خبرگزاری مهر، گروه استانها- مریم ساحلی: تابستان گیلان سرشار از آمدورفت گردشگرانی است که تن به امواج دریا سپرده و در سایه‌سار جنگل‌های سبز از روزمرگی‌های زندگی جدا می‌شوند اما پاییز که از راه می‌رسد، گیلان زمین از انبوه مسافران خالی می‌شود و گردشگران کمتری راهی سرزمین باران می‌شوند.
آن‌ها از یاد می‌برند که برگ‌های رنگین جنگل‌های هیرکانی، زمستان گذرانی پرندگان مهاجر، رونق بازارهای محلی، چشم‌انداز سپیدی برف در ارتفاعات و جلگه‌ها و آرامش شگفت سواحل مناظری بدیع و حال و هوایی کم‌نظیر در این خطه بهشت گونه رقم می‌زند.
رونق گردشگری می‌تواند گیلان را به سمت توسعه پایدار هدایت کند و این ممکن نمی‌شود مگر اینکه ظرفیت‌های ارزشمند این صنعت در استانی که تمام فصولش از جاذبه‌های گردشگری برخوردار است، موردتوجه ویژه قرار گیرد.
واقعیت این است که بهره‌مندی جامعه محلی از حضور گردشگران در پاییز و زمستان به‌شدت کاهش می‌یابد و این مهم به سبب عواملی چون مهیا نبودن زیرساخت‌های لازم برای گردشگری زمستانی و همچنین معرفی نشدن جاذبه‌های گردشگری این استان در فصل سرد سال است.
جاذبه‌های گردشگری به وقت سرما
جاذبه‌های گردشگری زمستانی در گیلان نیازمند معرفی است. یک راهنمای گردشگری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: گیلان مقصد گردشگری در تمام فصول است و غالباً گردشگران حرفه‌ای پاییز و زمستان این استان را به چند دلیل بیشتر می‌پسندند. عده‌ای شرجی هوای این خطه در تابستان را نمی‌پسندند و زیرکانه منتظر پاییز و زمستان همراه با میوه‌های این فصل، بازارهای محلی و زمان صید ماهی هستند. در واقع این افراد پس از پایان یافتن موج انبوه گردشگران تابستانی، فضای پاییزی را بیشتر می‌پسندند.
محمود عباسیان امین در ادامه حضور گردشگران حرفه‌ای را سودمندتر از گردشگران انبوه برای جامعه محلی عنوان کرد و افزود: پاییز با آغاز فصل صید، میوه‌های بومی و جنگلی نظیر انار، خرمالو و ازگیل که هرکدام جشنواره‌هایی به دنبال دارند برای گردشگران حرفه‌ای بسیار جذاب است.
وی تأکید کرد: نباید فراموش کنیم این جشنواره‌ها که با تنوع محصولات غذایی، صنایع‌دستی، موسیقی‌های آئینی و روایت داستان‌ها و حکایات فراوانی همراه است، جاذبه‌ای دل‌نشین محسوب می‌شود.
عباسیان امین در ادامه با بیان اینکه از سوی دیگر به سبب دمای معتدل گیلان در پاییز و زمستان کوهنوردان و صخره‌نوردان حرفه‌ای اقلیم‌های خشک و خشن برای تجربه کوهنوردی در این فضا راهی گیلان می‌شوند، گفت: باید توجه داشت که در گردشگری این حواس پنج‌گانه انسان است که با دنیایی از جذابیت‌ها درگیر است؛ بنابراین رنگ‌های پاییزی جنگل‌های گیلان و لذتی که در تماشای تنوع رنگ درختان نهفته، گیلان را تبدیل به یک مقصد خوب گردشگری می‌سازد.
وی با اشاره به اینکه گردشگران حرفه‌ای قدم زدن زیر باران‌های این منطقه را بسیار می‌پسندند، اظهار کرد: از گذشته‌های دور شنیده‌ایم که آب‌تنی در آب سرد می‌تواند در تسکین افسردگی مؤثر باشد. البته از یاد نباید برد که خانه‌ها و اقامتگاه‌های بوم‌گردی در نوار ساحلی، جلگه و کوهستان از دیگر جذابیت‌های اقامتی برای گردشگران در زمستان به شمار می‌رود. بی‌تردید پرواز پرندگان مهاجر و زمستان گذران، صید شرکت‌های پره در نوار ساحلی و روایت‌های صید از گذشته‌های دور نیز از دیگر جاذبه‌های دوست‌داشتنی گردشگری در فصل سرد گیلان است.
پرنده نگری در تالاب / بازارها و سفره‌های پر رونق
آواز پرندگان که از لابه‌لای نیزارها به گوش می‌رسد یا فرازوفرود پروازشان که مناظری خیال‌انگیز می‌آفریند با حفظ حریم و امنیتشان می‌تواند به جاذبه‌ای کم‌نظیر برای جلب گردشگران به گیلان تبدیل شود.
بازارهای محلی هم اکنون ۴۰ درصد گردشگران را به خود جذب می‌کنند در حالی که موزه‌ها و بناهای تاریخی و فرهنگی حدود هشت درصد گردشگران را متوجه خود می‌کنند دراین‌باره نیز عباسیان امین با تأکید بر اهمیت توجه به پرنده‌نگری در تالاب بندرانزلی به خبرنگار مهر گفت: نزدیک به ۵۰ درصد گونه‌های ایران در این اقلیم به دلیل سفره سخاوتمند طبیعت و آب‌وهوای تالابی وجود دارد و شرایط حضور پرندگان تالابی، دریایی، جنگلی و کنار آبزی در این منطقه فراهم است. خوشبختانه صنعت جدید پرنده‌نگری در ایران همانند دنیا رو به رونق است. ارمغان این طبیعت‌گردی، تماشای پرندگان در محیط طبیعی است و جامعه محلی هم از آن بهره‌مند می‌شود.
وی با بیان اینکه عرضه انواع محصولات در بازارهای محلی همواره برای گردشگران دیدنی است، ادامه داد: آن‌ها در این بازارها قدم می‌زنند و گوش به آوای فروشندگانی که مردم را به خرید کالاهایشان فرامی‌خوانند، می‌سپارند. مسافران در این بازارها با محصولات بومی و صنایع‌دستی مردم منطقه آشنا می‌شوند و سوغات سفرشان را تهیه می‌کنند.
عباسیان یادآور می‌شود: گردشگران حرفه‌ای می‌دانند که سفره‌های خوراک این استان در پاییز و زمستان پررونق‌تر و متنوع‌تر است. چراکه وقتی مردم از فصل کشت و زرع فارغ می‌شوند به دنبال فرآوری محصولات غذایی نظیر زیتون، چیدن خرمالو و فراوری این محصولات هستند. از سویی بازارهای محلی در این فصل پررونق‌تر هستند و محصولات باغی و زراعی و فرآورده‌های خانگی در بازارها عرضه می‌شوند. بازارهای محلی هم‌اکنون ۴۰ درصد گردشگران را به خود جذب می‌کنند درحالی‌که موزه‌ها و بناهای تاریخی و فرهنگی حدود هشت درصد گردشگران را متوجه خود می‌کنند اما متأسفانه ما از اهمیت این بازارها غافل هستیم و برای حفظ و بهبود وضعیت بازارهای محلی خود تلاشی انجام نمی‌دهیم.
لزوم توجه به زیرساخت‌های گردشگری در زمستان
توسعه گردشگری زمستانی در گیلان نیازمند فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم و متناسب با نیازهای گردشگران این فصل است. عضو هیئت‌علمی دانشگاه گیلان دراین‌باره در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: زیرساخت‌های لازم برای گردشگری زمستانی در گیلان فراهم نیست. استان گیلان دارای چشم‌اندازهای زیبایی همانند ماسوله در برف است که می‌تواند موردتوجه برخی گردشگران ازجمله تورهای عکاسی قرار گیرد.
روشن بابایی همتی با اشاره به اینکه تالاب انزلی باوجود پرندگان مهاجر بسیار زیباست و سایت‌های پرنده‌نگری می‌تواند در این عرصه موردتوجه قرار گیرد، افزود: اما نباید فراموش کرد که گردشگری زمستانی هزینه‌بر است و در آغاز باید زیرساخت‌های آن را طراحی کنیم. به‌عنوان‌مثال اگر قرار است «درفک» مورد استقبال گردشگرانی که خواهان کوهنوردی در برف هستند، قرار گیرد ابتدا باید زیرساخت‌های لازم برای این منظور ایجاد شود که آن نیز مستلزم صرف هزینه‌های سنگین است. یکی از دلایلی که گیلان در حوزه گردشگری زمستانی همانند بیشتر انواع گردشگری کارنکرده به سبب هزینه‌بر بودن این نوع گردشگری است.
بابایی همتی ادامه داد: بومی‌ها در تابستان با نصب یک آلاچیق و عرضه چند محصول خوراکی دست به اشتغال‌زایی می‌زنند اما در فصل سرما این نوع فعالیت‌ها در گیلان مشاهده نمی‌شود. درواقع مشاغلی در تابستان با توجه به بازار تقاضا ایجاد می‌شود اما گردشگری زمستانی در گیلان تاکنون برای مردم شغلی ایجاد نکرده است.
اهمیت تهیه سند چشم انداز
«تهیه سند چشم‌انداز و نقشه راه می‌تواند به توسعه گردشگری زمستانی در گیلان کمک کند» در این زمینه بابایی در پاسخ به خبرنگار مهر گفت: بخش‌های مختلف گردشگری می‌تواند به‌صورت جداگانه موردتوجه قرار گیرد.
بخش‌های مختلف گردشگری می‌تواند بصورت جداگانه مورد توجه قرار گیرد. در کشور ترکیه برای هر بخش سند چشم اندازی نوشته شده است
وی ادامه داد: در کشور ترکیه برای هر بخش سند چشم‌اندازی نوشته‌شده است. به‌عنوان‌مثال گردشگری گلف یا گردشگری غواصی هر یک دارای سندی است که اهداف را برای مدت‌زمان مشخص در آینده تعیین می‌کند؛ ولی در کشور ما هیچ‌کدام از انواع گردشگری دارای سند نیستند و بخش‌های مختلف گردشگری بر اساس آمار ورود گردشگر به کشور موردبررسی قرار می‌گیرد.
وی در ادامه یادآور شد: زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم در کشورهایی نظیر سوئیس که به گردشگری زمستانی می‌پردازند، فراهم‌شده و ما نیز اگر قرار است در این بخش فعال باشیم باید تهیه زیرساخت‌ها را مدنظر قرار دهیم و نباید فراموش کنیم که انجمن‌های ورزشی و هیئت‌های کوهنوردی در این زمینه می‌توانند به فعالیت بپردازند، چراکه تلفیق ظرفیت‌های ورزشی با این حوزه می‌تواند مثمر ثمر باشد.
توسعه گردشگری مسیری روشن برای پیشرفت گیلان به سمت توسعه پایدار به شمار می‌آید و این مهم تنها با پرداختن به همه ظرفیت‌های موجود و برنامه‌ریزی صحیح و جلب مشارکت کارشناسان خبره و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی حاصل می‌شود.
ازاین‌رو انتظار می‌رود گردشگری در فصول پاییز و زمستان با توجه به ظرفیت‌های موجود در گیلان بیشتر از گذشته موردتوجه متولیان و فعالان عرصه گردشگری استان قرار گیرد.