خبرگزاری مهر، گروه استانها – محمدحسن مقدم‌نیا: روزهای سرد پائیز ۹۸ برای مردم استان سمنان دو پدیده کم‌سابقه را به همراه داشته است، نخست آلودگی هوا که سبب تعطیلی مدارس غرب استان شد، موضوعی که شاید در تاریخ این استان کم‌سابقه با حتی بی‌سابقه بود و دوم تردید و کساد کم‌سابقه درزمینهٔ اقتصادی که از یک‌سو گریبان بازار را گرفته و از سوی دیگر جرئت سرمایه‌گذاری را نیز از سرمایه‌داران سلب کرده است. اما سؤال اساسی اینجا است که علی‌رغم اطمینان دولت برای عدم‌تغییر قیمت اقلام و اثرگذاری بر بازار، آیا وضعیت معیشت مردم استان سمنان دستخوش تغییر نشده است؟
به عقیده برخی کارشناسان اعلام تغییر ۳۰۰ درصدی قیمت بنزین آزاد آن‌هم یک‌باره و بدون هیچ پیش‌زمینه‌ای اشتباه بود از طرف دیگر برخی معتقد هستند که اجرای چنین قوانین تأثیرگذاری باید برق‌آسا باشد تا در کشورمان بتوانیم شاهد اجرای آن باشیم اما موضوع گزارش امروز درستی با غلطی تغییر قیمت بنزین نیست بلکه تأثیرات آن بر بازار را بررسی خواهیم کرد و برای این کار ابتدا سراغ مردم می‌رویم.
مردم نگران گرانی
یکی از شهروندان سمنانی با طرح این سؤال که مگر می‌شود با گرانی بنزین چیزی گران نشده باشد، می‌گوید: من مصرف کننده مواد دخانی هستم و برای مثال می‌گویم شما امروز از ۲۰ نوع سیگار متداول در بازار حداقل ۱۰ نوعشان را نمی‌یابید فروشنده‌ها می‌گویند نیست! یا اگر هست نمی‌فروشند چراکه از تغییرات قیمت آن در هراس هستند. فروشنده می‌گوید نداریم اما معلوم است که دارد و منتظر است ببیند چه قیمتی باید بر روی آن بگذارد و بعد بفروشد.
حامد عامریان بابیان اینکه همین امروز هم بسیاری محصولات گران شده‌اند اما دولت می‌گوید خیر، می‌افزاید: چند روز پیش برای خرید یراق بخاری شامل بست، لوله بخاری، شلنگ و ... به بازار رفتیم و خرید کردیم بعد متوجه شدیم شلنگی که خریده‌ایم کوتاه است فردایش به همان مغازه رفتیم و شلنگ رام‌تری هزار تومان گران‌تر خریدیم! در عرض کمتر از ۲۰ ساعت؛ وقتی عامل آن را پرسیدیم مغازه‌دار از افزایش قیمت کرایه‌ها سخن گفت حتی به او معترض هم شدیم که دیروز شلنگ را خریدیم اما استدلالش این بود که همین شلنگ اگر تمام شود، مجبورم ۳۰ درصد بیشتر آن را بخرم.
وی می‌افزاید: این امر برای مواد غذایی هم صادق است درست است که نان و مثلاً شیر گران نشده اما شما برای مثال یک پفک ساده را نگاه کنید امروز باید چهار هزار تومان برای یک بسته چیپس و پفکی پول بدهید که همین چند روز قبل ۵۰۰ تومان ارزان‌تر بود و شش ماه قبل یکهزار و ۵۰۰ تومان! یعنی در عرض همین چند روز قیمت این اقلام هم گران شده است.
امکان ندارد جنسی گران نشود
یک کسبه سمنانی نیز با تاکید بر اینکه نمی‌شود بنزین گران شود اما نرخ اقلام خیر، می‌گوید: برای مثال وقتی من دستمال‌کاغذی را کارتونی ۷۶ هزار تومان می‌خرم کرایه پنج هزار تومانی دیروز را امروز باید ۱۰ هزار تومان پرداخت کنم درنتیجه این کارتن دستمال‌کاغذی که برای من ۸۱ هزار تومان تمام می‌شد امروز ۸۶ هزار تومان تمام می‌شود من این مازاد کرایه را از جیب بدهم؟ این‌طور که باید مغازه‌ام را ببندم پس باید کرایه را روی جنس بکشم و غیراز آن عقلانی نیست.
محسن شکری بابیان اینکه پدرم ۳۰ سال است سوپرمارکت دارد و معتقد است امکان ندارد در کشور ما جنسی در قبال افزایش قیمت سوخت تغییر نکند و صحبت او درست است چراکه همین ۱۰ روز اخیر کالباس کیلوگرمی یک تا دو هزار تومان افزایش‌یافته است از طرف دیگر برخی اقلام موجود نیست، مثلاً کالباس لیونر امروز با ده‌ها تماس تلفنی باید تهیه شود چراکه توزیع‌کنندگان می‌گویند برایمان نمی‌صرفد چراکه پول کرایه را باید از جیب بدهیم.
تاثیر مستقیم افزایش کرایه با قیمت تمام شده
صحبت‌ها زیاد است و همگی مشابه و اگر قرار باشد مثال‌ها و موارد را بیان کنیم خود حدیثی مفصل می‌شود اما درباره عدم افزایش قیمت اقلام با افزایش قیمت بنزین کارشناسان چه عقیده‌ای دارند؟ محمدرضا میر رضایی کارشناس اقتصاد و مدرس دانشگاه نیز در گفتگو با مهر می‌گوید: چیز پیچیده‌ای نیست شما جنسی را خریده‌اید یک هزار تومان برای آن کرایه داده و ۱۰۰ تومان سود می‌کنید درنتیجه آن را یکهزار و ۲۰۰ تومان می‌فروشید حال اگر برای آن ۲۰۰ تومان کرایه دهید بازهم اگر آن را یک هزار و ۲۰۰ تومان بفروشید چه سودی کرده‌اید؟ به همین راحتی باید گفت افزایش قیمت بنزین غیرممکن است که اقلام را گران نکند.
میر رضایی می‌گوید: محال است که با گرانی بنزین تغییری در اقتصاد کشور رخ ندهد حتی اگر تمام مایحتاج مردم در درون استان سمنان هم تولید شود به‌هرحال از کارخانه تا مغازه که باید حمل‌ونقل شود، مگر می‌شود قیمت بنزین سه برابر شود اما کرایه ثابت بماند، اگر این امر با زور هم همراه شود درنهایت شاهد امتناع رانندگان از توزیع بار خواهیم بود.
وی می‌افزاید: مگر می‌شود از یک پیک موتوری که مثلاً پیتزا تحویل می‌دهد بخواهیم با بنزین یک هزارتومانی دو هزار تومان کرایه بگیرد با بنزین سه هزارتومانی هم دو هزار تومان! این نه عدالت است و نه اصلاً در واقعیت با آنچه در جامعه وجود دارد همخوانی دارد.
راه‌های جایگزین دیگری هم بود
این مدرس دانشگاه اما معتقد است: دولت می‌توانست به‌جای افزایش قیمت بنزین دست بر روی معافیت‌های مالیاتی بگذارد، امروز تمام مناطق آزاد اقتصادی کشور، هنرمندان، مؤسسات مثلاً فرهنگی و اقتصادی و علمی و ... معاف از مالیات هستند حال‌آنکه چرا باید چنین امری باشد؟ در رسانه‌ها آمد که ۵۰۰ هزار میلیارد تومان معافیت مالیاتی در کشور وجود دارد لذا چرا باید مثلاً مناطق آزاد که منبع رانت هستند معاف باشند و بعد دولت بر گرده و معاش مردم فشار آورد تا هزینه‌هایش را تأمین کند این است که مردم را نگران می‌کند.
محسن ارزانی دیگر کارشناس اقتصاد نیز معتقد است: موضوع گرانی سوخت درواقع باید آخرین حربه دولت برای افزایش درآمدهایش می‌بود نه اینکه اولین راهکار آن‌هم در کوتاه‌ترین زمان، بدون کارشناسی و ... وقتی اعلام شد بنزین سه هزار تومان کاملاً مشخص بود که در جلسه‌ای یک نفر این عدد را بیان کرده دیگران هم رأی داده‌اند، چرا دو هزار و ۵۰۰ تومان نه؟ چرا دو هزار تومان نه؟ چرا پنج هزار تومان نه!
ارزانی می گوید: کاملاً مشخص است که همین‌طوری بدون هیچ کار کارشناسی، بدون هیچ تحقیق میدانی، بررسی وضعیت، نتایج، بازخوردها و ... یک عددی مطرح و آخر هم مصوب شده است درنتیجه سؤال من از دولتمردان این است که وقتی کسی به فکر مردم نیست آیا مردم خودشان باید نگران وضعیت معاش خودشان باشند یا خیر؟
اکیپ‌های نظارت در استان فعال هستند
معاون صنعت معدن و تجارت استان سمنان اما با اشاره به تشدید نظارت بر اقلام ضروری، به خبرنگار مهر می‌گوید: بازار استان تحت نظارت و پایش شدیدتر قرار دارد تا جایی که طی هشت‌ماهه نخست سال جاری ۳۹ هزار و ۱۸۵ مورد بازرسی صورت گرفته و این روند ادامه نیز دارد.
مهدی یحیایی ضمن بیان اینکه با هرگونه افزایش قیمت به دلیل قیمت بنزین در استان برخورد می‌شود، تأکید کرد: برای پیشگیری از افزایش قیمت‌ها بازرسان به‌صورت دو نوبت صبح و عصر از واحدهای صنفی بازدید و برای برخی از آن‌ها پرونده تخلف نیز تشکیل‌شده است همچنین ۵۲ بازرسی برای نظارت و پایش بازار سطح استان فعالیت دارند.
وی افزود: مواردی نظیر عدم درج قیمت، عدم ارائه فاکتور، گران‌فروشی و کم‌فروشی و احتکار تخلف به شمار می‌رود و از شهروندان تقاضا می‌شود هر گونه موارد تخلف را گزارش دهند تا موضوع مورد رسیدگی قرار گیرد.
نظارت بر بازار تشدید شود
این در حالی است که می‌توان گفت تقریباً تمام ائمه جمعه استان سمنان نیز نسبت به این موضوع اظهار نگرانی کردند، برای مثال حجت‌الاسلام امینی امام‌جمعه شاهرود ضمن بیان اینکه دولتمردان باید به فکر معاش مردم باشند، خواستار تشدید نظارت بر بازار و برخورد با متخلفان شد، همچنین حجت‌الاسلام صفایی پور امام‌جمعه میامی نیز در خطبه‌های نماز جمعه هفته گذشته بابیان اینکه مردم حق‌دارند از منابع مالی اصلاح قیمت بنزین مطلع شوند، افزود: مسئولان می‌بایست حل مشکلات معیشت مردم را در اولویت قرار دهند و بی‌شک اگر مردم در جریان امور قرار گیرند قطعاً دولت را همراهی خواهند کرد.
صفایی پور بیان کرد: مهم‌ترین مشکل مردم نگرانی از تورم در کالاهای اساسی است و انتظار دارند دولت باتدبیر مناسب و تقویت نظارت دقیق و کافی از افزایش قیمت کالاها پیشگیری کند.
مریم عرب رئیس بازرسی و نظارت اتاق اصناف استان سمنان نیز در نشست ستاد تنظیم بازار استان سمنان که در واپسین روزهای آبان ماه ۹۸ تشکیل جلسه داد بابیان اینکه در یک ماه اخیر ۳۳ پرونده دراین‌باره در استان تشکیل‌شده است، گفت: در یک ماه گذشته ۲۰۴ گزارش و شکایت مردم توسط اتاق اصناف استان دریافت شده است.
عرب بیشترین سهم گزارش‌های مردمی و شکایات از اصناف را متعلق به کارهای خدماتی چون تعمیرکاران، مکانیک‌ها، آرایشگاه بانوان و ... دانست و تصریح کرد: در طول یک ماه گذشته مجموعاً ۲۱۳ پرونده تخلف اصناف اعم از شکایات مردمی و بازرسی اصناف و صمت و ... در سطح استان تشکیل‌شده که شاهرود با ۶۴ مورد و سمنان با ۵۵ مورد در رأس فراوانی تخلفات اصناف استان هستند.
گرانی پذیرفتنی نیست
از سوی دیگر مسئولان ارشد استان سمنان نیز به‌ضرورت کنترل بازار واکنش نشان دادند، برای مثال معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار سمنان در گفتگو با خبرنگار مهر، بیان کرد: افزایش قیمت به دلیل گران شدن بنزین در استان پذیرفتنی نیست.
حشمت‌الله عسگری افزود: در سطح استان و بخش تولیدکنندگان، حوزه‌ای که مستقیماً از اصلاح قیمت‌ها تأثیر پذیرفته و نیازمند افزایش قیمت باشد وجود ندارد همچنین افزایش قیمت بدون مصوبه و به‌صورت بی‌رویه در هیچ بخش و قسمتی، در پی افزایش قیمت سوخت در استان پذیرفته نیست و برخورد جدی با این‌گونه تخلفات انجام خواهد شد.
وی بابیان اینکه در صورت نیاز به هرگونه افزایش قیمت در هر بخش، اصلاح و افزایش قیمت صرفاً با انجام اقدامات کارشناسی و تنها توسط ستاد تنظیم بازار استان انجام خواهد شد، ابراز داشت: موضوع اصلاح قیمت سوخت، طرح سران سه قوه نظام است و اختصاص به دولت به‌صورت خاص ندارد و این به این معنا خواهد بود که نظام، اراده بر اصلاح قیمت‌ها دارد و ما نیز باید با نگاه کارشناسانه به آن داشته باشیم.
مسئولان استانی شانه خالی نکنند
باوجود واکنش‌های مسئولان استان سمنان اما هستند افرادی که معتقدند در سطح استانها نیز باید اقدامات تأمینی و نظارتی خوبی برای کنترل بازار صورت گیرد. محمدعلی عمودی فارغ‌التحصیل رشته اقتصادی دراین‌باره به خبرنگار مهر، می‌گوید: مدتی است رسم شده در کشور همه می‌گویند تقصیر ما نیست، این رویه اصلاً پذیرفتنی نخواهد بود چراکه هر مسئولی در هر رده‌ای می‌تواند تأثیرگذار باشد که استان سمنان نیز از این قاعده مستثنا نیست.
وی می‌گوید: هنوز دو ماه از موضوع اعتراض گوجه‌فرنگی‌کاران شاهرودی در مقابل فرمانداری نگذشته که محصولاتشان را به جوی آب ریختند چراکه ارزان بود سؤال اساسی اینجاست که چرا همین مسئولان استان سمنان ده‌ها تن گوجه را از کشاورزان نخریدند تا امروز به بازار تزریق کرده و قیمت گوجه را زیر هفت‌تا هشت هزار تومان نگه‌دارند و مردم مجبور نباشند برای گوجه ۱۴ هزار تومان پول بدهند؟
درنهایت باید گفت نظرات متفاوت هستند، برخی معتقدند اصلاً گرانی بنزین نباید صورت می‌گرفت و برخی دیگر می‌گویند زمان و نحوه اجرای آن درست نبود، اما فصل مشترک تمام صحبت‌ها نگرانی و دغدغه مردم از معاش و بازار و گرانی است که مسئولان در هر پست و مقامی هستند باید به آن توجه داشته باشند.