خبرگزاری مهر، گروه استانها- مریم اصفری: سرانه پایین مطالعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی در جامعه همیشه یکی از مهمترین دغدغه‌های سال‌های اخیر متولیان حوزه فرهنگی کشور بوده است. به گفته بسیاری از مسئولان توسعه یافتگی جوامع به سطح آگاهی، دانش و میزان مطالعه هر جامعه بستگی دارد هر چه سطح آگاهی و مطالعه در میان مردم یک جامعه بیشتر باشد توسعه یافتگی در آن جامعه سریعتر رخ خواهد داد.
برگزاری نمایشگاه‌های کتاب و جمع شدن فعالان این حوزه در یک محیط نمایشگاهی علاوه بر معرفی آثار جدید و ارتباط نزدیک مخاطب با نویسنده، ناشر و دستیابی به تازه‌های نشر و نیازمندی‌های فرهنگی و تهیه و خرید کتاب‌های مورد نیاز، می تواند به محیطی برای ترویج فرهنگ مطالعه به ویژه در میان نسل جوان نیز تبدیل شود. کتاب همیشه ایام از گذشته تاکنون در تاریخ ایران نقشی پررنگ داشته است و در سال‌های گذشته نیز همیشه شاهد برپایی رویدادهای فرهنگی با محوریت کتاب به ویژه برپایی نمایشگاه‌ها در کشور بوده‌ایم.
در این میان برپایی نمایشگاه‌های استانی را می‌توان از چند منظر مورد بررسی قرار دارد. عدم دسترسی همه علاقه‌مندان به نمایشگاه کتاب تهران یکی از مهمترین مواردی است که نشان دهنده ضرورت برپایی نمایشگاه‌های استانی را بیش از پیش به نمایش می گذارد زیرا علاقه‌مندان به حوزه کتاب و کتابخوانی که شرایط حضور در نمایشگاه کتاب تهران را به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی کشور ندارند می توانند نیازهای خود را در نمایشگاه‌های استانی برطرف کنند.
از سوی دیگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره کل ارشاد با برپایی نمایشگاه‌های استانی می تواند شرایط لازم برای حمایت از ناشران استانی و حتی شهرستانی را فراهم کنند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره کل ارشاد با برپایی نمایشگاه‌های استانی می توانند شرایط لازم برای حمایت از ناشران استانی و حتی شهرستانی را فراهم کنند تا ناشرانی که شرایط حضور در نمایشگاه مرکز را ندارند با حضور در نمایشگاه‌های استانی به ارائه آثار منتشر شده خود بپردازند. همچنین برپایی این نمایشگاه‌ها در سطح استانها هرچند برای یک مدت کوتاه می تواند حال و هوای آن استان را با کتاب معطوف کند.
در روزهای گذشته مردم گیلان شاهد برپایی پانزدهمین نمایشگاه کتاب استان بودند. این نمایشگاه از ۲۶ آبان ماه فعالیت خود را با حضور ۴۰۰ ناشر از سراسر کشور آغاز و شامگاه جمعه یکم آذر ماه نیز به کار خود پایان داد. به گفته مسئولان برگزاری استقبال از این نمایشگاه به ویژه از سوی دانش آموزان خوب بوده است.
خرید ارزان و آسان کتاب در نمایشگاه‌ها
ندا دانشجوی ادبیات دانشگاه گیلان است که در گفتگو با خبرنگار مهر برپایی نمایشگاه‌های کتاب را فرصتی مناسب برای خرید کتاب‌های مورد نیاز خود عنوان و اظهار کرد: من اکثر کتب مورد نیاز درسی و حتی غیر درسی خود را در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب تهیه و خریداری می کنم.
وی با اشاره به اینکه امسال در برخی حوزه‌ها کیفیت کتاب‌های ارائه شده بسیار خوب بوده است، افزود: هنوز نیازمند توجه بیشتر مسئولان برای دعوت از ناشران مطرح و صاحب نام برای حضور در نمایشگاه کتاب گیلان هستیم.
حیدری در ادامه با بیان اینکه برپایی نمایشگاه‌ها برای علاقه‌مندان به حوزه کتاب با توجه به تخفیفات پیش بینی شده و گرانی این روزهای کتاب بصرفه‌تر است از مسئولان خواست تا برپایی این نمایشگاه‌ها را در طول سال چند بار تکرار کنند تا هم سبب رونق بازار کتاب شده و هم زمینه را برای تهیه آسان و ارزان‌تر کتاب‌ها برای علاقه‌مندان فراهم کند.
نمایشگاه کتاب فرصتی مناسب برای ترویج مطالعه
یکی از فعالان فرهنگی گیلان نیز در حاشیه برگزاری این نمایشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه برپایی نمایشگاه یکی از راهکارهایی است که می تواند به بازار آشفته این روزهای کتاب کمک کند، اظهار کرد: متاسفانه گرانی و کمبود کاغذ سبب بروز مشکلاتی برای ناشران شده که افزایش بهای کتاب یکی از موارد است.
وی با بیان اینکه ما قبل از وجود این مشکل نیز با کاهش سرانه مطالعه در کشور مواجه بوده و این موضوع سبب تشدید شدن آن شده است، گفت: پیش از این موضوع نیز کتاب تنها در سبد خرید خانواده‌هایی قرار می گرفت که علاقه‌ای به مطالعه داشتند اما افزایش بهای کتاب به بهانه نبود و گرانی کاغذ و همچنین شرایط اقتصادی سبب شد همین خانواده‌ها نیز دیگر نتوانند همانند گذشته کتاب را در سبد خرید خود قرار دهند.
این فعال فرهنگی با اشاره به اقدامات انجام شده از سوی متولیان در زمینه تأمین کاغذ برای ناشران، بر لزوم افزایش این حمایت‌ها تأکید کرد و ادامه داد: اگر واقعا به دنبال ترغیب جامعه به ویژه نسل جوان باید شرایط لازم برای تهیه کتاب برای آنها را فراهم کنیم.
وی در ادامه همچنین به برپایی نمایشگاه کتاب نیز اشاره و آن را اقدامی مناسب برای ترویج فرهنگ مطالعه در سطح جامعه دانست و افزود: در روزهای برپایی نمایشگاه همیشه شاهد یک جنب و جوش خاص در میان اهالی کتاب و نشر هستیم. رویدادی فرهنگی که حضور در آن نشان می دهد هنوز هستند کسانی که به رغم همه کمبودها و مشکلات و ترویج روز افزون فضای مجازی علاقه خاصی به خرید و تورق کتاب دارند.
لزوم ساماندهی دستفروشان کتاب
کتابفروشی طاعتی قدیمی‌ترین کتابفروشی و انتشاراتی در رشت و استان گیلان است که فعالیت خود را از سال ۱۳۱۳ آغاز کرده و در تمام این سال‌ها تلاش کرده تا نیازهای مخاطبان خود در حوزه کتاب را فراهم کند. این کتابفروشی همیشه پای ثابت نمایشگاه‌ها کتاب گیلان بوده است. بابک طاعتی در گفتگو با خبرنگار مهر پدرم این کتابفروشی را ۸۵ سال پیش راه‌اندازی کرده است، اظهار کرد: من از سال ۸۴ بصورت جدی در کنار پدرم در کتابفروشی مشغول به فعالیت شدم.
وی در ادامه به برپایی نمایشگاه کتاب در استان گیلان اشاره کرد و با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه یک رویداد مهم فرهنگی در هر جامعه‌ای است، اظهار کرد: نمایشگاه کتاب با وجود تمام مزیت‌های مثبت خود نواقصی نیز دارد که ایجاد فشار به کسب و کارهای محلی را می توان یکی از آنها نام برد.
طاعتی با اشاره به اینکه در طول برگزاری نمایشگاه فروش کتاب در سطح شهر کاهش می یابد، گفت: البته در سال‌های اخیر با طرح وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی امکان خرید کتاب با بن‌های نمایشگاه کتاب در برخی از کتابفروشی‌های سطح شهر پس از پایان نمایشگاه نیز فراهم شده اما نیازمند اقدامات جدی‌تر در این زمینه هستیم.
وی با اشاره به اینکه کتاب بعنوان یک کالای فرهنگی در برابر سایر کالاهای در بازار قیمت مشخص نداشته و با سودهای عجیب و غریب قیمت گذاری می‌شودکتاب بعنوان یک کالای فرهنگی در برابر سایر کالاهای در بازار قیمت مشخص نداشته و با سودهای عجیب و غریب قیمت گذاری می‌شود، تصریح کرد: دادن تخفیف در هنگام فروش کتاب در نمایشگاه‌ها با توجه به اینکه فروشنده بعد از در نظر گرفتن میزان سود خود قیمت کتاب را مشخص می کند اصلا درست نبوده و متولیان امر باید این موضوع را نیز ساماندهی کنند تا خریداران و علاقه‌مندان کتاب بتوانند کتاب را به قیمت واقعی خود خریداری کنند.
طاعتی با بیان اینکه مشکلات اقتصادی همانند سایر بخش‌های جامعه بر روی سرانه مطالعه و خرید کتاب نیز تاثیر داشته است، افزود: فشار اقتصادی در سال‌های اخیر سبب بروز مشکلاتی برای انتشار کتاب برای ناشران، خرید و مطالعه مردم شده است با این حال همچنان مخاطبانی هستند که بنا به توان خود برای سیراب ساختن روح تشنه خود به کتاب فروشی مراجعه کرده و کتاب می خرند.
وی در ادامه با تاکید بر توجه ویژه به بدنه نحیف فروش کتاب و با بیان اینکه متاسفانه امروز در سطح شهر شاهد هستیم عده‌ای با فروش غیرقانونی اقدام به فروش کتاب می کنند، گفت: بزرگترین خواسته ما پشتیبانی قانونی و جمع آوری این افراد و فروش کتاب به شکل قانونی و رسمی از طریق عرضه کننده سنتی و رسمی که همان کتاب فروش‌ها بوده، است.
فروش ۲۵ میلیارد ریالی کتاب در پانزدهمین نمایشگاه کتاب گیلان
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه برپایی پانزدهمین نمایشگاه کتاب گیلان و سیصد و نود و هشتمین نمایشگاه استانی کتاب کشور، اظهار کرد: نمایشگاه کتاب گیلان فعالیت خود را از ۲۶ آبان ماه امسال در محل دائمی نمایشگاه‌های استان آغاز کرد.
فیروز فاضلی با بیان اینکه یکی از بزرگترین رویداد فرهنگی هر استانی نمایشگاه کتاب است، افزود: نمایشگاه کتاب فرصتی مناسب برای حضور فعالان فرهنگی و علاقه‌مند به حضور کتاب و نشر است که می تواند با ارائه آثار خوب زمینه ترغیب و افزایش سرانه مطالعه جامعه را فراهم کند.
وی با اشاره به اینکه از ابتدای آغاز بکار فعالیت نمایشگاه تا شامگاه جمعه ۷۵ هزار نفر از نمایشگاه کتاب گیلان بازدید کردند، گفت: در این مدت مجموع فروش کتاب در این نمایشگاه ۲۵ میلیارد ریال بوده است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان به اختصاص هشت میلیارد ریال بن کارت خرید کتاب اشاره و تصریح کرد: در پانزدهمین نمایشگاه کتاب گیلان ۴۰۰ ناشر از سراسر کشور در ۲۰۳ غرفه محصولات خود را ارائه کردند که از این تعداد ۳۵ ناشر گیلانی بودند. در پانزدهمین نمایشگاه کتاب گیلان ۴۰۰ ناشر از سراسر کشور در ۲۰۳ غرفه محصولات خود را ارائه کردند که از این تعداد ۳۵ ناشر گیلانی بودند.
وی با اشاره به ارائه ۷۶ هزار و ۵۰۰ عنوان کتاب در پانزدهمین نمایشگاه کتاب گیلان، ادامه داد: امسال برنامه‌های جنبی متنوعی نیز اعم از برگزاری نشست‌های شعرخوانی، همایش «عصر شعر کوچه شهید» به همت کانون ادبی قلم، نشست تحلیلی و بررسی «نقش رسانه کتاب در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب»، نشست تخصصی با موضوع ارتباط نشر دانشگاهی با صنعت چاپ، نمایشنامه‌خوانی با محوریت جوانان، کارگاه واسپاری نشریات و کتاب و نشست تأثیر خانواده در افزایش فرهنگ کتابخوانی، تصویرگری دیجیتال، طرح اهدای دانایی با محوریت اهدای کتاب به مناطق محروم و نقد و بررسی کتاب از جمله برنامه‌های جنبی پیش بینی شده برای این نمایشگاه است.
فاضلی همچنین با بیان اینکه علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی می توانند بن‌های خرید کتاب را در کتابفروشی استان در قالب طرح «همراه» استفاده کنند، افزود: ۱۶ کتابفروشی در استان گیلان در این طرح مشارکت می کنند و علاقه می توانند تا دو هفته پس از پایان نمایشگاه نیز از بن‌های خود برای خرید کتاب در این کتابفروشی‌ها استفاده کنند.
مدیرکل ارشاد گیلان ادامه داد: کتابفروشی طاعتی، صفری، مهران، مژده، میلاد، پاتوق کتاب، رستگار، دیبا، کتاب‌شهر ایران، شهر کتاب، فرازمند، سیدهانی، آسمان، بدر، وارسته و باز باران در شهر رشت در این طرح مشارکت می کنند.
لازم به ذکر است در سال گذشته ۷۵ میلیارد ریال کتاب در چهاردهمین نمایشگاه کتاب گیلان به فروش رسیده بود.
همچنین گفتنی است بیش از ۴۰۰ ناشر کشوری و استانی در ۲۰۴ غرفه و با ارائه بیش از ۶۷ هزار عنوان کتاب در چهاردهمین نمایشگاه کتاب گیلان حضور داشتند که در مدت برگزاری نمایشگاه ۸۲ هزار نفر از آن بازدید کردند.