به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی، محمود ملکی، در اولین نشست علمی «قواعد بازیابی متون حدیثی» که در پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی برگزار شد، با اشاره به اهمیت بازیابی متون حدیثی شیعه بیان کرد: گذشتگان در بازیابی متون و کتب حدیثی نهایت دقت را به خرج می‌دادند و تنها اگر کتاب و یا حدیثی اجازه از استاد داشته است می‌پذیرفتند.
وی با بیان اینکه قدما (عالمان و محدثان قرون اولیه اسلامی) در اعتبارسنجی روایات، عمدتاً کتاب محور بودند، افزود: یکی از مهم‌ترین قرینه‌ها در بازیابی متون، کتاب بوده و در اعتبارسنجی روایات، آن را لحاظ می‌کرده‌اند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی با اشاره به اهداف و ضرورت بازیابی روایات از متون اصلی بیان کرد: اولین فایده این کار آن است که وقتی منبع مفقود حدیث، یافته شود آن منبع دارای هویت مستقل می‌شود و می‌توانیم در مورد آرا نویسنده آن منبع اظهارنظر کنیم؛ دومین ضرورت این کار هم آن است که سنج‌های برای منبع موجود خواهیم داشت مثلاً اگر در مورد اعتبار کافی سخن میگوییم باید ابتدا اعتبار منابع آن را بسنجیم.
بازیابی احادیث کمک به قوت مذهب شیعه است
وی با بیان اینکه به عقب بردن تاریخ اندیشه از دیگر فواید بازیابی حدیث است تصریح کرد: کلبرگ (مستشرق حدیث پژوه) در مقاله‌ای آورده که بحث احادیث ائمه ۱۲ امامی (اثنا عشر)، بحثی متأخر است یعنی در قرون اولیه اسلامی سابقه ندارد ولی وقتی احادیث این باب و منابع آن را بازیابی می‌کنیم می‌بینیم که تاریخ احادیث ائمه اثناعشر (ع) به قرن دوم هجری باز می‌گردد لذا بازیابی احادیث حتی به قوت و اتقان مذهب شیعه هم یاری می‌رساند.
ملکی با بیان اینکه بسیاری از کتب حدیثی اولیه تا زمان سیدبن طاووس وجود داشته است افزود: کلبرگ لیست کتبی را که سید بن طاووس از آن نقل کرده آورده است ولی برخی کتب میانی مانند وسایل الشیعه که حاوی منابع اولیه حدیثی است سبب شده تا محققان سراغ منابع اولیه نروند.
وی با بیان اینکه باید حدیث خوانی و سماع احادیث احیا شود افزود: اینکه کسی کتابی از پاساژ قدس بخرد و احادیثی را در آن ببیند و نقل کند روش درست در انتقال حدیث نیست بلکه باید با شنیدن و سماع همراه با فهم از استاد همراه باشد.
پژوهشگر پژوهشکده مجمع الفکر الاسلامی با بیان اینکه ما در اعتبار احادیث قائل به صفر و صد نیستیم و داشتن شواهد، مهم است بیان کرد: نگاه حدیثی ما زمانی تغییر یافت که نگاه فقهی بر روایات حاکم شد و بحث از عدالت راوی همانند عدالت امام جماعت و شاهد و … هم به میان آمد.
این پژوهشگر در مورد روایات طبی و بحث اعتماد یا عدم اعتماد به آن‌ها در درمان افراد گفت: روایات طبی مربوط به منطقه و مزاج و اقلیم خاصی است و نمی‌توان آن را مبنای علم طب و درمان برای همه افراد قرار دهیم.
وی اضافه کرد: ممکن است امام معصوم (ع) برای زمان و مکان خاصی، یک خوراکی و میوه و گیاهی را تجویز کرده باشند لذا اگر بخواهیم به عنوان یک مسئله علمی به آن عمل کنیم ابتدا باید مورد تجربه و آزمون قرار بگیرد یعنی با عنوان یک گزاره تاریخی به آن نگاه کنیم.
ملکی افزود: باید میان درمان و بهداشت در استفاده از روایات طبی، تفاوت قائل شویم زیرا روایات معتبر طبی برای بهداشت مناسب هستند ولی مثلاً وقتی بخواهیم بر اساس روایتی، نسخه برای یک بیمار بدهیم نیازمند تجربه و آزمون علمی و تجربی است.
وی اضافه کرد: متأسفانه مواردی بوده که نسخه‌پیچی بر این اساس، منجر به بیماری‌های شدید برای برخی افراد و موجب بدبینی به روایات شده است.
این محقق تصریح کرد: البته تأکید بر آزمایش دستورات این روایات، دال بر این نیست که روایات طبی را کاملاً رد کنیم چون تنوع روایات رسیده آن‌قدر زیاد است که نشان می‌دهد ائمه از جهت علمی فارغ از علم غیبشان، هم افراد ویژه‌ای بوده‌اند.