به گزارش خبرنگار مهر، در چند روز اخیر صنعت گردشگری ایران دچار تحول شد. تحولی ناخواسته شبیه به بحران که اتفاقاً از اختیار متولیانش خارج بود اما می‌توانست به درستی هدایت شود. از اعلام لغو پروازهای خارجی گرفته تا صدور مالیات برای سفر. چالش‌هایی که آژانس‌های مسافرتی را دچار نگرانی کرد چه از لحاظ ورود گردشگر و چه خروج آن.
شرکت‌های هواپیمایی خارجی در پی سقوط هواپیمای مسافربری اعلام کردند که تا اطلاع ثانوی پروازی به مقصد ایران ندارند هر کدام از آنها به تبع دیگری این اتفاق را رقم زد تا جایی که شرکت‌های کارگزار گردشگری در خارج از کشور نیز تورهای ورودی خود را به سمت ایران لغو کردند و آژانس‌های مسافرتی فعال نیز در این زمینه متضرر شدند. چون گردشگران به تصور اینکه در خیابان‌های ایران اغتشاش شده و پروازها ناامن هست، برای سفر به ایران تعلل کردند.
برگشت غول‌های پروازی به آسمان ایران
اما آیا به واقع آسمان ایران ناامن است؟ اگر این طور بود چرا دوباره پروازهای بین المللی برخی از شرکت‌ها مانند هواپیمایی فرانسه به آسمان ایران برگشتند. سیاوش امیر مکری مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران از بازگشت پروازهای عبوری به تعداد ۸۴۰ پرواز در روز خبر داده و گفته است: ایران هیچ مذاکره‌ای با هیچ ایرلاین خارجی نداشته و افزایش مجدد پروازهای عبوری از آسمان ایران نتیجه پایان التهاب‌ها در منطقه و مطلوبیت کریدورهای پروازی ایران است.
در این میان تلاش رسانه‌های معاند در ناامن جلوه دادن زمین و آسمان ایران چه درباره اغتشاشات و چه خطوط هوایی، کم نبود. بلکه در یک برهه کوتاه اقدام به انتشار تصاویر و گزارش‌هایی علیه ایران کردند. در این میان گاف یکی از رسانه‌های ایرانی نیز به این موضوع دامن زد چون از مدیر انجمن صنفی دفاتر مسافرتی که بیشتر در حوزه خروج مسافر از ایران فعالیت دارد درباره کنسلی تورهای ورودی سوال شد و او هم تنها یک روز پس از سقوط هواپیمای اوکراینی از لغو ۷۰ درصدی تورها خبر داد. آماری که مشخص بود از روی مشاهدات سطحی و گفت و شنود با مدیران آژانس‌ها به دست آمده بود و نه یک سیستم نظام مند. از طرفی جامعه تورگردانان کشور که بیشتر آژانس‌های آن در حوزه ورود گردشگر فعالیت می‌کنند از ذکر آمار واقعی خودداری کردند.
چون در نشستی که با وزیر میراث فرهنگی داشتند، علی اصغر مونسان با تحکم به بخش خصوصی اعلام کرده بود که در دام خبرنگاران نیفتید و آمارهایی که مبنای آن مشخص نیست را ارائه نکنید تا زمینه ساز ارائه چهره و اخبار منفی از ایران نشوید. همچنین اخبار منفی را کنار گذاشته و با اخبار مثبت سعی کنید که نشاط را دوباره به کشور و خودتان برگردانید.
تشکیل کمیته بحران از پیشنهادهای بخش خصوصی بود
در همین نشست بود که فعالان تورهای ورودی هر کدام پیشنهاداتشان را اعلام کردند از تسهیلات برای شرکت در نمایشگاه‌های خارجی تا ارائه وام با اقساط بلند مدت و تشکیل کمیته بحران گردشگری پیش از وقایع احتمالی و برپایی تورهای آشناسازی برای فعالان گردشگری خارجی.
آژانس‌های مسافرتی گفتند که بابت کنسلی تورهای گردشگری ورودی که ناشی از لغو هواپیماها بوده است، باید حالت فورس ماژور اعلام شود که در پی آن هتلداران نرخ جریمه کنسلی را از آژانس‌ها دریافت نکنند. ولی هتل‌ها نیز معتقد بودند که طبق قرارداد باید پیش بروند در این میان وزیر میراث فرهنگی هم به عنوان میانجی اعلام کرد که هر دو شرایط را باید درک کرده و کمک کنند.
ارائه تخفیفهای ده تا ۵۰ درصدی ویژه گردشگران برای رونق گردشگری داخلی
از سویی جامعه هتلداران نیز آمادگی خود را برای هر گونه همکاری اعلام کرد. در این باره جمشید حمزه زاده رئیس جامعه هتلداران ایران به خبرنگار مهر درباره پیشنهاداتی که برای خروج از شرایط بحران داده شده گفت: طرح‌های ضربتی پیشنهادی ما شامل ارائه تخفیفهای ده تا ۵۰ درصدی ویژه گردشگران داخلی است که البته گردشگران خارجی هم مانند همیشه می‌توانند وقتی از سوی آژانس‌ها به هتل وارد می‌شوند، تخفیف ویژه ای دریافت کنند. همچنین در نظر داریم تا پکیج‌های ویژه ای نیز برای ایام عید به مسافران ارائه کنیم.
طرح‌هایی که حمزه زاده از عنوان ضربتی برای آنها استفاده می‌کند در واقع طرح‌هایی است که همیشه هم وجود داشته است. با این حال به نظر می‌رسد که جامعه هتلداری کشور برای رونق گردشگری داخلی بیشتر برنامه ریزی کرده تا گردشگری ورودی.
وزیر میراث فرهنگی نیز آنطور که گفته بود پیشنهادات و شرح وضعیت را به سران کشور اعلام کرده است تا شاید بتوانند از این وضعیت بحرانی خارج شوند. ولی تیموری معاون گردشگری کشور نیز گفت که از روزهای آینده جشن‌ها و برنامه‌های گردشگری شروع می‌شود تا گردشگری داخلی رونق بگیرد چون در این صورت است که گردشگران خارجی متوجه روال عادی سفر در ایران خواهند شد. اما در واقع هنوز برنامه مشخصی غیر از برپایی نمایشگاه‌ها و برنامه‌های روتین از سوی وزارت میراث فرهنگی هنوز مشاهده نشده است تا بتوان از آن به عنوان اقدام ضربتی یاد کرد. تنها اقدام وزیر میراث فرهنگی در سطح بین المللی نوشتن یک مقاله بلند بالا به زبان فارسی و انگلیسی است که در آن از گردشگران دنیا دعوت کرده به ایران امن بیایند!
تدابیری که کشورهای دیگر به کار گرفتند
این درحالی است که کشورهای دیگر در وضعیت بحرانی برنامه‌های مختلفی خواهند داشت حتی کمیته بحران در گردشگری تشکیل می‌دهند کمیته‌ای که جای خالی آن در ایران بسیار دیده می‌شود. به عنوان مثال دولت استرالیا که به دلیل آتش سوزیهای اخیر خسارت زیادی دیده بود اعلام کرد ۷۶ میلیون دلار استرالیا (معادل ۵۲ میلیون دلار آمریکا) را به عنوان کمک اولیه برای بهبود صنعت گردشگری این کشور اختصاص خواهد داد. چرا که طبق اطلاعات منتشر شده آمار رزرو در مناطق اصلی استرالیا توسط گردشگران خارجی حدود ۳۰ الی ۴۰ کاهش داشته است. آمار رزرو توسط گردشگران داخلی استرالیا نیز با ۷۰ درصد کاهش رو به رو بوده است.
ترکیه نیز پس از زلزله اخیر اقدام به کاهش نرخ بلیت هواپیماهای خود کرد. به نحوی که اکنون برای بلیت هواپیما از تهران به سمت استانبول تنها می‌توان ۴۰۰ هزار تومان هزینه کرد. این برنامه ریزی نشان می‌دهد که آنها چگونه در تلاش هستند تا در ایام کم مسافر، جبران کرده و مسافران را ترغیب کنند به کشورشان بروند.
حتی گرجستان نیز که این روزها فصل سردی را می‌گذراند اگرچه در بحران نیست اما تدبیری که انجام داده این است که با کاهش نرخ تورهای خود، ایرانیان را جذب کند به نحوی که اکنون برای سفر چهار روزه به تفلیس تنها می‌توان با هزینه هواپیما و اقامت ۷۰۰ هزار تومان به مجری تور پرداخت کرد.
مالیات سفر ضربه نهایی به گردشگری بود
در این میان خبر مالیات سفر که توسط نمایندگان مجلس به تصویب رسید در واقع ضربه دیگری بود تا آتش زیر خاکستر آژانس‌های مسافرتی شعله ور شود. آنها عصبانی‌تر از همیشه نسبت به این موضوع انتقاد کردند. در واقع مالیاتی که در لایحه نمایندگان به تصویب رسیده بود نشان می‌داد که غیر از عوارض مبلغ دیگری نیز از مسافران خروجی گرفته خواهد شد.
در این باره جبار کوچکی نژاد رئیس فراکسیون گردشگری مجلس به خبرنگار مهر گفت که با این لایحه نه تنها مخالف است بلکه سعی خواهد کرد تا آن را ملغی کند چون لازم نیست وقتی مسافر عوارض می‌دهد مالیات نیز به آن اضافه شود. این موضوعی بود که بعد از شنیدن اعتراض‌ها درباره مالیات سفر، این طور توضیح داده شد که عوارض همان مالیات است. در این باره معاون سازمان امور مالیاتی توضیح داد مبنی بر اینکه قرار نیست هزینه اضافه ای از مسافران هنگام خروج گرفته شود.
دفاتر مسافرتی عصبانی‌تر از همیشه نسبت به مالیات سفر انتقاد کردند
این اخبار باز هم فعالان گردشگری را در شک انداخته بود با این وجود از وزارت میراث فرهنگی خبر رسید که دفاتر خدمات مسافرتی و جهان‌گردی فعال در حوزه ورود گردشگران خارجی، از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف شدند. شاید این خبر دلخوشی برای فعالان تورهای ورودی باشد تا هم باز بتوانند در زمینه جذب گردشگران فعال شوند و هم مرهمی کوچک برای اتفاقات اخیر پشت سر باشد. آنها که تا همین چند روز پیش در نمایشگاه بین المللی گردشگری فیتور اسپانیا مدام در حال پاسخگویی به آژانس‌های مسافری خارجی درباره وضعیت گردشگری ایران و امنیت آن بودند.
اکنون صنعت گردشگری ایران با هر آنچه که در گذشته پشت سر گذاشت، در حال ترمیم است تا دوباره به مقصد گردشگری خارجی‌ها برگردد. گردشگرانی که با هر اتفاق کوچک و حتی دروغ ممکن است از سفر خود به آن مقصد منصرف شوند و یا سفرشان را به زمان دیگری موکول کنند. حالا باید بتوان دوباره تصویر مخدوش شده ایران را به خصوص در فضاهای مجازی آن طور که واقعی است نشان داد. ایرانی امن و زیبا.