خبرگزاری مهر، گروه استانها- زهرا بهرامی: کشت فراسرزمینی به معنای کاشت انواع محصول در سایر کشورها و واردات آن به ایران است که می‌تواند زمینه رونق تولیدات کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی برای یک کشور را فراهم کند.
ازاین‌رو کشورهایی که از محدودیت منابع داخلی آب و زمین رنج می‌برند، توسط این روش و با اجاره اراضی در سایر کشورها، اقدام به تولید مایحتاج خود می‌کند. گلستان با داشتن مرز آبی و خاکی و ظرفیت حمل‌ونقل ریلی و دریایی با کشورهای آسیای میانه پتانسیل بسیار مناسبی در کشت فراسرزمینی دارد.
یک کارشناس کشاورزی دراین‌باره به خبرنگار مهر گفت: کشت فرا سرزمینی باهدف کاهش فشار بر منابع داخلی به دلیل کمبود آب‌وخاک و همچنین ایجاد اشتغال برون‌مرزی برای جوانان فارغ‌التحصیل کشاورزی باید موردتوجه قرار گیرد.
رحمان چراغعلی افزود: استان گلستان به‌شدت در مضیقه تأمین آب و مواجهه با پدیده شور شدن زمین‌های خود است و از طرفی افزایش جمعیت مصرف‌کننده مواد غذایی هم فشار مضاعفی به منابع پایه آورده است، در حقیقت اگر بخشی از نیازهای استان از طریق کشت فراسرزمینی تأمین شود می‌توان بخشی از فشار وارده را کاهش داد.
وی ادامه داد: برای استفاده از این ظرفیت می‌توان با تشکیل تشکل‌های کوچک (تعاونی‌ها و شرکت‌های سهامی و غیره) با حمایت سازمان‌های دولتی اقدام کرد.
این کارشناس حوزه کشاورزی با تأکید بر اینکه برای عملی شدن این مهم، آگاهی و اطلاع کامل استفاده‌کنندگان یا متقاضیان این طرح از قوانین حقوقی و تجاری و مالکان کشورهای مورد هدف بسیار حائز اهمیت است، اضافه کرد: تضمین سرمایه‌های سرمایه‌گذار طرف ایرانی توسط ارگان‌های ذی‌ربط و تضمین خرید محصولات تولیدی کشاورزان ایرانی در کشور مورد هدف از جمله مواردی است که باید موردتوجه قرار گیرد.
چراغعلی متذکر شد: راه‌اندازی واحد (اداره) در معرفی این فرصت و همچنین جذب متقاضیان در حوزه معاونت اقتصادی استانداری می‌تواند به معرفی بیش‌ازپیش این ظرفیت کمک کند.
تأکید بر فراهم‌سازی بستر از طریق کنسولگری‌ها
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان هرچند با این کارشناس کشاورزی در خصوص ظرفیت داشتن گلستان در این حوزه هم‌عقیده است اما معتقد است برای توسعه کشت فراسرزمینی در کنار تضمین سرمایه‌گذار، نیازمند فراهم‌سازی بستر از طریق کنسولگری‌ها هستیم.
محمدرضا عباسی به خبرنگار مهر گفت: استان گلستان در زمینه وجود کارشناسان مجرب، دانشگاه‌های تخصصی بخش کشاورزی، وجود امکانات و ماشین‌آلات، شرکت‌های سازنده ادوات و همچنین نیروی با تجربه بخش کشاورزی ظرفیت و پتانسیل خوبی در این حوزه دارد.
وی افزود: آسانی تهیه بذر و نهاده‌های کشاورزی در کنار ظرفیت موجود فراوری محصول و وجود صنایع تبدیلی بخش کشاورزی و همچنین ظرفیت ریلی، دریایی و زمینی با کشورهای آسیای میانه و CIS پتانسیل مناسبی در توسعه کشت فراسرزمینی فراهم آورده است.
برای توسعه کشت فراسرزمینی لازم است سیاسیون و استانداری ارتباط بیشتری با کشورهای هدف داشته باشند و سرمایه‌گذاران با ریسک وارد کشورهای هدف نشوند
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان ادامه داد: هم‌اکنون تعدادی از سرمایه‌گذاران گلستانی در کشورهای تاجیکستان، ارمنستان و قزاقستان مشغول کشت فراسرزمینی هستند اما برای توسعه آن، لازم است بستر کار از طریق کنسولگری‌ها بیشتر فراهم شود.
وی اضافه کرد: در این حوزه لازم است سیاسیون و استانداری ارتباط بیشتری با استانداری‌های کشورهای هدف داشته باشند و سرمایه‌گذاران با ریسک وارد این کشورها نشوند.
عباسی با تأکید بر اینکه باید پشتوانه دولتی بین دو کشور و ضمانت سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد، تصریح کرد: بیشترین نگرانی موجود در این حوزه در خصوص تداوم مراودات سیاسی بین دو کشور است.
وی با این توضیح که هم‌اکنون دفتر روابط بین‌الملل و کشت فراسرزمینی در وزارتخانه فعال است، بیان کرد: لازم است در دانشگاه‌ها، استانداری‌ها و اتاق‌های بازرگانی، دفاتر کشت فراسرزمینی وجود داشته باشد تا ارتباط حتی برای بهره‌برداران، سرمایه‌گذاران، کشاورزان و شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم شود.
عباسی تأکید کرد: در کنار ایجاد دفاتر کشت فراسرزمینی در استانها و برقراری ارتباط مستمر با کشورهای هدف لازم است اطلاعات موردنیاز از طریق کنسولگری‌ها در اختیار قرار گیرد و اتاق‌های بازرگانی به برگزاری جلسات سالانه برای توسعه کشت فراسرزمینی اکتفا نکنند.
محدودیت جذب رایزن اقتصادی مانع توسعه کشت فراسرزمینی
برخلاف معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان، نائب رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران معتقد است برای توسعه کشت فراسرزمینی و استقبال برای تولید محصولات با آب‌بری بالا در کشورهای هدف، در کنار حمایت‌های دولتی نیازمند توسعه مراودات اقتصادی و سیاسی با این کشورهای هدف از طریق رایزنان اقتصادی هستیم.
امیر یوسفی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: برای توسعه کشت فراسرزمینی نیازمند زیرساخت‌ها در ارتباطات دیپلماسی و اقتصادی هستیم.
وی افزود: به‌عنوان نمونه در سال‌های نه‌چندان دور شرایط خوبی برای ورود سرمایه‌گذاران و کشت فراسرزمینی در گرجستان مهیا بود اما اخیراً با وجود تحریم‌ها علیه ایران و فشار آمریکا، مشکلاتی برای سرمایه‌گذاران و استفاده از ظرفیت کشت فراسرزمینی در زمین‌های بکر و بلااستفاده آن به وجود آمد.
عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی گرگان ادامه داد: هم‌اکنون ظرفیت خوبی در کشورهای همسایه گلستان به‌ویژه قزاقستان باوجود زمین‌های وسیع و آب فراوان، مهیاست اما برای سرمایه‌گذاری در این حوزه و عملیاتی شدن کشت فرا سرزمینی به یکسری امکانات و حمایت‌های دولتی نیاز داریم تا کار عملیاتی شود.
وی به دیگر چالش‌های موجود در این حوزه هم اشاره و بیان کرد: تا سال گذشته سیب‌زمینی گلستان به قزاقستان صادر می‌شد اما پس از ایجاد ظرفیت کشت فراسرزمینی در آن کشور، شرایط کشت برای کشاورزان قزاقستانی فراهم شد و کار به‌جایی رسید که امسال اجازه واردات سیب‌زمینی به قزاقستان داده نشد.
در کنار حمایت دولت برای ورود به کشت سرزمینی، نیاز است مراودات سیاسی و اقتصادی مستمر و پایدار از طریق سفارتخانه‌ها و رایزنان اقتصادی فراهم شود
یوسفی توضیح داد: کشت فراسرزمینی دارای ظرفیت‌هایی است که اگر موردتوجه قرار نگیرد در درازمدت سرمایه‌گذاران را با چالش مواجه می‌کند ازاین‌رو نیاز به تمهیداتی داریم تا در بازار کشورهای هدف پابرجا بمانیم.
وی به تمهیدات موردنیاز هم اشاره کرد و گفت: در کنار حمایت دولت برای ورود به کشت سرزمینی، نیاز است مراودات سیاسی و اقتصادی مستمر و پایداری از طریق سفارتخانه‌ها و رایزنان اقتصادی در کشورهای همسایه فراهم شود.
نائب رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران به چالش محدودیت در جذب رایزن اقتصادی در کشورهای هدف هم اشاره و خاطرنشان کرد: باید بپذیریم برای استفاده از ظرفیت توسعه کشت فراسرزمینی استان گلستان، تاکنون خوب عمل نکرده‌ایم و همین امر باعث شده کشت فراسرزمینی ما استفاده لازم را نداشته باشد.
وی متذکر شد: برای اینکه بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم توجه به چند موضوع حائز اهمیت است؛ باید ابتدا واقعاً احساس کنیم در کشور منابع آبی محدودی داریم و با این منابع محدود نباید هر محصولی را کشت کنیم بلکه باید از ظرفیت کشت فراسرزمینی استفاده کنیم.
یوسفی تأکید کرد: همچنین باید به این باور برسیم در شرایطی که در استان و کشور با بحران کم‌آبی مواجه هستیم نیاز نیست محصولات آب‌بر مانند شالی و ذرت در استان کشت شود و باید زمین‌های کشاورزی استان به زراعت سایر محصولات کشاورزی با نیاز آبی کمتر اختصاص یابد.
هم‌اکنون باوجود بلااستفاده ماندن بخش قابل‌توجهی از صنایع تبدیلی بخش کشاورزی گلستان و ظرفیت‌های موجود، ظرفیت توسعه کشت فرا سرزمینی و رونق بخشی به اقتصاد گلستان فراهم است و توسعه آن نیازمند افزایش رایزنی‌های سیاسی و اقتصادی و تضمین سرمایه‌گذاری در آن‌سوی مرزهاست.