندی دارند، سابقه و رزومه خوبی دارند ولی بخشی متمرکز برای پیچ کردن، یعنی آماده کردن طرح برای ارائه به سرمایه‌گذار، بازاریابی کردن و مارکتینگ ندارند. این افراد به ما مراجعه می‌کنند و ما می‌توانیم به این دوستان پیشنهاداتی بدهیم، مثل پیشنهادی که به یکی از این شرکت‌ها دادیم و آن هم اینکه در حوزه‌هایی که ضعف و تقاضا داشتند، به آنها خدماتی ارائه دادیم که مارکتینگ و پیچ هم جز آنها بود.
بعد هم توافق کردیم که اگر توانستند در رویازی، یک سرمایه‌گذار پیدا کنند، آن وقت در قرارداد نهایی، باتوجه به ارزش خدمتی که ارائه دادیم و کارهایی که خواهیم کرد، درصدی از سهم آن محصول متعلق به حوزه هنری باشد. شما اگر می‌بینید مدیر بخش مارکتینگ ما ۲ کار را در رویازی ثبت‌نام کرده، یک، به این معنا نیست که این کارها صددرصد متعلق به حوزه هنری است.
دو، به این معنا نیست که زدوبندی صورت گرفته است. برعکس در راستای شفاف‌سازی باید تاکید کنیم که این آثار، طرح‌هایی بودند که می‌خواستند بیایند و مستقیم با حوزه هنری کار کنند و شاید حوزه هنری هم می‌توانسته و دلایل لازم و کافی داشته که براساس همان طرح با آنها کار کند، اما این حدس را زده که شاید طرح‌های بهتری هم باشد، به همین خاطر این آثار را به رقابت در رویازی فرا خوانده و سپس خود به عنوان یک مستمع در پیچینگ حضور پیدا می‌کند، کارها را مقایسه می‌کند و بهترین‌ها را برای سرمایه‌گذاری و سفارش انتخاب می‌کند.
* یعنی شما تعهدی نسبت به آن طرح‌ها ندارید که حتما حوزه هنری یا یک سفارش‌دهنده تولید آنها را قبول می‌کند؟
خیر. آن شرکت توانایی لازم برای پیچ کردن و ارائه دادن طرحش را نداشته و از ما کمک خواسته، ما هم بر اساس توافقی که با آنها داشتیم کمکشان می‌کنیم و اگر سرمایه‌گذاری پیدا کرد، بر اساس خدماتی که در پیچ و ارائه طرح ارائه کردیم درصدی از پروژه متعلق به حوزه هنری خواهد شد. به این ترتیب اگر موفق شد، حوزه هنری نفع می‌برد و اگر موفق نشد، به نظرم این کمکی است که ما به پروسه تولید انیمیشن در ایران و به طور کلی بچه‌های انیمیشن‌ساز کردیم. مانند اتفاقی که در شتاب‌دهنده‌ها می‌افتد، شتاب‌دهنده به همه کمک می‌کند و اگر یکی دو طرح موفقیتی داشته باشد، برای آنها نیز سودآوری دارد.