دکتر محمدمهدی نادری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه ابن سینا و مدیر مرکز تولید جنین (بایوفارم) این پژوهشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در حال حاضر گاوهای ممتاز با ویژگی‌های تولیدی و تولید مثلی خوب همچون شیر پرچرب، وزن گیری مناسب، شیردهی بالا و… در کشور وجود دارند و یا تعداد آنها محدود است.
وی با بیان اینکه هر دامداری آرزو دارد که کل گله آن از گاوهای ممتاز بوده تا ارزش افزوده و سود بیشتری کسب کند، افزود: در همین راستا در صدد آمدیم که این گاوها را تکثیر کنیم.
به گفته نادری، از ۱۰ سال گذشته تحقیقات خود را در زمینه تولید آزمایشگاهی جنین گاو آغاز کردیم و ۵ سال گذشته توانستیم جنین‌های این گاوهای ممتاز را به تولید برسانیم و به دامداران بفروشیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه ابن سینا با اشاره به پروسه تولید جنین گاوهای ممتاز گفت: از گاوهای ممتاز تخمک می‌گیریم و بعد از لقاح آزمایشگاهی، به تولید جنین می رسیم و آن را فریز می‌کنیم. این جنین‌ها که از گاوهای ممتاز تولید شده‌اند را در رحم گاوهای غیر ممتاز و معمولی می‌کاریم که نتیجه آن، به دنیا آمدن گوساله تاپ و ممتاز از آنهاست.
به گفته وی، این گاوهای ممتاز و از نژادهای کمیاب در کشور را از کشورهای آلمان، فرانسه و دانمارک وارد می‌کنیم.
ویژگی‌های گاوهای ممتاز
وی با اشاره به ویژگی‌های این گاوهای ممتاز گفت: این گاوها به لحاظ ویژگی‌های زیادی که دارند بررسی و انتخاب شده‌اند که مهمترین آنها عبارتند از کمیت و کیفیت شیر، سرعت وزن گیری، باروری، ماندگاری در گله، مقاومت نسبت به بیماری‌ها و …؛ معمولاً گاوها به سه گروه شیری، گوشتی و دومنظوره تقسیم می‌شوند که ویژگی‌های هر گروه جهت انتخاب دام اصلح می‌بایست مد نظر قرار گیرد.
نادری با اشاره به چرایی استفاده از گاوهایی با نژاد خارجی افزود: زمان زیادی جهت ارتقای ژنتیکی این نژادها در خارج از کشور صرف شده و در کشور ما نیز با توجه به اقلیم‌های مختلف و اهداف نگهداری گاو (اعم از محصولات لبنی، گوشت و …) می‌بایست جمعیت مناسبی از هر نژاد وجود داشته باشد؛ مثلاً گاوهای هلشتاین داخلی وزن گیری خوبی دارند، لیکن برخی نژادهای فرانسوی با همان میزان تغذیه گاوهای ایرانی، گوشت بیشتری در همان بازه زمانی تولید می‌کنند.
رفع نیاز کشور به واردات گوشت دام
عضو هیئت علمی پژوهشگاه ابن سینا با بیان اینکه نیاز سالانه ایران به این گاوهای خارجی بالاست، گفت: به عنوان مثال، نیاز کشور سالانه به چند هزار گاو از این نژادها است که با توجه به مسئله عدم تخصیص ارز دولتی جهت واردات از سالهای آینده، واردات این نژادها متوقف خواهد شد.
وی ادامه داد: ما می‌توانیم با واردات ۵۰ راس از این گاوهای ممتاز، حدود ۲۰۰۰ جنین از آنها در سال تولید و نیاز کشور را به واردات این گاوها را مرتفع کنیم.
نادری خاطر نشان کرد: در واقع با این کار تعداد محدودی گاو وارد کشور می‌شود و ارز کمتری از کشور خارج می‌شود ولی تعداد بیشتری گاو ممتاز در کشور تولید خواهد شد.
راه اندازی مزارع تولید نژادهای ممتاز گاو و گوساله در کشور
وی با اشاره به تفاهم نامه‌ای که با سازمان اوقاف و امور خیریه در راستای راه اندازی مزارع تولید نژادهای گاو ممتاز منعقد شده است، گفت: بدین ترتیب به جای فروش جنین به دامداران، این جنین‌ها در گاوداری‌های خودمان کاشته شده و پس از مدتی گوساله‌های ممتاز حاصله، محصول نهایی ما خواهند بود.
راه اندازی ۳گاوداری تکثیر گاوهای ممتاز در کشور
نادری ادامه داد: قرار است از امسال ۳ مزرعه که زیرساخت آنها در سازمان اوقاف آماده است برای تولید این گوساله‌های ممتاز راه اندازی شود؛ ملارد، شهریار و گرگان از جمله گاوداری‌هایی است که قرار شده در آنجا به تولید این گوساله‌ها بپردازیم.
وی با بیان اینکه البته گام‌های ابتدایی در گاوداری ملارد انجام گرفته است، خاطر نشان کرد: انشاا… در یک ماه آتی اولین انتقال جنین‌ها به گاوهای گیرنده در گاوداری ملارد انجام خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه توافق شده که ۵ گاوداری در کشور برای تولید گاو و گوساله‌های ممتاز ایجاد شود ولی در ابتدای کار در سه مزرعه این کار شروع می‌شود.
وی ادامه داد: این پروژه علاوه بر افزایش رونق اقتصادی گاوداری‌هایی که از این گوساله‌های ممتاز استفاده می‌کنند، در کمک به خودکفایی در زمینه واردات کره (با تکثیر نژادهایی مثل گاو "جرزی") و واردات گوشت (با تکثیر نژادهایی مثل شاروله، لیموزین، آکیتن و …) نیز موثر خواهد بود.
پیشتازی ایران در تولید جنین‌های گاوی ممتاز
نادری با بیان اینکه برخی کشورهای خارجی در زمینه تولید جنین گاوهای ممتاز فعالیت می‌کنند، گفت: در خاورمیانه، ایران تنها کشوری است که به این موضوع ورود پیدا کرده، لیکن در کشورهای امریکا، برزیل، کانادا و اروپا از فناوری تولید آزمایشگاهی جنین به وفور جهت اصلاح نژاد استفاده می‌شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه ابن سینا ادامه داد: ما توانسته‌ایم دانش فنی تولید این جنین‌های گاوی ممتاز را بدست آوریم.
نیاز به واردات گاو قطع می‌شود
وی با بیان اینکه تنها امسال ارز دولتی به واردات گاو تعلق می‌گیرد، از این رو مجبور هستیم که در زمینه تولید گوساله‌های ممتاز خودکفا شویم، گفت: ما در صدد هستیم که با راه اندازی چنین مزرعه‌هایی برای تولید گوساله‌های ممتاز، از واردات این گاوها بی نیاز شویم و حتی به مرحله صادرات آنها نیز برسیم.
ورود به مرحله صادرات گاوهای ممتاز
نادری خاطر نشان کرد: در حال حاضر هم در مسیری هستیم که می‌توانیم طی مدت یک تا دو ساله نیاز کشور را برطرف کنیم ولی ما به این موضوع بسنده نمی‌کنیم و در صدد هستیم که صادرات هم داشته باشیم.
امکان پیاده سازی این روش در تولید گوسفندهای ممتاز
نادری عنوان کرد: این روندی که برای تکثیر نژاد گاوهای ممتاز اجرایی شده قابل پیاده سازی روی گوسفند نیز هست، لیکن هنوز برنامه‌ای در این زمینه نداریم.