خبرگزاری مهر، گروه استانها: کولبر که باشی، «کوه» دیگر برای تداعی خاطرات شیرین تفریح و کوهنوردی نیست؛ کوه می‌شود آینه عذابی که هر بار چشمت به آن می‌افتد، جز رنج و سختی چیزی یادت نمی‌آید.
او که برای امرارمعاش مجبور است کیلومترها با پای پیاده جانش را روی دوشش بگذارد و از دل این کوه‌های زمخت زاگرس غربی بگذرد و بعد با باری بر دوش و به‌مراتب سنگین‌تر از وزنش این راه دور و دراز را برگردد.
در این سال‌ها هرچند گاهی خبری ناگوار از فوت کولبرها افکار عمومی را به‌شدت متأثر کرده است و هر بار فشارهای مقطعی از سوی نمایندگان مجلس برای بهبود وضعیت مرزنشینان توسط دولت صورت گرفته، اما بی‌نتیجه بوده است.
برنامه‌هایی همچون تعاونی‌های مرزنشینان، سهمیه سوخت مرزنشینان و ساماندهی مبادلات مرزی که هیچ‌کدام نتوانسته تأثیر چندانی بر معیشت مرزنشینان داشته باشد.
آئین‌نامه ساماندهی مبادلات مرزی که برای ساماندهی معابر غیررسمی (کولبری) در هفتم مردادماه سال ۱۳۹۶ تصویب‌شده بود، علاوه بر تغییرات در خردادماه و بهمن‌ماه ۹۷، نهایتاً با پیگیری‌های وزارت کشور در یازدهم دی‌ماه سال ۹۸ اصلاح شد.
تعیین ۴۲ هزار میلیارد ریال به‌عنوان سقف کلی تخفیف سود بازرگانی برای مرزنشینان شناسایی‌شده و مورد تأیید که دارای ۳ سال اقامت (قبل از ابلاغ این تصویب‌نامه) در روستاهای حدفاصل حداکثر ۲۰ کیلومتری از نقطه صفر مرزی در استان‌های کرمانشاه، آذربایجان غربی، کردستان و حداکثر ۵۰ کیلومتری صفر مرزی در استان سیستان‌وبلوچستان بودند ازجمله هدف‌گذاری‌های مهم دولت در خصوص تحقق اهداف مدنظر بود.
بر این اساس افراد یاد شده می‌توانند برای واردات فهرست کالاهای موضوع ماده ۹ این تصویب‌نامه و تبصره آن از تخفیف سود بازرگانی ماهانه به مبلغ هفت میلیون ریال و برای هر خانوار مرزنشین مشمول حداکثر تا سقف ۲۸ میلیون ریال بهره‌مند شوند.
مصائب کولبری
کیوان کیوان فر پایان‌نامه‌اش را با نمره عالی دفاع کرده و در همان سالی که کارشناسی ارشدش را به اتمام رسانده، خدمت سربازی رفته و یک دوره هم کاندیدای شورای شهر بوده است، او با این تحصیلات عالیه کولبر شده و در جدال مرگ و زندگی معیشت می‌کند.
حتی کارگری هم در پاوه نیست که انجام دهیم و چون هیچ کاری پیدا نکردم، مجبور شدم که شغل کولبری را انتخاب کنم این کولبر مریوانی می‌گوید: پس از پایان یافتن خدمت سربازی، چندین بار در آزمون استخدامی شرکت کردم، اما فایده‌ای نداشت.
وی افزود: ازآنجایی‌که متولد شهر مریوان در کردستان بودم، هم می‌توانستم برای استخدامی‌ها از طرف کردستان و هم کرمانشاه شرکت کنم، اما متأسفانه در هر دو جا موفق به استخدام در اداره‌های دولتی و اجرایی نشدم.
کیوان فر گفت: حتی کارگری هم در پاوه نیست که انجام دهیم و چون هیچ کاری پیدا نکردم، مجبور شدم که شغل کولبری را انتخاب کنم.
وی خاطرنشان کرد: کارگری در پاوه به‌صورت فصلی است، یعنی ممکن است بعضی از فصل‌ها مثل تابستان و بهار کار وجود داشته باشد، اما در برخی از فصل‌ها همچون زمستان که هوا سرد است، کاری نباشد.
این کولبر جوان عنوان کرد: ما جوانان پاوه مجبوریم که به کولبری روی بیاوریم، ازآنجاکه من مستأجر بودم و مادرم دچار بیماری نارسایی کلیه و پدرم نیز دچار آرتروز و مبالغ درمان زیاد است، مجبور شدم با تحصیلات عالی این وضعیت را انتخاب کنم.
کیوان فر گفت: اگر بخواهیم مشکلات کولبری را بگوییم ساعت‌ها طول می‌کشد اما سرما، گرما، افتادگی از کوه‌ها از عمده مشکلات کولبری است.
وی با بیان اینکه از تمام قشرها در کولبران وجود دارد، معتقد است: ۴۰ درصد کولبران تحصیلات عالی دارند.
ساماندهی مبادلات مرزی از نگاه کولبران
این کولبر جوان گفت: مسئولان قبلاً به ما گفتند که می‌خواهند مرز را ساماندهی کنند و کارتی به ما دادند که به‌صورت دفترچه بود که این دفترچه‌ها خوب بود ازاین‌رو که ما ماهی دو بار می‌توانستیم به‌صورت رسمی از گذرگاه‌ها عبور کنیم و خطری هم کولبران را تهدید نکند.
کیوان فر بیان داشت: از زمانی که این کارت‌ها برداشته‌شده، کولبری به‌صورت قاچاقی انجام می‌شود و مسئولان تاکنون بارها قول دادند که وضعیت کولبران را ساماندهی کنند و اما تاکنون هیچ کاری را انجام نداده‌اند و این کولبری کاملاً غیرقانونی است.
فعالیت‌های قاچاقی مشکلات بسیاری به دنبال دارد، افتادن از کوه تا گذرگاه‌هایی که مین‌گذاری شده و هنوز پاک‌سازی نشده است وی در ادامه گفت: فعالیت‌های قاچاقی مشکلات بسیاری به دنبال دارد، افتادن از کوه تا گذرگاه‌هایی که مین‌گذاری شده و هنوز پاک‌سازی نشده است، اما مجبورم به دلیل اینکه هزینه معاش خانواده و هزینه‌های درمان پدر و مادرم را تأمین کنم دست به کولبری بزنم.
وی افزود: اگر کار کارگری و حتی شرکتی باشد که در آن کارگری انجام دهیم، ما هم همچون دیگران دوست داریم در کنار خانواده زندگی آرام و بدون استرس و دغدغه‌ای داشته باشیم.
کیوان فر ادامه داد: برای آوردن کالایی از خارج از مرز به ایران باید ۸ ساعت، وسیله‌ای ۴۵ کیلویی را بر دوش بگیریم، که این کار خیلی خطرناک و حتی ممکن است به کشته شدن طرف هم بیانجامد.
این کولبر جوان ادامه داد: چاره‌ای نداریم و مجبور هستیم که کوله بری را انجام دهیم و اگر کاری با حقوق حتی ماهی یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار تومان باشد که بتواند خرج معاش خانواده و مشکلات بیماری پدر و مادرم را بدهد به‌هیچ‌عنوان به دنبال کولبری نمی‌روم، چون این شغل در شأن هیچ انسانی نیست.
وی گفت: مطالبات را بارها توسط نماینده‌های مجلس پیگیر شدیم و در مجلس ارائه‌شده، اما تاکنون به هیچ جایی نرسیده است.
گمرک: هنوز مصوبه اصلاحی ابلاغ نشده است
خلیل حیدری، مدیرکل گمرک استان کرمانشاه در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: شرایط اجرای مصوبه قبلی سخت بود و مشکلاتی داشت و تابه‌حال مصوبه اصلاحی ابلاغ و این طرح عملیاتی نشده است.
مدیرکل گمرکات استان کرمانشاه بیان داشت: از بین مرزهای استان شیخ صله، شوشمی و تیله کو مشمول این آئین‌نامه می‌شود.
وی در مورد آماده بودن زیرساخت‌های این مرزها برای اجرای این آئین‌نامه هم گفت: زیرساخت‌ها به سازمان‌های متعددی بستگی دارد و گمرک معمولاً در مبادلات خارجی حلقه آخر است.
فرصتی برای جهش و رشد اقتصادی در بازارچه‌های موقت مرزی
رئیس سازمان صمت استان کرمانشاه هم هشتم بهمن‌ماه جاری در سومین جلسه ساماندهی مبادلات مرزی این استان، اظهار کرد: تغییراتی در مصوبه هیئت‌وزیران در خصوص مبادلات مرزی صورت گرفته و ازاین‌پس در بازارچه‌های مرزی واردات کالا منوط به ثبت آماری است و دیگر ثبت سفارش کالا صورت نمی‌گیرد.
محسن دارابی خاطرنشان کرد: واردات مواد اولیه و قطعات یدکی و ملزومات تولید قبل از ورود به کشور توسط مرزنشینان باید به تائید وزارت صمت برسد.
دارابی با بیان اینکه اصلاحات هیئت‌وزیران در خصوص مبادلات مرزی برای تسهیل در مبادلات بازارچه‌های مرزی است؛ افزود: اصلاح این مصوبه به‌منظور رفع ابهامات در قوانین جاری و نیز ایجاد یک فرصت برای جهش و رشد اقتصادی در بازارچه‌های موقت مرزی است.
بر اساس این گزارش، ایران اسلامی حدود ۹ هزار کیلومتر مرز آبی و خاکی با ۱۵ کشور جهان دارد، در بین استان‌های آذربایجان غربی با ۸۹۱ کیلومتر مرز مشترک با سه کشور عراق، ترکیه و جمهوری آذربایجان، کردستان با ۲۳۰ کیلومتر مرز مشترک با عراق، ایلام با ۴۲۰ کیلومتر مرز، اردبیل با ۳۸۰ کیلومتر مرز به همراه مرزهای آذربایجان شرقی، کرمانشاه و … ظرفیتی بی‌نظیر در نیمه غربی کشور به شمار می‌رود.
«مرز» یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های هر کشوری محسوب می‌شود و به‌عنوان فرصتی طلایی در بهبود فضای کسب‌وکار و رونق اقتصاد با مبادلات تجاری و اقتصادی به شمار رفته و می‌رود، مرز هم چون کاتالیزوری است که می‌تواند سرعت توسعه و اشتغال در استان‌های مرزی را افزایش دهد و می‌طلبد که از این فرصت برای کمک به استان‌های مرزی به شکل بهتری استفاده شود.
با توجه به خطراتی که کولبری برای مرزنشینان دارد انتظار می‌رود دولت در ابلاغ این آئین‌نامه سریع‌تر عمل کند تا دیگر شاهد اتفاقات ناگواری برای این شهروندان نباشیم.