خبرگزاری مهر، گروه استانها - هیفاء پردل: وقتی نام شهر قم مطرح می‌شود بی‌شک در ذهن تنها وجود کویر و آب و هوای کویری به میان می‌آید و ظرفیتی زیارتی که تنها به بارگاه حضرت معصومه (س) و وجود مسجد مقدس جمکران خلاصه شده است، دو مکانی که باعث شده امروز قم را با نام دومین شهر گردشگری مذهبی و یا نگین گردشگری مذهبی کشور درخشان کند.
قرار گرفتن قم در محور مواصلاتی ۱۷ استان کشور و هم‌چنین ورود سالانه بیش از ۲ میلیون زائر و گردشگر که به قصد زیارت به قم سفر می‌کنند و هم‌چنین ظرفیت استان در زمینه گردشگری باعث شده است که مسئولان اولویت اول توسعه استان را گردشگری قرار دهند ولی هنوز رمز ماندگاری گردشگران را کشف نکرده و از ظرفیت گردشگری استفاده چندانی نشده است.
امروزه در کنار گردشگری مذهبی در قم، ظرفیت‌های گردشگری مهم دیگری هم می‌تواند باعث توسعه و رونق اقتصادی شهر قم باشد از جمله «گردشگری روستایی» که با وجود روستاهای خوش و آب و هوایی مانند فردو، انجیله، قلعه چم، بنابر و دستگرد و قاهان و هم‌چنین محمدآباد کاج و طینوج و وشنوه می‌توانند مقاصد مهمی برای گردشگران و دوستداران روستاها و طبیعت باشند.
روستاهایی که هم از نظر آب و هوایی، طبیعت و سرسبزی، آداب و رسوم و فرهنگ روستایی و هم‌چنین میراث فرهنگی حرف‌هایی برای گرفتن دارند ولی امروز چوب غفلت لای چرخ گردشگری روستایی گذاشته و از ظرفیت اشتغال، توسعه و درآمدزایی برای این روستاها غفلت شده است؛ روستاهایی که نیاز به اندکی همت و زیرساخت مناسبی دارند تا باعث توسعه استان و درآمدزایی برای مردم محلی باشند.
در دنیای شهرنشینی کنونی که آلودگی هوا، روزمرگی و غفلت از فرهنگ و آداب و رسوم گذشته ره آورد آن است گردشگری روستایی می‌تواند ساعات و روزهای مفرح و شادی را در کنار مردم محلی و روستاها برای طبیعت دوستان به ارمغان آورد.
حال گردشگری روستایی می‌تواند به‌طور ساده به‌عنوان مسافرت به نواحی روستایی تعریف شود که سرچشمه بیشتر جاذبه‌های روستایی فرهنگ مردم ساکن در آن منطقه است و با توجه به محدودیت منابع آبی استان قم توسعه این نوع گردشگری در کنار رشد بوم گردی در دل روستاها از مهاجرت به شهر جلوگیری کند.
سکونت ۵ درصد جمعیت قم در روستاها
مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری قم در گفت‌وگو با مهر می‌گوید: بیش از ۵ درصد از کل جمعیت استان قم در روستاها ساکن و در مجموع ۲۲۹ آبادی دارای سکنه و ۱۲۹ روستا دارای بیش از ۲۰ خانوار جمعیت دارد.
سجاد چهرگانی بیان می‌کند: کمبود شدید منابع آب کشاورزی ناشی از قطع حق آبه روستاهای مسیر رودخانه قمرود و قره چای هم‌چنین عدم اشتغال پایدار در تغییر ساختار جمعیتی روستایی مشکل روستاییان است که با توسعه گردشگری روستایی می‌توان بر این مشکلات غلبه کرد.
به گفته وی، در استان قم ۹ روستای هدف گردشگری وجود دارد که به دلیل وجود ظرفیت‌های گردشگری، زیرساختی و موقعیت‌های مهم و وجود اماکن تاریخی از معیارهای انتخاب این روستاها است که نیاز به اقدامات ویژه‌ای دارند.
کمبود شدید منابع آب کشاورزی و عدم اشتغال پایدار مشکل اصلی روستاییان قم است
چهرگانی اظهار می‌کند: قم به دلیل تردد بسیار زائر و گردشگران خارجی ظرفیت خوبی در گردشگری روستایی دارد ولی به دلیل نبود زیرساخت‌های اقامتی و عدم شناسایی کامل ظرفیت‌های آن‌ها و مشکلات فرهنگی به طور جدی توجهی به آن نشده است.
وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای این نوع گردشگری می‌گوید: تخصیص اعتبارات برای روستاهای هدف گردشگری و تعمیر بناهای تاریخی و توسعه بوستان‌ها و زیرساخت‌های مورد نیاز هم‌چنین برای مجتمع‌های گردشگری روستایی هم تسهیلاتی پرداخت شده است.
مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری قم عنوان می‌کند: ایجاد خانه‌های بوم گردی و تلاش برای شناسایی ظرفیت گردشگری روستایی در دل روستاها و توسعه کشاورزی و صنایع دستی از دیگر اقداماتی است که برای توسعه گردشگری روستاها انجام شده ولی هنوز در قدم اول قرار دارد.
بوم گردی، راهکار رونق گردشگری روستایی در قم
معاون گردشگری، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم نیز با اشاره به اهمیت رشد اقامتگاه‌های بوم گردی، می‌گوید: ایجاد اقامتگاه‌های بوم گردی در دل روستاهای استان قم می‌تواند به حفظ فرهنگ سنتی و بومی جامعه محلی و توسعه گردشگری روستایی کمک کند و فرصت‌ها شغلی مناسبی را برای روستاییان ایجاد کند.
مهدی حیدرآبادی بیان می‌کند: بوم گردی ارزان‌ترین هزینه برای رونق تأسیسات و زیرساخت‌های گردشگری به شمار می‌رود این نوع اقامتگاه‌ها نوعی خانه‌های روستایی و تاریخی هستند که می‌توانند برای باز کردن گردشگران و دوستداران روستاها تأثیرگذار باشد که متأسفانه در قم از آن غفلت شده است.
روستاها مقاصد آینده گردشگری قم
وی با تأکید بر اینکه روستاهای قم قابلیت تبدیل شدن به مقاصد گردشگری را دارند، می‌گوید: روستاهای قم با توجه به کویری بودن این استان دارای ویژگی‌های منحصر به فرد با شرایط آب و هوایی مناسب هستند که با ایجاد اقامتگاه‌های بوم گردی، در آینده می‌توانند مقاصد گردشگری استان باشند و توسعه گردشگری این استان را رقم زنند.
گردشگری روستایی در قم باید در مسیر درستی توسعه یابد و برای روستاییان توجیه اقتصادی داشته باشد
حیدرآبادی بیان می‌کند: برای توسعه گردشگری روستایی نیاز به هماهنگی بین دستگاه‌هایی مانند جهاد کشاورزی، امور روستایی و شوراهای استانداری و هم‌چنین فرمانداری و بخشداری‌ها دارد معتقدیم و توسعه این نوع روستایی نباید لطمه به دل روستاها بزند و برای توسعه آن اندکی ورود کردیم.
به گفته وی، باید حضور گردشگران را در قم و ماندگاری آن‌ها را بیشتر کنیم امکانات و مجتمع‌های گردشگری مناسبی هم ایجاد شده است گردشگری روستایی در قم باید در مسیر درستی توسعه یابد و برای روستاییان توجیه اقتصادی داشته باشد.
نگرانی روستاییان از ورود خرده فرهنگ‌ها
فرماندار قم نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به با بهره‌گیری از ظرفیت روستایی متناسب با هویت دینی شهر قم، می‌گوید: روستاهای قم دارای تنوع آب و هوایی خوبی هستند و ظرفیت‌های خوبی در توسعه گردشگری دارند ولی برای گردشگری روستایی باید هم طراز با هویت دینی مردم توسعه یابد چرا که روستاییان از تداخل فرهنگی گردشگران ترس دارند.
مرتضی حیدری افزود: باید در گردشگری روستایی در کنار بعد اقتصادی به بعد اعتقادی و مذهبی و هم‌چنین فرهنگی روستاییان هم توجه شود؛ با نشست‌هایی که با پژوهشگران و میراث فرهنگی داشتیم الگوهایی را که متناسب برای توسعه روستاهای قم باشد را بررسی کردیم.
وی اظهار داشت: شاید به عنوان مثال وجود تله کابین در روستاهای استانی مؤثر باشد اما باید با توجه به وجه اعتقادی مردم زیرساخت‌هایی را مد نظر داشته باشیم چرا که عملاً در جاهایی روستاییان از ترس ورود فرهنگ جدید مقاومت می‌کنند.