به گزارش خبرنگار مهر، تصور و باور عمومی جامعه درباره مشکلات استفاده از وکیل و مشاور حقوقی در امور روزمره، موجب شده است که بسیاری از ما توجه چندانی به تبعات حقوقی ناشی از مراودات مالی، اجتماعی و شغلی با دیگران نداشته باشیم و بر همین اساس است که معمولا به راحتی چک و سفته از دیگران می‌گیریم یا به آنها تحویل می‌دهیم و یا خیلی راحت پای بسیاری از اسناد، قراردادها و نوشته‌های دیگر را امضا می‌کنیم بی‌آنکه برایمان مهم باشد که به زودی حقوق مادی و معنوی‌مان را از دست می‌دهیم و یا درگیر روند قضایی می‌شویم.
مطابق آمار مختلفی که از سوی کارشناسان، مدیران و دست‌اندرکاران حوزه حقوقی ارائه شده است، سالانه میلیون‌ها پرونده در سیستم قضایی کشور ثبت و بررسی می‌شود. عده‌ای این عدد را بیش از ۱۵ میلیون پرونده و البته عده‌ای آن را کمتر می‌دانند. با این حال حتی اگر فرض را بر این بگذاریم که هر سال فقط ۵میلیون پرونده ثبت و بررسی می‌شود، متوجه می‌شویم که چه بار سنگینی فقط به خاطر عدم تمایل مردم به استفاده از وکیل و مشاور حقوقی، متوجه سیستم قضایی کشور شده است!
خبرنگار مهر برای بررسی ابعاد این موضوع به سراغ تعدادی از کارشناسان و دست‌اندرکاران رفته و نظرات آنها را جویا شده است.
وکالت در ایران گران است
رمضانعلی سبحانی‌فر، به خبرنگار مهر می‌گوید: شغل وکالت در بسیاری از کشورهای خارجی جزو مشاغل پردرآمد محسوب می‌شود چون مردم و خانواده‌ها در این کشورها همانطور که از حضور پزشک خانواده بهره می‌گیرند، یک وکیل خانوادگی هم دارند اما در کشور ما بسیاری از وکلا با مشکل اشتغال مواجه هستند و البته موانعی هم در مسیر استفاده مردم از وکلا به چشم می‌خورد که بخشی از این موانع به هزینه‌های وکالت مربوط می‌شود که در توان مردم نیست.
رئیس کمیته آی سی تی کمیسیون صنایع و معادن مجلس می‌افزاید: اگر بتوانیم هزینه‌های وکالت و مشاوره حقوقی را در کشورمان کاهش دهیم تا نگرانی مردم رفع شود، حتما شاهد گسترش فرهنگ استفاده از وکیل خواهیم بود و در این صورت است که می‌توانیم امیدوار باشیم که اشتباهات حقوقی مردم با ورود متخصصان امر (وکلا) کاهش یابد.
سبحانی‌فر درباره مزایای فرهنگ استفاده از وکیل ادامه می‌دهد: اگر بتوانیم این فرهنگ و رفتار صحیح را نهادینه کنیم، نه‌تنها به اشتغال وکلا کمک بزرگی می‌شود بلکه از تضییع احتمالی حقوق افرادی که از قوانین حقوقی و قضایی آگاه نیستند جلوگیری خواهد شد و همچنین مشکل اطاله دادرسی با حضور وکلا تا حد زیادی برطرف می‌شود و پرونده‌ها کمتر وارد مسیر های فرعی همچون تجدیدنظرهای اول و دوم می‌گردد.
عضو هیات مدیره کانون وکلا: وکالت در کشور ما ارزان است
سعید باقری عضو هیات مدیره کانون وکلا گران بودن خدمات وکالت در ایران را قبول ندارد و در این باره به خبرنگار مهر می‌گوید: حق‌الوکاله در کشور ما بسیار ارزان است چراکه وکلا مشکل اشتغال دارند و برای رقابت با یکدیگر هزینه‌ها را کاهش داده اند؛ این درحالی است که حق الوکاله در کشورهای دیگر بسیار بالاتر است.
وی با اشاره به اینکه ۵ درصد از وکلا دستمزدهای بالا دارند اظهار می‌دارد: وکلای اسم و رسم‌دار حق‌الوکاله‌های بالایی دریافت می‌کنند اما واقعیت این است که ۹۵ درصد دیگر از وکلا، میلیاردی نیستند و معمولاً مشکل اشتغال و درآمد دارند.
باقری تاکید می‌کند: از نظر دسترسی به وکیل در شرایط فوق اشباع قرار داریم اما واقعیت این است که برای اشتغال وکلا باید چاره اندیشی شود، چراکه بسیاری از وکلا حتی برای تمدید پروانه فعالیت خود و یا برای تأمین هزینه‌های دفترشان با مشکلات اساسی و جدی مواجه هستند.
حق‌الوکاله‌های نجومی را حذف کردیم
فردین آقایی هشتجین بنیانگذار یک استارت‌آپ حقوقی است که در زمینه خدمات هوشمند حقوقی درباره تاثیرات ایده خود در بهبود اشتغال وکلا به خبرنگار مهرمی‌گوید: یکی از موضوعاتی که موجب طراحی این اپلیکیشن حقوقی شد، توجه به بهبود اشتغال وکلا بود. این یک واقعیت است که تعداد زیادی از وکلا دارای شرایط مناسب فعالیت و اشتغال نیستند و بنا به آماری که دست‌اندرکاران ارائه کرده‌اند تقریبا ۹۵ درصد وکلا درآمد بالایی ندارند.
وی می‌افزاید: ما حتی هزینه‌های استفاده از وکیل و مشاور حقوقی را هم برای مردم کاهش داده‌ایم و به عبارتی خبری از حق‌الوکاله‌های نجومی نیست که این موضوع موجب استقبال بیشتر مردم و در نتیجه بهبود شرایط کسب و کار وکلا شده است.
آقایی هشتجین می‌گوید: حدود دو سال کار تحقیقاتی برای این کار انجام شد تا مشخص شود چرا مردم کشور ما اقبال چندانی برای استفاده از وکیل در مبادلات مالی و قراردادهای خود ندارند. طبق آمارهای اعلام شده از سوی قوه قضاییه، ۹۵ درصد مردم وکیل نمی‌گیرند و به این ترتیب تنها درصد کمی از وکلا نیز وقت‌شان پر است!
با این حال سعید باقری عضو هیات مدیره کانون وکلا معتقد است: نگاه یکجانبه‌ای علیه کانون وکلا در برخی برنامه‌های رسانه‌ای وجود دارد و ما را برای ارائه پاسخ دعوت نمی‌کنند. بنابراین با این سیاه‌نمایی‌ها فرهنگ مراجعه به وکیل در این کشور نهادینه نمی‌شود.
عضو هیات مدیره کانون وکلا ادامه می‌دهد: البته قبول دارم که کانون وکلا در زمینه خدمات آنلاین، هوشمند و مجازی ضعیف است و وکلا و مؤسسات حقوقی هم در این زمینه ضعف دارند. به نظر من مشاوره آنلاین و وکالت آنلاین بسیار جای توسعه دارد.
تضادها و تناقضات را حل کنید
آقایی هشتجین در واکنش به اظهارات عضو هیات مدیره کانون وکلا می‌گوید: یک تناقض دیگر هم وجود دارد؛ دوستان می‌گویند در زمینه اشتغال وکلا با مشکلات جدی و اساسی موجه هستند اما به جنبه مثبت و چشمگیر در اشتغالزایی گسترده برای وکلا توجهی نمی‌کنند. این یک واقعیت تلخ است که تعداد زیادی از وکلا بیکار هستند و یا در مشاغلی که ارتباطی به تخصص و تحصیلات آنها ندارد، هستند.
رئیس کمیته آی سی تی مجلس: این فرهنگ به زودی جا می‌افتد
رئیس کمیته آی سی تی مجلس درباره ضرورت استفاده از وکیل اما می‌گوید: اگر فرهنگ کمک گرفتن از وکیل را توسط کارشناسان، رسانه‌ها و کارآفرینان ترویج کنیم در سیستم قضایی کشور نیز با انبوه پرونده‌هایی که ناشی از فقدان آگاهی و اطلاعات است مواجه نخواهیم بود چراکه بسیاری از پرونده‌ها در سیستم قضایی کشور ناشی از ناآگاهی و فقدان اطلاعات حقوقی است که این مشکل با مراجعه مردم به وکلا و مشاوران حقوقی قابل حل است.
رمضانعلی سبحانی‌فر همچنین یک پیش‌بینی از آینده شغلی وکلا در ایران دارد: من معتقدم که به خاطر حرکت‌ها و فعالیت‌های خوبی که برای فرهنگسازی در این زمینه بویژه وکالت آنلاین و مبتنی بر فضای مجازی انجام شده، به زودی فرهنگ مراجعه به وکیل در ایران قوی‌تر از گذشته خواهد شد که قطعا بهبود شرایط شغلی وکلا را هم به دنبال دارد.
وکیل دادگستری: حضور وکیل، فرآیند دادرسی را کوتاه می‌کند
سعید شکاری نمین وکیل دادگستری نیز در ریشه‌یابی بی‌علاقگی مردم به استفاده از وکیل به مهر می‌گوید: در حال حاضر ۹۵ درصد مردم بدون استفاده از وکیل دادگستری در محاکم حاضر می شوند و بسیاری از این موارد به دلیل استفاده از وکیل یا به نتیجه نمی‌رسد یا با مشکلات جدید مواجه می شوند اما وکلا در بسیاری از موارد به نتیجه مثبت می‌رسند و حضورشان بسیار مثبت و راهگشا است.
به گفته وی، اغلب کسانی که محکوم می‌شوند به این دلیل است که از حقوق قانونی خود مطلع نیستند و نمی‌توانند ادعاهای خود را ثابت کنند بنابراین افراد برای اینکه به حقوق خود برسند باید از حضور وکیل بهره بگیرند.
شکاری با تاکید بر اینکه استفاده از وکیل در تسریع دادرسی تاثیرگذار است می‌افزاید: با توجه به اینکه یک حقوقدان می‌تواند به راحتی در نوشتن عریضه به شکل صحیح کمک کند، همین موضوع فرآیند دادرسی را کوتاه می‌کند تا فرد بتواند به حق خود دست یابد.