به گزارش خبرگزاری مهر، چهل و هفتمین جلسه شورای توسعه فرهنگ قرآنی دهم دی‌ماه با حضور منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و حجج اسلام سیدسعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها و محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و دیگر اعضای حقیقی و حقوقی شورای توسعه فرهنگ قرآنی برگزار شد.
در ابتدای این جلسه، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی به بیان گزارشی از فعالیت‌های صورت گرفته در فاصله بین دو جلسه شورای توسعه، گفت: سه جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی برگزار شده و تصمیمات مهمی در مورد بیمه فعالان قرآنی، تهیه گزارش راهبردی وضعیت مؤسسات مردمی و … اخذ شده است. همچنین دو جلسه کمیسیون تبلیغ و ترویج قرآن کریم با حضور وزیر برگزار شده است. دیگر کمیسیون‌ها در این مدت هیچ جلسه‌ای برگزار نکرده‌اند.
وی همچنین به تصویب ماده واحده برای یکسان‌سازی برنامه‌ها و عناوین قرآنی در ستاد مهندسی فرهنگی کشور اشاره کرد و افزود: این مصوبه برای ما به اندازه منشور دارای ارزش است. از اهداف این ماده واحده، یکسان‌سازی عناوین برنامه‌های قرآنی است. همچنین نامه‌ای از معاون اول رئیس جمهور برای دریافت گزارش این ماده واحده دریافت شده است.
در ادامه، اولین دستور جلسه که «ارائه گزارش یک‌ساله اجرای سند توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم» بود، مورد بررسی قرار گرفت. در این بخش، ابتدا محمدمهدی عزیززاده، مدیر کل دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم به بیان فعالیت‌های این کمیسیون پرداخت و گفت: سند توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم مردادماه سال ۱۳۹۵ در جلسه چهلم کمیسیون تصویب شد. شورای توسعه هم در تیرماه سال ۹۶ و در جلسه ۳۶ آن را تصویب کرد. این سند مشتمل بر پنج راهبرد و ۳۸ اقدام ملی است.
وی افزود: پس از تصویب سند، تمام فعالیت‌هایی که در کمیسیون شکل گرفت، در راستای اجرایی‌سازی سند بود. دو مشکل جدی در اجرایی‌سازی سند وجود داشت. اولین مشکل، تلقی قبلی در مورد کمیسیون بود که اعتقاد داشت کمیسیون و شورا تنها در حوزه اعتبار عملکرد دارند. این یکی از موانع اصلی اجرایی‌سازی سند بود. دومین اشکال نیز تقلی یک جلسه هماهنگی از کمیسیون و نه یک نهاد راهبر سیاستگذار کلان بود.
شاخص‌های توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی
عزیززاده اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که در حوزه سندها وجود داشت، این بود که تبدیل شدن به برنامه اجرایی آن دشوار بود. برنامه‌های راهبری خوبی تنظیم می‌شود، اما در مرحله اجرا، کارکرد خاصی ندارند. بر همین اساس و برای اولین گام، شناسنامه اقدامات سند راهبردی را نوشتیم و تمام ۳۸ اقدام در یک سرفصل تفصیلی تشریح شد. موانع و چالش‌ها و راهکارهای پیشنهادی و شاخص‌های سنجش نیز در آن ذکر شده است.
وی در بخش دیگری از گزارش خود به بررسی شاخص‌های توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی اشاره و تصریح کرد: در جلسه اخیر کمیسیون به این نتیجه رسید که شش شاخص دیگر به سند اضافه شود. از ابتدای سال ۹۹، به عنوان سال پایه سنجش فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی، سند شاخص‌ها را اجرایی‌سازی خواهیم کرد.
مدیر دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم در بخش پایانی صحبت‌های خود به فعال شدن چهار کارگروه تخصصی ذیل کمیسیون اشاره و بیان کرد: تاکنون ۲۷ جلسه این کارگروه‌ها برگزار شده است. همچنین در حوزه بین‌الملل و فضای مجازی برنامه جامع نوشته‌ایم و کلیات آنها به تصویب رسیده است. در حوزه مسابقات نیز برنامه جامعی از سوی ستاد عالی مسابقات پیشنهاد شد که کمیسیون بر روی آن کار کارشناسی انجام خواهد داد و به زودی به تصویب خواهد رسید.
در ادامه این جلسه، نوبت به رأی‌گیری برای معرفی اعضای کمیته تخصیص و بازرسان صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی رسید. در این بخش، ابتدا دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی به بیان توضیحاتی پرداخت و گفت: کمیته تخصیص ۱۱ عضو دارد که از بین آنها دو عضو باید از بین اتحادیه‌های قرآنی انتخاب شود. با توجه به اینکه بحث ادغام هنوز در کش و قوس است، پیشنهاد می‌شود عضویت این دو عضو مسکوت بماند، چرا که عضویت این دو شائبه‌هایی را ایجاد می‌کند و از سوی دیگر جلسات کمیته با ۹ عضو هم رسمیت دارد. از هر دو طرف یک نفر به عنوان نماینده حضور داشته باشد. تکلیف پنج عضو شورا که دبیر شورا و چهار دبیر کمیسیون‌ها هستند، مشخص است و برای عضویت سایر اعضای در این جلسه تصمیم‌گیری شود.
در ادامه از بین «محمد علی خواجه‌پیری»، «حمیدرضا مستفید» و «لاله افتخاری» به عنوان سه عضو حقیقی شورای توسعه، محمدعلی خواجه‌پیری با بیشترین رأی به عضویت کمیته تخصیص درآمد.
رأی‌گیری برای انتخاب هیئت بازرسان
از بین اعضای حقوقی نیز پس از رأی‌گیری سازمان تبلیغات اسلامی، نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها و سازمان صدا و سیما به عنوان اعضای حقوقی کمیته تخصیص معرفی شده و از بین دو نماینده مجلس عضو شورای توسعه نیز «اصغر مسعودی» به عضویت در این کمیته انتخاب شد.
همچنین برای انتخاب هیئت بازرسان نیز پس از رأی‌گیری «لاله افتخاری»، «مهدی اخوان صباغ» و «علی سرابی» به عنوان تیم بازرسی و «مهدی قره‌شیخلو» نیز به عنوان عضو علی‌البدل هیئت بازرسان انتخاب شدند.
پس از بحث‌های بسیاری که در مورد عضویت نماینده‌های اتحادیه مؤسسات قرآنی مردم نهاد صورت گرفت، در نهایت و به خواست رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی و برای جلوگیری از مشکلات دیگر، تصمیم بر این شد تا هر دو اتحادیه یک عضو برای حضور در شورا و کمیته تخصیص داشته باشند.
در نهایت نیز مقرر شد تا «رحیم قربانی» به عنوان نماینده اتحادیه مؤسسات و یک نفر از اتحادیه دیگر به عنوان نماینده اتحادیه تشکل‌های مردمی قرآن و عترت در کمیته تخصیص حضور داشته باشند. با توجه به اینکه یکی از اتحادیه‌ها نماینده‌ای در شورای توسعه فرهنگ قرآنی نداشته است، برای قانونی شدن عضویت در کمیته تخصیص و به پیشنهاد رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی مقرر شد تا رحیم قربانی به عضویت شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز پذیرفته شود.
همچنین در بخش دیگری از این جلسه که بحث در مورد وضعیت بودجه قرآنی در سال ۹۸ و ۹۹ مطرح شد، مقرر شد تا نامه‌ای به سازمان برنامه و بودجه و از طرف اعضای اصلی شورای توسعه فرهنگ قرآنی برای پیگیری بحث بودجه نوشته شود تا موضوع بودجه به صورت جدی پیگیری شود.
در ادامه این جلسه که به موضوع ادغام دو اتحادیه قرآنی اختصاص یافت، مباحثی مطرح شد. در این بخش، ابتدا محمدعلی خواجه‌پیری بر راه‌اندازی مجدد کمیته هفت نفره برای تسریع در روند ادغام تأکید کرد و پس از آن هم مهدی قره‌شیخلو یکی از مهم‌ترین مشکلات بر سر راه ادغام را در مسئولیت دادن به دو دستگاه برای اعطای مجوز به مؤسسات قرآنی و مسئولیت نظارت بر اتحادیه‌ها به هیئت دیگر برشمرد. در این بخش و با توجه به در دستور نبودن این موضوع و برای خارج نشدن از دستور بر تشکیل هیئت هفت نفره برای تسریع روند ادغام تأکید شد.
در ادامه جلسه، بررسی «پیش‌نویس آئین‌نامه تشکیل جلسات شورای هماهنگی و گسترش فعالیت‌های قرآنی استان‌ها» که یکی از دستورهای جلسه بود، به علت حاضر نشدن گزارش به جلسه آتی موکول شد.
در بخش دیگری از این جلسه، یکی دیگر از دستورها که بررسی عضویت ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد در کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم بود، مورد بررسی اعضا قرار گرفت. در این بخش و پس از بحث و تبادل نظرهای فراوان مقرر شد تا این عضویت کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد تا زمان تدوین و به تصویب رسیدن شاخص‌های عضویت در کمیسیون‌ها و کارگروه‌های آنها مسکوت بماند.
پرداخت تعهدات صندوق توسعه
در بخش دیگری از این جلسه بحثی درباره دریافت بودجه قرآنی مباحثی مطرح شد. در این بخش ابتدا حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اینکه پیشنهاد شده است تا اگر بودجه‌ای دریافت شود، تعهدات صندوق به دستگاه‌ها پرداخت شود، گفت: پیشنهاد شده است چنانچه از باقیمانده مبلغی اضافه آمد، تماماً به اجرای طرح ملی حفظ قرآن کریم و به بخش مردمی اختصاص داده شود.
در ادامه برخی از اعضا به بیان نظرات خود در مورد این موضوع پرداختند. در این بخش مهدی قره‌شیخلو، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به اینکه برخی مواقع ساختارهایی تصویب و ابلاغ می‌شود، اما در ادامه راهکارها به جای دیگر می‌رود، گفت: ما شاهد شکل‌گیری ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم بودیم، اما در ادامه گفته می‌شود بودجه حفظ قرآن کریم به مؤسسات داده شود، اگر باید بودجه حفظ قرآن به مؤسسات داده شود، پس چرا ستاد شکل گرفته است. اگر این ستاد مسئولیت دارد و باید پاسخگو باشد، باید از همین کانال باشد.
در ادامه محمدعلی خواجه‌پیری نیز در مورد تخصیص بودجه‌های قرآنی به دستگاه‌ها با تأکید بر اینکه بخشی از اعتباراتی که تاکنون پرداخت شده، در جای خود هزینه نشده است، گفت: اینکه گفته می‌شود اگر بودجه دریافت شد، آن را به جای فعالیت‌های گذشته پرداخت کنیم، اشتباه است، ابتدا باید بررسی شود کدام دستگاه اعتبارات را در جای خود هزینه کرده است و بعد مبالغ جدید را اختصاص دهیم.
وی افزود: باید بررسی‌های میدانی از دستگاه‌ها صورت بگیرد تا اگر اعتبارات را در جای خود هزینه کرده باشند به آنها اعتبار جدید تخصص داده شود.
همچنین محمدمهدی عزیزاده، مدیر دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغ و ترویج قرآن کریم نیز در این بخش با اشاره به اینکه طرح ملی حفظ قرآن کریم اشکال دارد و نقشه راه جدی‌ای نیست، گفت: برخورد با فرمایش مقام معظم رهبری با توسعه کلاس‌های مؤسسات حفظ قرآن کریم محقق نمی‌شود. تعداد حافظانی که در کشور وجود دارد، حدود ۲۵ هزار حافظ کل قرآن کریم است و فاصله بسیار زیادی با مطالبه مقام معظم رهبری دارد. طرح ملی حفظ قرآن پیش از هر چیز و در درجه اول فرهنگسازی نیاز دارد و در ادامه نظام آموزش رسمی کشور درگیر کار حفظ شود.
وی افزود: انداختن بار بر روی دوش مؤسسات غیر از توسعه کلاس‌های آموزشی نتیجه دیگری ندارد. بنابراین بازنگری در طرح ملی حفظ لازم به نظر می‌رسد. ضمن اینکه با چنین شیوه توزیعی، تمام اجرای اسناد متوقف باقی می‌ماند.
در پایان این بحث، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی بیان کرد: بودجه نوشته شده دارای سرفصل است، حفظ قرآن کریم هم جنبه تبلیغی و ترویجی دارد و هم جنبه آموزش عمومی و آموزش عالی را شامل می‌شود. اگر بخواهیم با تعیین سازوکار در کمیسیون‌ها این کار را دنبال کنیم، زمان زیادی را از دست خواهیم داد. بنابراین کمیته تخصیص بهترین نقطه برای نهایی شدن این کار است.
در خاتمه، آخرین دستور کار این جلسه که «بررسی و تصویب پیش‌نویس شاخص‌های ملی توسعه فرهنگ قرآنی» بود به کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور واگذار شد.