خبرگزاری مهر - گروه استانها، سعید رضایی: رسانهها نقش بسیار مهم و تأثیرگذاری در گرمکردن تنور انتخابات در دورههای مختلف داشتهاند و در حالی که احزاب در سطح کشور هنوز به جایگاه خود نرسیدهاند، این رسانهها هستند که جای احزاب را پر میکنند.
طی سالهای گذشته هر سالی که انتخاباتی در پیش بوده است، رسانهها در صف اول اطلاعرسانی به مردم قرار داشتهاند و هر چه به ایام انتخابات نزدیکتر شویم، فعالیت و تکاپوی رسانهها نیز بیشتر شده است.
رادیو و تلویزیون نقشی اساسی در ترغیب و تشویق مردم به حضور در انتخابات داشتهاند و همواره در تلاش بودهاند تا شرایطی را فراهم سازند که تعداد افراد بیشتری پای صندوقهای رأی بروند و در انتخابات مشارکت کنند.
روزنامهها، هفتهنامهها و دیگر رسانههای مکتوب نیز سالهای گذشته علاوه بر تشویق مردم به حضور در انتخابات، نقشی مهم و اساسی در جهتدهی به افکار عمومی داشتهاند و سعی کردند با حمایت از گروه و یا افرادی خاص، زمینه پیروزی او در انتخابات را فراهم سازند.
طی سالهای اخیر رسانههای الکترونیک در قالب سایتهای خبری و.... نیز به رادیو، تلویزیون و رسانههای مکتوب اضافه شدهاند و بخشی از بار ترغیب مردم به حضور و تأثیرگذاری در انتخاب افراد را به دوش کشیدهاند.
امروزه، شبکههای مجازی نقش برجستهتری در این زمینه پیدا کردهاند و در واقع به رسانه اول مردم تبدیل شدهاند و نقشی مهم، اثرگذاری و بیبدیل در ترغیب، تهییج، تنویر و یا گاهاً اغفال افکار عمومی داشتهاند.
در اینجا تفکیکی بین رسانههای مختلف از جمله رادیو و تلویزیون، روزنامه و هفتهنامه، رسانه الکترونیک و شبکه مجازی و… قائل نمیشود و در مجموع به نقش رسانهها در شکلدهی به افکار عمومی در عرصه انتخابات نگاه میکنیم.
به هر انتخاباتی که نگاه میکنیم، چه انتخابات ریاستجمهوری و خبرگان و چه انتخابات شورای شهر و روستا و یا انتخابات مجلس، رسانهها نقشی اساسی در میزان حضور مردم و انتخاب گزینههای برنده انتخابات داشتهاند.
هرچند میزان حضور مردم در انتخاب به فاکتورهایی همچون میزان رضایتمندی از وضعیت موجود کشور، نوع انتخابات و کاندیداهای آن دوره، شرایط کشور و… بستگی دارد ولی رسانهها میتوانند تأثیر مستقیمی در میزان حضور داشته باشند و مردم را به حضور ترغیب کنند و یا مردم را از مشارکت نهی کنند.
در سالهای گذشته و در انتخاباتهای مختلف، رسانهها به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم در زمینه ترغیب مردم به حضور در انتخابات نقش خوبی را ایفا کردهاند و به نوعی در هر شرایطی تنور انتخابات را گرم کردهاند. فعالان رسانهای شاید بیش از دیگران تأثیر حضور گسترده مردم در انتخابات را درک کردهاند و به آن دامن زدهاند.
رسانهها بیش از آنکه مردم را به حضور در انتخابات ترغیب کنند، تلاش میکنند تا به نفع جریان، حزب، گروه و یا دوستان و گاهاً فامیل و خویشاوندان خود قلم بزنند و گامی برای کسب آرای بیشتر به نفع فرد و افراد مد نظر خود بردارند.
در انتخاباتهای مختلف مشاهده شده است که رسانهها فرد و یا افرادی را به صفات برجسته بیشتری معرفی میکنند و به صورت مستقیم کدهایی میدهند که فرد اصلح کدام است و یا گاهاً به صورت مستقیم از فرد اصلح از دید خود نام میبرند. البته گاهاً سعی میکنند با تخریب برخی رقبا، میدان مناسبتری را برای فرد مد نظر خود فراهم سازند.
نکته مهم و قابل توجهی که رسانهها باید مد نظر داشته باشند این است که در مقابل کاری که میکنند احساس مسئولیت داشته باشند؛ اگر فردی را به عنوان اصلح معرفی میکنند و مردم به رایدادن به او دعوت میکنند، در زمان بعد از انتخابات نیز به مسئولیت خود در مقابل مردم پایبند باشند.
رسانهها نباید فعالیت خود را به قبل از انتخابات محدود کنند و فقط در این ایام رابط بین مردم و فرد مد نظر خود باشند بلکه در ایام پسا انتخابات رسالت و مسئولیت رسانهها به مراتب مهمتر و سنگینتر است.
هر رسانه باید در مقابل جهتی که به افکار عمومی داده است احساس مسئولیت کند و در مقابل وعدههای افراد پیروز انتخابات مطالبهگری کند. رسانه باید بپذیرد که مردم در مقابل حرفهایی که به آنها تحویل داده است، انتظاراتی دارند.
رسانهها در زمان پیش از انتخابات فرد مورد نظر خود را بیعیب و نقص معرفی میکنند و گاهاً حریف را پر عیب و نقص ولی در روزهای پس از انتخابات یادشان میرود که چه تأثیری بر افکار عمومی گذاشتهاند.
همانطور که افراد پیروز انتخابات باید سر وعدهها و قولهایشان با مردم بایستند، رسانهها نیز باید در مقابل حرفهایی که به مردم زدهاند احساس مسئولیت کنند و در پساانتخابات یار مردم باشند.
رسانهها مسئولیت خود را فراموش نکنند
علی هوشمند سردبیر روزنامه پیام عسلویه به خبرنگار مهر گفت: رسانههای جمعی امروزه نقش بسیار مهم و تأثیرگذاری در سطح جامعه دارند و باعث هدایت، جهتدهی و آگاهی بخشی میشوند.
وی با اشاره به نقش رسانهها در تنویر افکار عمومی اضافه کرد: رسانهها خصوصاً رسانههای محلی نقش مهمی در جهتدهی و اقناع افکار عمومی دارند و در همین راستا رسالت و مسئولیت سنگینی نیز بر عهده دارند.
سردبیر روزنامه پیام عسلویه بیان کرد: هرچند وظیفه رسانهها معرفی فرد نیست ولی در شرایطی که رسانهها اقدام به معرفی برخی از افراد و لیستها میکنند، باید پای عملکرد این نمایندهها نیز بایستند.
وی تصریح کرد: چنانچه فردی به واسطه جهتدهی توسط رسانهها با رأی مردم انتخاب شود، رسانه باید پاسخگوی افکار عمومی باشند و نقدها و مشکلات را پیگیری کنند.
رسانه باید حلقه وصل مردم و مسئولان باشد
خبرنگار خبرگزاری ایرنا نیز به خبرنگار مهر گفت: رسانهها در پسا انتخابات به عنوان حلقه ارتباطی مردم و مسئولان نقشی به مراتب سنگین و خطیرتری در مقایسه با پیش از برگزاری انتخابات دارند.
عبدالصمد شهریاری افزود: رسانهها از یک سو با شناخت کافی و جامعتری که نسبت به خواستههای مردمی دارند میتوانند برای نمایندگان ترسیمگر افق چهار ساله دوره نمایندگی شوند.
وی ادامه داد: رسانهها از سوی دیگر میتوانند مردم را نسبت به خواستههای خود مطالبهگر کنند تا از طریق مسئولان نیز اهتمام بیشتری در تحقق خواستههای آنان به خرج دهند.
شهریاری تصریح کرد: نمایندگان در پیش از برگزاری انتخابات وعدههای متعددی به افکار عمومی میدهند که رسانه باید به عنوان وجدان بیدار جامعه وعدههای مسئولان تا رسیدن به سرمنزل مقصود همراهی کنند.
وی افزود: مهمترین رکن در بین نمایندگان مجلس و مردم وجود ارتباطی تنگاتنگ است که شوربختانه عمدهای از نمایندگان در عادتی مرسوم ارتباط خود را تنها به ماههای پایانی خدمت خود میکنند تا از این طریق آرا سبد انتخاباتی خود برای دور جدید را افزایش دهند.
شهریاری ادامه داد: از مهمترین آسیبهای پسا انتخابات مهرهچینی نمایندگان فرصت طلب است که رسانه باید با روشنگری خود مانع زیر پا گذاشته شدن اصل شایسته سالاری و بکارگیری افراد فاقد صلاحیت مدیریتی شوند.
رسانه همراه مردم باشند
سردبیر سایت خبری سپاس نیز بیان کرد: رسانهها باید در ایام انتخابات به رسالت اصلی خود که همان روشنگری و معرفی شاخصها است توجه داشته باشند و بعد از اینکه انتخابات با موفقیت برگزار شد در کنار رعایت همه اصول و مبانی اسلامی مطالبات به حق مردم از نمایندگان درخواست کنند.
مبین شجاعی اضافه کرد: رسانه در پسا انتخابات رسالتی چون پل ارتباطی مردم و مسئولین در راستای ایجاد وحدت و اتحاد در جامعه نقش آفرین هستند.
وی تصریح کرد: مهمترین رکنی که در پسا انتخابات باید مورد توجه رسانهها باشد جریان سازی و همراهی مردم با نمایندگان انقلابی است.
رسانهها پیگیر وعدهها باشند
زهره عرب سردبیر خبرگزاری ایسنا استان بوشهر نیز به خبرنگار مهر گفت: رسانهها در شرایط فعلی وظیفه سنگینی دارند و در زمان انتخابات وظیفه آگاهیبخشی در خصوص انتخاب درست را بر عهده دارند و باید به مردم کمک کنند تا بهترین افراد انتخاب شوند.
وی اضافه کرد: رسانهها در انتخاب فرد پیروز نقش مهم و تأثیرگذاری دارند و اگر فرد خوبی توسط مردم انتخاب شود جامعه نیز شاهد اتفاقات خوبی خواهد بود و اگر این انتخاب خوب نباشد، باید انتظار اتفاقات بد را در آن جامعه کشید.
عرب تصریح کرد: رسانهها میتوانند ابزاری باشند تا یک بحران ایجاد شود و شرایط را از این چیزی که هست بدتر کنند و این وضعیت میطلبد که از ابزار رسانه بهترین استفاده شود و به جای بحرانسازی بحرانزدایی کنند.
وی تاکید کرد: وظیفه رسانه بعد از انتخابات این است که فضای خوبی را ایجاد کنند و فضا را برای توسعه و پیشرفت فراهم کنند و مردم را به سمت مطالبهگری ببرند.
سردبیر خبرگزاری ایسنا استان بوشهر ادامه داد: پس از انتخابات، رسانهها باید وعدههای افراد پیروز را پیگیری کرده و موضوعات مختلف و مسائلی که از سوی کاندیداها وعده داده شده بود را به صورت منطقی پیگیری و مطالبه کنند.
وی با اشاره به اینکه رسانه باید با مردم در مطالبهگری مشارکت کند، افزود: رسانه بایستی هم در کنار مردم باشد و هم همراه مردم باشد و در عین حال باید مردم را به خوبی به سمت مسیر صحیح هدایت کند تا هم انتخاب صحیح داشته باشند و هم از حقوق خودشان غافل نشوند.
عرب گفت: رسانه وظیفه دارد با توجه به نقش و اساسی خود با نگاه روشنگرانه، با رعایت اخلاق حرفهای، انصاف و به دور از تخریب افراد به بهبود شرایط کمک کند و این وظیفه هم قبل از انتخابات و هم بعد از انتخابات وجود دارد.
وی تصریح کرد: رسانه یک عنصر پویا است و هیچوقت توقف ندارد و بعد از انتخابات هم باید نقش محوری خود را انجام دهد و وعدهها را با خوبی پیگیری کرده و مطالبهگری را انجام دهد.
زمان زیادی به انتخابات مجلس شورای اسلامی نمانده است و کاندیداها خود و وعدههایشان را از طریق رسانههای مختلف معرفی میکنند. رسانهها نیز بسته به نوع نگاه خود افراد حاضر در انتخابات را معرفی میکنند.
رسانهها باید هر چیزی را که امروز تا روز انتخابات به مردم ارائه میکنند، باور داشته باشند و مسائل را در روزهای پس از انتخابات نیز پیگیری کنند و به مردم بگویند که افراد به کدام وعدههایشان عمل کردهاند و کدامیک را بینتیجه رها کردهاند.