به گزارش خبرگزاری مهر، با افزایش سالیانه جمعیت در ایران، تعداد تولید خودروها هم رو به افزایش است. نتیجه این روند صعودی سرعت بخشی به کارهای روزانه و رفاه شهروندان نیست بلکه نتیجه این روند، آسیب به طبیعت و سلامت انسان‌های حاضر و آیندگان است.
اگر قرار است که ایران همچون کشورهای توسعه یافته دیگر به سمت عدم استفاده از خودروی شخصی حرکت کند، می‌بایست توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی تکمیل شود. این امر به این معنی است که هیچ شهروندی برای تردد در شهر الزامی برای استفاده از خودروی شخصی نداشته باشد. در صورتی این عدم استفاده از خودروی شخصی میسر خواهد شد که مترو در تمام مناطق شهری توسعه یابد، تعداد اتوبوس‌های شهری به میزان کافی برسد و در یک کلام دسترس پذیری شهروندان به حمل و نقل عمومی آسان و سریع‌تر شود.
شبکه مترو یکی از مهم‌ترین مدهای حمل و نقل عمومی است که می‌تواند روزانه جمعیت بسیاری را درون خود جای دهد. از این رو نیاز است که شبکه مترو در یک سطح استاندارد قرار داشته باشد. زمانی مترو به سطح استاندارد خواهد رسید که کلیه خطوط تکمیل شوند و سرفاصله زمانی کلیه قطارها در تمامی خطوط به حد استاندارد (۲ دقیقه) برسد. در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل متروی تهران، کمبود واگن‌های قطار است.
نیاز مبرم پایتخت به افزایش واگن‌های مترو
بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط وزارت کشور، پیش‌بینی شد برای تأمین نیازهای حمل‌ونقل درون شهری در ۹ کلان شهر (تهران- مشهد- شیراز- اصفهان- تبریز- قم- کرمانشاه- اهواز- البرز) نیاز به فعالیت حدود سه هزار و ۵۰۰ واگن به صورت روزانه می‌باشد. از این میزان تقاضا، تنها حدود هزار و ۵۰۰ واگن در حمل‌ونقل درون شهری (مترو) در حال فعالیت می‌باشد و نیاز به تأمین دو هزار واگن در افق چهار سال آینده می‌باشد.
بر اساس مصوبه شورای اقتصاد در تاریخ ۱۳۹۵/۰۶/۰۱ و با هدف تأمین نیاز کشور، وزارت کشور (سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور) به عنوان کارفرمای پروژه تأمین دو هزار واگن مترو تعیین و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ای درو) به نمایندگی از وزارت کشور، به عنوان مجری و مدیریت پیمان تأمین و ساخت دو هزار واگن (MC) تعیین گردید.»
متن فوق، مصوبه شورای اقتصاد به شماره ۷۰۸۶۵۳ با مفاد تأمین ۲ هزار دستگاه واگن برای کلانشهرهای کشور است. از ابلاغ این مصوبه سه سال می‌گذرد و هنوز که هنوز است دولت گامی برای اجرای این مصوبه برنداشته است. از سال ۱۳۹۵ تا به امروز سه سال می‌گذرد و این مهلت ۶۰ ماهه در سال ۱۴۰۰ به پایان خواهد رسید.
بنابر وظایف قانونی، دولت موظف است که براساس این مصوبه، هزار و ۵۰ دستگاه واگن برای متروی پایتخت تأمین کند. اما بنابر گفته مدیران شهری تاکنون یک دستگاه واگن هم به ناوگان شبکه حمل و نقل زیرزمینی پایتخت از سمت دولت اضافه نشده است.
در همین رابطه؛ علی امام مدیرعامل شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) می‌گوید: در قانون ۵ ساله ششم توسعه کشور در ماده ۵۸، پیش بینی شده است که دولت باید تا پایان سال ۱۴۰۰، دو هزار دستگاه واگن برای متروی کلانشهرها تأمین کند؛ یعنی این اقدام با هزینه دولت انجام شود. از این ۲ هزار دستگاه، هزار و ۵۰ دستگاه واگن متعلق به متروی تهران است.
او با اشاره به ابلاغ مصوبه شورای اقتصاد در تابستان سال ۱۳۹۵ برای تأمین واگن‌های مترو تهران در مرحله اول، تصریح می‌کند: در راستای اجرای این ماده قانونی، می‌بایست مناقصه تأمین ۶۳۰ دستگاه واگن برای متروی تهران توسط وزارت کشور انجام شود. ۶۳۰ دستگاه واگن از سهم کلی متروی پایتخت در الویت قرار گرفت تا در مرحله اول به مناقصه گذاشته شود. همچنین بعد از برگزاری مناقصه مرحله اول، باید به تدریج مناقصه سایر واگن‌ها هم برای تکمیل هزار و پنجاه دستگاه واگن، برگزار شود.
امام با بیان اینکه برگزاری مناقصه ۶۳۰ دستگاه واگن یک سال به طول انجامید، عنوان می‌کند: بالاخره در نیمه دوم سال ۱۳۹۶ مناقصه برگزار و در پایان سال، برنده (شرکت واگن سازی مترو تهران به همراه شرکای چینی خود) اعلام شد. متأسفانه ابلاغ این قرارداد یک سال با تأخیر مواجه بود. بنابر قرارداد، پیمانکار چینی باید فاینانس را برای تأمین هزینه‌های ساخت واگن، بپردازد. زمانی هم قرارداد به مرحله عملیاتی می‌رسد که اولین ال سی قرارداد باز شود.
مدیرعامل شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) اضافه می‌کند: تا به امروز که در دی ماه سال ۹۸ قرار داریم، هنوز اولین ال سی باز نشده است. به نظر می‌رسد که با شرایط موجود، اولین محموله قطعات ۶۳۰ واگن سه سال آینده وارد ایران شود. این تأخیر چندساله برای شهر زیان آور است. با گرانی بنزین، پایتخت نیاز جدی به افزایش واگن بابت توسعه شبکه حمل و نقل زیرزمینی خود دارد. متأسفانه تعداد واگن‌های مترو تهران محدود است و می‌بایست دولت اقدام عاجلی در این خصوص انجام دهد.
او با بیان اینکه بابت افزایش تعداد واگن‌های مترو از کانال‌ها و مکاتبات مختلف، پیگیری‌های بسیاری داشته‌ایم، تصریح می‌کند: سرانجام در تاریخ ۱۳۹۸/۰۸/۰۱ با حضور در جلسه هیئت دولت، درخواست کردیم که در راستای افزایش قیمت نرخ بنزین، تمهیدات ویژه‌ای برای توسعه حمل و نقل عمومی تهران اندیشیده شود. همچنان پیگیر تأمین ۶۳۰ و ۴۲۸ دستگاه واگن متروی پایتخت از دولت هستیم.
امام در پاسخ به این سوال که آیا تحریم‌ها در تأخیرِ تأمینِ ۶۳۰ دستگاه واگن تأثیری گذاشته است، بیان می‌کند: خیر، تحریم‌ها هیچ اثری در این خصوص نداشته‌اند. بوروکراسی سنگینی که در سیستم‌های دولتی جاری است، این موضوع را به تأخیر طولانی انداخته است.
به گفته مدیرعامل شرکت راه آهن شهری تهران و حومه؛ پیرو همان جلسه هیئت دولت، رئیس جمهور و معاون اول رئیس جمهور نظر مثبتی راجع به حمایت بیشتر برای تأمین واگن‌ها و تکمیل خطوط متروی تهران اعلام کردند. اگر چه شرکت متروی تهران پیشنهادات خود را به منظور مطرح شدن در کمیته اقتصادی دولت، ارسال کرده است.
او با تأکید براینکه استقبال مردم از حمل و نقل عمومی به خصوص مترو باید به نحو شایسته‌ای پاسخ داده شود، می‌گوید: درحال حاضر طول متروی تهران ۲۴۰ کیلومتر است. باید ۲۰۰ کیلومتر دیگر احداث شود تا شهروندان بهره لازم را از این شبکه زیرزمینی ببرند.
امام در پایان بیان می‌کند: هزار دستگاه واگن دیگر برای خطوط ۱ تا ۷ باید تأمین شود تا سرفاصله حرکتی قطارها به میزان طراحی شده یعنی ۲ دقیقه برسد. این اقدامات باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن رخ دهد چون شهر پویا است و هیچ‌گاه برای بهبود شرایط یا اقتصاد صبر نمی‌کند.