خبرگزاری مهر - گروه استانها: اواخر اسفند سال گذشته وقوع چند سیل ویرانگر در شمال کشور نشان داد خطر وقوع بلاهای طبیعی در ایران تنها به زلزله محدود نمی‌شود بلکه سیل نیز می‌تواند ویرانگرتر از زلزله باشد.
این تهدید با وقوع سیل دروازه قرآن شیراز وحشت آورتر شد و تا مدت‌ها جامعه را در شوک خطرات سیل فرو برد. سیلی که بر اساس گزارش‌ها ظرف ۱۰ دقیقه بیش از ۲۰ کشته بر جای گذاشت.
اما حالا بعد از حدود ۱۰ ماه از این اتفاقات، سیل دیگری در جنوب شرق ایران رخ داد تا زمین خشک کم بارش ترین نقطه ایران را سیراب کند. سیلی که خسارت‌های جانی آن به شدت کاهش یافت اما خسارت‌های مادی زیادی به زیرساخت‌های استان برجای گذاشت.
بخشی از این خسارت با سرریز شدن سدهای نیمه جنوبی سیستان و بلوچستان تشدید شد، اتفاقی که می‌توانست با خالی شدن سدها جلوی آن را گرفت
بخشی از این خسارت با سرریز شدن سدهای نیمه جنوب استان تشدید شد. اتفاقی که می‌توانست با خالی شدن سدها جلوی آن را گرفت. مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان درباره دلیل خالی نکردن ذخیر آب سدهای استان گفته که برآوردهای هواشناسی از میزان بارش‌ها دقیق نبود. به همین دلیل ذخیره سد خالی نشدند.
اتابک جعفری افزوده است: پیش بینی سازمان هواشناسی از میزان بارندگی و ورودی آب به سدها، حدود یک چهارم آن چیزی بود که در این چهار روز شاهد آن بودیم. اما اینکه گفته می‌شود تشدید خسارات ناشی از سیلاب به دلیل عدم رهاسازی آب از سدها است، مورد تأیید نیست. ما بر اساس پیش بینی هواشناسی در سد پیشین و خیرآباد آزادسازی آب داشتیم.
این موضع گیری مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان بعد از سرریز شدن سدهای استان در حالی است که قبل از وقوع سامانه بارشی به رسانه‌ها گفته بود: با توجه به هشدار سازمان هواشناسی مبنی بر جاری شدن سیل و رواناب در استان، تمامی امکانات لازم برای پیشگیری از خسارات احتمالی در نقاط آسیب‌پذیر مستقر شده و سدها آماده ذخیره‌سازی آب هستند. این سامانه یکی از قوی‌ترین سامانه‌های بارشی در سطح استان است که انتظار می‌رود حجم فعلی آب موجود در سدهای استان افزایش یابد.
پیگیری خبرنگار ما نیز نشان می‌دهد که میزان آزاد سازی آب از سدهای پیشین و خیرآباد بسیار ناچیز بوده است به طوری که با توجه به پیش بینی‌های هواشناسی، آب منطقه‌ای می‌توانست مدیریت سدها را به شکل بهتری انجام دهد.
آب منطقه‌ای پیش بینی‌های هواشناسی را جدی نگرفت
به گفته مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان پیش بینی به موقع و دقیق این سازمان توانست به مسئولین ستاد مدیریت بحران کمک کند تا حجم خسارت‌ها انسانی به شدت کاهش یابد.
محسن حیدری در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: هم جلسات ستاد مدیریت بحران و هم در هشدارهای جوی که صادر شد، تأکید کردیم که سامانه بارشی فوق سنگین خواهد بود و وقوع سیل و سیلاب در اکثر نقاط استان حتمی است.
وی افزود: اولین اطلاعیه جوی روز ۱۷ دی ماه یعنی چهار روز قبل از اوج فعالیت سامانه بارشی صادر و تأکید شد که سامانه فوق سنگین اکثر نقاط استان را در بر می‌گیرد. بلافاصله یک روز بعد اخطاریه جوی شماره ۲۰ صادر شد که در آن ضمن تأکید بر ریزش بارندگی‌های فوق سنگین، به طغیان ناگهانی رودخانه‌ها و بالا آمدن آب سدها تأکید شد.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان ادامه داد: سطح هشدار آنقدر بالا بود که سازمان هواشناسی کشور نیز سه روز قبل از شدت گرفتن بارش‌ها یعنی ۱۸ دی ماه اخطاریه جوی صادر و هشدار داد که بارش‌های روز جمعه استان بین ۵۰ تا ۶۰ میلی متر و بارش‌های روز شنبه بین ۶۰ تا ۱۲۰ میلی متر خواهد بود.
حیدری با بیان اینکه ویژگی‌های مورفولوژیک استان به گونه است که حتی بارش ۱۰ تا ۲۰ میلی متر نیز سیلاب و آبگرفتگی ایجاد می‌کند، گفت: پیش بینی بارش تجمعی تا میزان ۱۰۰ میلی متر در استانی با این ویژگی‌های جغرافیایی یعنی ضرورت تخلیه روستاهای در حاشیه رودخانه‌ها که ظاهراً این اتفاق هم افتاده اما وقتی پیش بینی بارش‌ها از این مقدار نیز تجاوز کند، باید سطح اقدامات و آمادگی‌ها بیش از این شود.
وی با بیان اینکه در جلسات مختلف مدیریت بحران و دیسکاشن های هواشناسی بارها و بارها نسبت به سریز شدن سدها هشدار داده شد، افزود: متأسفانه آب منطقه‌ای استان این هشدارها را جدی نگرفت و آنطور که باید سطح آب این سدها را تنظیم نکرد. همین موضوع سبب شد تا در اثر بارش‌ها حداقل چهار سد سریز کند.
عضو ستاد مدیرت بحران سیستان و بلوچستان افزود: ارتفاع بارش‌های ثبت شده در نزدیکترین ایستگاه‌های باران سنجی نزدیک این سدها دقیقاً مطابق پیش بینی‌ها رخ داده است، برای نمونه سد خیرآباد در فاصله ۶ کیلومتری ایستگاه هواشناسی نیکشهر است که ۱۰۵ میلی متر باران ثبت کرده است. همچنین از ایستگاه باران سنجی ساربوک در فاصله حدود ۲۶ کیلومتری سد زیردان ۱۰۹ میلی متر و باران سنجی پیشین در نزدیکی سد پیشین ۸۱.۳ میلی متر باران گزارش شده است.
بارش‌های ثبت شده در حومه سدهای سیستان و بلوچستان دقیقاً همان مقادیری بوده که در اخطاریه هواشناسی نسبت به آن هشدار داده شده است
حیدری ادامه داد: بارش‌های ثبت شده در حومه سدهای استان دقیقاً همان مقادیری بوده که ما انتظار داشته و در اخطاریه هواشناسی نسبت به آن هشدار داده‌ایم. برای مثال در آخرین اخطاریه هواشناسی میزان بارش‌ها در شهرستان نیکشهر، قصرقند و چابهار بین ۷۰ تا ۱۲۰ میلی متر پیش بینی شده بود. البته طی چند جلسه با مدیرکل مدیریت بحران بر بارش‌های بیش از ۱۵۰ میلی متر در نیکشهر تأکید شد چون در مدل‌های پیش یابی برای بخش‌هایی از این شهرستان این بارش‌ها دیده می‌شد.
وی ادامه داد: در حوضه سد ماشکید علیا در مهرستان نیز پیش بینی بارش دقیق بود. آنچه ما برای شهرستان مهرستان پیش بینی کرده بودیم بارش‌هایی بین ۶۰ تا ۹۰ میلی متر بود که به حمد الله میزان بارش در نزدیکترین ایستگاه باران سنجی سد ماشکید یعنی مولتان» بوده که در فاصله حدود هشت کیلومتری از سد قرار دارد ۷۰ میلی متر ثبت شده است. در ایستگاه «چاهوک» از توابع مهرستان ۶۴ میلی متر و در ایستگاه «آشار» از توابع این شهرستان نیز ۸۷ میلی متر باران ثبت شده است.
این مسئول در بخش دیگری به میزان بارش‌ها در ایستگاه باران سنجی فنوج اشاره کرد و گفت: به طور کلی از دو ایستگاه بارندگی بیش از ۲۰۰ میلی متر گزارش داشته‌ایم. یکی از این ایستگاه‌ها در شهرستان فنوج بود که ۲۲۵ میلی متر باران در آن ثبت شد و ما قبلاً در اخطاریه جوی به صراحت تأکید کرده بودیم که بارش‌های این منطقه بیش از ۱۵۰ میلی متر خواهد بود.