خبرگزاری مهر، گروه استانها – محمدحسین عابدی: مردم استان سمنان با پدیده آلودگی هوا بیگانه بودند استانی که نیم میلیون نفر جمعیت را در وسعتی به اندازی کشور آلمان جای‌داده بود و اصلاً در فرهنگ لغات مردمش نام آلودگی هوا دیده نمی‌شد اما سه سالی است که به‌خصوص در پاییز و با پدید آمدن وارونگی هوا شهرهای بزرگ این استان مثل سمنان، گرمسار و شاهرود دچار این پدیده می‌شوند.
به‌عبارت‌دیگر پدیده آلودگی هوا آن‌قدر تازگی دارد که اگر یک نفر که در سال ۹۰ فوت کرده امروز زنده می‌شد و به او می‌گفتند مدارس سمنان به خاطر آلودگی هوا تعطیل‌شده قطعاً به این موضوع می‌خندید و آن را باور نمی‌کرد اما امروز کافی است مردم سمنان و گرمسار و شاهرود و … فقط سرخود را بالا بیاورند تا یک‌لایه خاکستری‌رنگ غلط را روی شهرشان ببینند.
جابجایی آلودگی هوا با جریان‌های هوا
برخی می‌گویند این آلودگی‌ها از تهران آمده و برخی می‌گویند خیر منشأ آلودگی‌ها در درون استان است درحالی‌که کارشناسان معتقد هستند هر دوی این موارد صحیح است. آن‌چنان‌که الهام طبسی دانش‌آموخته رشته محیط‌زیست با گرایش منابع می‌گوید: آلودگی هوا می‌تواند تا حدی با جریان‌های هوا جابجا شود اما به‌واسطه سنگینی غلظت آلاینده‌ها نمی‌تواند مسافت‌های طولانی را بپیماید درنتیجه اگر بخشی از آلودگی هوای گرمسار را متأثر از تهران بدانیم غلط نیست اما در شاهرود و حتی سمنان خیر؛ من به‌شخصه معتقد هستم منشأ این آلودگی‌ها کارخانه‌های سمنان هستند.
طبسی بابیان اینکه آلودگی چندانی در شاهرود و دیگر شهرهای استان گزارش نشده تا بر روی آن صحبت کنیم اما درباره شاهرود اگر این امر صحت داشته باشد قطعاً تعداد بالای خودرو بی‌تأثیر نیست اما در گرمسار و سمنان قطعاً این واحدهای آلاینده هستند که هوا را به این روز انداخته‌اند.
ردپای پای مخرب انسان در طبیعت
دیگر کارشناس نیز دلیل این وضعیت را وارونگی هوا می‌داند. مهناز مشیری به خبرنگار مهر، می‌گوید: این ورژن یا وارونگی هوا به برهم خوردن چرخه هوا گفته می‌شود به‌عبارت‌دیگر میزان دمای پایین جو کمتر از بالای آن می‌شود درحالی‌که همیشه باید برعکس باشد لذا در این شرایط انگار هوا وارونه شده است این امر سبب می‌شود تا هوا دچار سکون شود معمولاً بادی وزیده نمی‌شود و جریان‌های هوایی شکل نمی‌گیرند درنتیجه کافی است خودروها زیر این لایه هوای گرم روی جو تولید دود کنند تا این آلایندگی‌ها در همان‌جا بماند.
مشیری که دانش‌آموخته رشته هواشناسی است می‌گوید: وقتی لایه‌ای از هوای گرم بالای هوای سرد مجاور کره زمین قرار گیرد شاهد این پدیده وارونگی هستیم درنتیجه هرچه ارتفاع بیشتر می‌شود به جای اینکه هوا سردتر شود برعکس گرم‌تر می‌شود این امر سبب می‌شود تا آلایندگی بر شهرها باقی بماند.
وی درباره راه‌حل برون‌رفت از این شرایط می‌گوید: باید بپذیریم که دست‌کاری‌های انسان در طبیعت عامل اصلی گرمایش کره زمین، از بین رفتن قطب‌ها، وارونگی هوا، سوراخ شدن لایه ازن و ده‌ها مورد دیگر است یکی از راه‌های کاهش این اثر دوست داشتن خودمان و کره زمینی است که بر روی آن زندگی می‌کنیم یعنی به‌عبارت‌دیگر هرچه در این ده سال اخیر انجام داده‌ایم اعم از مثبت و منفی را دیگر انجام ندهیم طبیعت خودبه‌خود خودش را ترمیم می‌کند.
مردم از آلودگی می‌گویند
با حاکم شدن وارونگی دمایی در سطح زمین به‌ویژه در مناطق شهری بزرگ و صنعتی آلودگی‌های تولیدشده توسط منابع آلاینده مانند خودروها، کارخانه‌ها، لوازم گرمازای منازل و… به دلیل سنگین بودن هوای سرد و عدم تمایل این هوا به صعود و انبساط و ترکیب آن با هوای فوقانی در سطح زمین متراکم شده و سبب افزایش غلظت آلاینده‌ها در درون هوای استنشاقی انسان شده و عوارضی را به دنبال خواهد داشت اما به‌واقع در سمنان و گرمسار و حتی شاهرود هم این پدیده را شاهد هستیم؟
یکی از شهروندان سمنانی به خبرنگار مهر، می‌گوید: کافی است نزدیک ظهر به یکی از میدان‌ها سمنان بیایید تا احساس کنید چشمانتان می‌سوزد و ته گلویتان احساس گرفتگی می‌کند، از آن بدتر آن است که مسئولان این آلودگی را کتمان می‌کنند درحالی‌که می‌توان لایه‌ای از دود را با چشم دید.
الهه حسینی بیان می‌کند: مردم در این هوا زندگی می‌کنند مسئولان باید فکری به حال این وضعیت کنند برای مثال می‌بایست کارخانه‌ها را برای مدتی تعطیل کنند جان مردم که مهم‌تر از ادامه کار ۲۰ روز یک کارخانه است.
نظرات از سوی دیگر شهروندان نیز مشابه است یکی دیگر از شهروندان به خبرنگار مهر، می‌گوید: این روزها در سمنان به‌گونه‌ای شده که در زیر سقف آنفولانزا مردم را تهدید می‌کند و در بیرون آلودگی هوا! مردم نمی‌دانند در این میان چه کنند.
محمد اسماعیل همتی می‌گوید: استنشاق گازها و ذرات سنگین فلزی و سرب ناشی از دود خودروها و کارخانه‌ها ضررهای شدید به بدن می‌رساند که مسئولان باید برای آن فکری کنند.
مردم ماسک بزنند و لبنیات مصرف کنند
یک پزشک عمومی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن تأیید صحبت این شهروند سمنانی، به خبرنگار مهر، می‌گوید: ضرر تنفس گازهای سمی به‌خصوص ذرات معلق در هوا واضح است یعنی درباره آن توضیح اضافه‌ای نباید داد اما بهتر است در این مجال کوتاه به مردم درباره راهکارهای مقابله با این شرایط تذکر داد.
دکتر حسین ترابی بیان می‌کند: مصرف روزانه شیر، ماءالشعیر استاندارد و ترجیحاً بدون طعم‌دهنده‌های شیمایی، مایعات فراوان، لبنیات و … می‌تواند تأثیرات منفی آلودگی هوا را کاهش دهد، لذا من معتقد هستم که مصرف دو لیوان شیر در روز یا یک لیوان ماست می‌تواند بدن را تا ۵۰ درصد در برابر آلودگی هوا ایمن سازد هرچند همان‌طور که بیان شد هیچ‌کدام از این راه‌ها درمان ۱۰۰ درصدی نیستند.
وی بابیان اینکه شیر به دلیل دارا بودن فسفر، منیزیم و کلسیم، خنثی‌کننده سموم است، تأکید می‌کند: مواد غذایی که دارای ویتامین دی هستند نیز باید در آلودگی هوا بیشتر مصرف شوند چراکه وقتی هوا آلوده است ویتامین دی کافی در پوست از تابش آفتاب تولید نمی‌شود همچنین مردم باید از ماسک‌های فیلتر دار استاندارد استفاده کنند.
معرفی ۴۱ واحد صنعتی سمنان به‌عنوان صنایع آلاینده محیط‌زیست
از سوی دیگر برخی صنایع استان سمنان به دستور استانداری تا اطلاع ثانوی تعطیل شده‌اند. امیر عبدوس مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان سمنان در این خصوص گفت: ۳۵ واحد تصفیه دوم روغن، ریخته‌گری و ذوب در مناطق غربی استان به دلیل آلایندگی تا اطلاع ثانوی تعطیل شده‌اند.
عبدوس معتقد است: یکی از دلایل افزایش غلظت آلاینده‌های جوی در سمنان در آذر امسال وزش باد از سمت غرب و ورود آلاینده‌های استان‌های هم‌جوار به سمنان است لذا آذر امسال برای نخستین بار در استان سمنان در سال‌های اخیر، به علت افزایش غلظت آلاینده‌های جوی، مدارس تعطیل شد.
وی بابیان اینکه نیمه نخست امسال ۴۱ واحد صنعتی استان سمنان به‌عنوان صنایع آلاینده محیط‌زیست معرفی شد، تأکید می‌کند: عزم محیط‌زیست برای مثابه با آلودگی‌های زیست‌محیطی ویژه است.
این در حالی است که به گزارش خبرگزاری دولت «دو پایگاه سنجش آلایندگی هوا در استان سمنان در گرمسار و سمنان وجود دارد که پایگاه سنجش در شهر سمنان اکنون غیرفعال است» لذا اینکه مدیرکل محیط‌زیست استان سمنان میزان آلاینده‌ها و حتی دلیل آلاینده‌ها را چگونه با این امکانات اندازه‌گیری و بیان می‌کند جای سوال دارد از سوی دیگر تلاش مسئولان محیط‌زیست برای کتمان وجود آلودگی در شهرستان سمنان نیز ماجرایی مسبوق به سابقه است که در سال‌های قبل حتی به بیانیه و جوابیه و … هم انجامید.
بسیاری از صنایع ذاتاً و ماهیتاً آلاینده محسوب می‌شوند
از طرف دیگر استانداری سمنان که در سال‌های اخیر به دنبال سرریز جمعیت تهران به شهرهای گرمسار و سمنان هستند و آن را فرصتی برای سرمایه‌گذاری و توسعه می‌دانند اصلاً نمی‌خواهند درباره آلودگی هوا اظهارنظری کنند و صرفاً توپ را در زمین پایتخت‌نشین‌ها می‌اندازند درحالی‌که بسیاری معتقد هستند که صنایع آلاینده مستقر در غرب استان خود کفاف آلودگی یک شهر به‌اندازه سمنان را می‌دهد حتی بدون تراکم انبوه خودروها و ترافیک.
امیررضا صانعی کارشناس صنعتی بابیان اینکه دو هزار و ۱۰۰ واحد صنعتی در استان سمنان وجود دارد که بیش از ۷۰ درصد آن‌ها در دو شهر گرمسار و سمنان مستقر هستند از سویی بسیاری‌شان صنایعی هستند که ذاتاً و ماهیتاً آلاینده محسوب می‌شوند یعنی چه بخواهند چه نخواهند آلایندگی جزئی از کارشان است مثلاً صنایعی که با ذوب، پخت، کوره و … کار می‌کنند ماهیتاً آلوده‌کننده هستند درنتیجه نمی‌توان جلوی آلایندگی‌شان را گرفت و فقط می‌توان آن را کاهش داد.
صانعی می‌گوید: موضوع این است که محیط‌زیست اعلام می‌کند ۴۰ واحد آلاینده در سال جاری معرفی‌شده‌اند یعنی مابقی واحدهای صنعتی آلاینده نیستند؟ ما به محیط‌زیست حق می‌دهیم که به دلیل نداشتن نیروی کافی نتوانند به همه واحدها سرکشی کنند اما از سوی دیگر این امر به سوءاستفاده واحدهای تولیدی نیز منجر شده است.
وی می‌افزاید: واحدهای صنعتی می‌دانند که اگر آلاینده محسوب شوند مالیاتشان ده‌ها برابر می‌شود و این امر سبب می‌شود تا بخشی از سود کارخانه‌شان را مجبور به پرداخت به دولت شوند درنتیجه به هر دری می‌زنند تا زیر بار این امر نروند از سوی دیگر تکلیف به کارگذاری فیلترهای قوی برای کاهش آلایندگی به دلیل هزینه‌های هنگفت موضوعی نیست که کارخانه‌ها به آن تن بدهند درنتیجه باید راه میانه‌ای را در پیش گرفت مثلاً دولت در تهیه فیلتر برای واحدهای آلاینده تسهیلاتی قائل شود. یا مالیات دو سال یک کارخانه را به‌عنوان تشویق برای خریداری فیلترهای استاندارد ببخشد.
مشکلات کماکان پا برجاست
درنهایت باید گفت برای رفع آلودگی نباید منتظر باد ماند باید آستین بالا زد، کاری انجام داد و در این راه از ظرفیت سمن‌های محیط‌زیستی و مردم، اساتید دانشگاه و … نیز بهره برد تا موفق شد اینکه ما به بخت و اقبال رجوع کنیم آلودگی شهرمان را کاهش نمی‌دهد.
از سوی دیگر اگر بخواهیم با آلودگی هوا مقابله کنیم در گام اول باید بپذیریم که وجود دارد! که البته با رویه کنونی دولتمردان این امر کماکان با مشکل روبرو است چراکه فعلاً همه‌چیز در استان سمنان تقصیر همسایه غربی و بادی است که آلودگی هوای تهران را به سمنان می‌آورد!
اینکه مسئولان ما آن‌قدر تجهیزات و وقت و انرژی‌دارند که بفهمند آلودگی‌ها از تهران می‌آید اما همین فاکتورها را ندارند تا به واحدهای آلاینده استان سری بزنند نیز جای شگفتی دارد … باید دید در روزهای دیگر چه اتفاقی رخ می‌دهد و بالاخره مسئولان به این باور می رسند که همه آلودگی استان نیز ذرات معلق تولید شده توسط تهرانی‌ها نیستند و وارونگی هوا سبب ایجاد آلودگی در گرمسار و سمنان نیز شده است یا خیر؛