خبرگزاری مهر، گروه استانها – بهنام عبداللهی: بهنام عبداللهی: اجاره نشین های زیادی این جواب را شنیده اند: «اگر نمی‌توانید با افزایش اجاره کنار بیایید، باید خالی کنید.» جمله‌ای که دل خیلی‌ها را خالی کرده است.
گزارش‌های رسیده به خبرگزاری مهر حاکی از افزایش غیرطبیعی و یکباره قیمت اجاره‌ها در تبریز است. یکی از خانواده‌های ساکن در کوی سبلان شهرک باغمیشه به تازگی مجبور به تخلیه واحد خود شده است. او به خبرنگار مهر می‌گوید که صاحب خانه خواستار افزایش سه برابری قیمت اجاره شده بود.
«واحد ما حدود ۷۰ متر بود که با اجاره ماهانه ۵۰۰ هزار تومان منطقی به نظر می‌رسید اما به یکباره گفتند برای تمدید قرارداد باید این مبلغ به یک و نیم میلیون تومان در ماه افزایش یابد.» این را بهروز تقی زاده، سرپرست همان خانواده می‌گوید.
او توضیح می‌دهد که این افزایش او را عصبانی کرده و بلافاصله به مشاورین املاک در نقاط مختلف شهر برای پیدا کردن واحد جدید مراجعه کرده اما می‌گوید با آن مبلغ «هیچ کجای شهر واحد درست و حسابی پیدا نکرده است.»
اجاره بها دوبرابر شده اما حقوق ثابت است
اجاره نشینی یکی از رایج‌ترین راه‌های سکونت در شهرهای بزرگ است. بسیاری از شهروندان به دلایل مختلف یا ترجیح می‌دهند در خانه اجاره‌ای زندگی کنند، یا مجبورند. آن‌هایی که ترجیح می‌دهند، همان‌هایی هستند که معتقدند با توجه به وضعیت اقتصادی حاکم، می‌توان پول خرید خانه را در بازارهای سرمایه‌ای به کار گرفت و درآمد کسب کرد.
اما عده‌ای توان خرید خانه ندارند و مجبورند میزان قابل توجهی از درآمد ماهانه خود را برای پرداخت اجاره یا رهن خانه بپردازند. افزایش قابل توجه قیمت اجاره در ماه‌های اخیر برنامه مالی خیلی از خانواده‌ها را به هم ریخته است.
علیرضا میررضایی، از شهروندان تبریزی ساکن در منطقه مرکزی این شهر است که در موعد تمدید قرارداد خانه متوجه شده اجاره دوبرابر شده است. او می‌گوید: «من حرفی ندارم؛ اگر حقوق ما هم دوبرابر شود.»
او در یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای کار می‌کند و میانگین حقوق ماهانه اش ۲.۵ میلیون تومان است. می‌گوید با این شرایط مجبور است حدود یک میلیون و دویست هزار تومان از درآمد خود را به عنوان اجاره ماهانه منزل کنار بگذارد: «واقعا چیزی برای زندگی نمی‌ماند.»
هرچند قانون چندان محکمی برای تعیین اجاره بها وجود ندارد، اما مشاورین املاک در این مورد به معیارهایی عرفی رسیده اند. به طور کلی، تعیین نرخ اجاره بها، تابعی از نرخ مسکن است. به طور معمول، یک پنجم نرخ هر متر مربع مسکن را به عنوان قیمت عرفی برای رهن منزل در نظر می‌گیرند.
ترس از گرانی در آینده، یکی از علت‌های افزایش اجاره بها در تبریز
به عنوان مثال اگر هر متر مربع یک خانه، ۱۰ میلیون تومان ارزش داشت، عرف، هزینه رهن این منزل را هر متر مربع حدود ۲میلیون تومان (یک پنجم نرخ) می‌داند. بر این اساس، عرف دیگری وجود دارد که نرخ تبدیل بهره را در بازار حدود ۳ درصد در نظر می‌گیرند.
در ایران به موضوع خانه و ملک به عنوان یک کالای سرمایه‌ای جهت حفظ ارزش پول می‌نگرند و همین باعث می‌شود قیمت‌ها با کمترین تحرکات سیاسی و اجتماعی تغییرات چشمگیری داشته باشد.
برای هر یک میلیون تومان هزینه رهن، می‌توان حدود ۳۰ هزار تومان اجاره در نظر گرفت. البته چون در شرایط فعلی، بازار مالی، چندان کشش پرداخت بهره ۳ درصدی را ندارد و عموماً بانک‌ها زیر ۲ درصد سود سپرده می‌پردازند، این رقم ما بین ۲ تا ۳ درصد در نظر گرفته می‌شود. یعنی برای تبدیل هر یک میلیون تومان هزینه رهن منزل به نرخ اجاره بها، حدود ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان اجاره در نظر می‌گیرند که معمولاً این مبلغ را حدود ۲۵ هزار تومان محاسبه می‌کنند.
یک کارشناس اقتصادی افزایش اخیر اجاره بها در تبریز و برخی دیگر از شهرهای ایران را هیجانی می‌داند. او در گفتگو با خبرنگار مهر توضیح می‌دهد: برخی موضوعات سیاسی و تحولات جهانی باعث شده بیش‌تر مردم تصور کنند که سال آینده نرخ تورم و قیمت کالاها افزایش می‌یابد.
او معقتد است در ایران به موضوع خانه و ملک به عنوان یک کالای سرمایه‌ای جهت حفظ ارزش پول می‌نگرند و همین باعث می‌شود قیمت‌ها با کمترین تحرکات سیاسی و اجتماعی تغییرات چشمگیری داشته باشد: «البته به ندرت شاهد کاهش قیمت بوده‌ایم.»
بیش‌تر افراد در حالی دنبال خانه هستند که تعداد خانه‌های خالی در تبریز رو به افزایش است. آخرین آمار منتشر شده از تعداد خانه‌های خالی تبریز مربوط به سال ۹۵ است. سرشماری نفوس مسکن طی سال‌های ۸۵، ۹۰ و ۹۵ انجام شد که در هر سه بار، آمار مشخصی از تعداد خانه‌های خالی وجود دارد.
خانه‌ها در کوزه و مردم تشنه لبان می‌گردند
سال ۸۵ در استان آذربایجان‌شرقی ۳۴ هزار و ۸۷۱ خانه خالی وجود داشت و این عدد در سال ۹۰ به ۱۰۰ هزار و ۴۷۷ واحد رسید و به عبارت دیگر حدود سه برابر افزایش پیدا کرد.
این آمار در سال ۹۵ به ۱۴۳ هزار و ۶۲۷ واحد رسید و پس از آن تا سال ۱۴۰۰ هیچ آمارگیری دیگری انجام نخواهد شد. بررسی روند تعداد خانه‌های خالی استان آذربایجان‌شرقی از سال ۸۵ تا ۹۵ نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ نیز باید انتظار افزایش خانه‌های خالی را داشته باشیم.
چیزی تا پایان سال ۹۸ باقی نمانده و همچنان هزاران هزار نفر در تبریز توسط صاحب خانه‌هایشان جواب شده و بنگاه به بنگاه دنبال خانه هستند. مسلم است که هیچکس از صاحب خانه‌ها انتظار متضرر شدن یا عرضه رایگان داشته‌هایشان را ندارد؛ اما می‌توان اجاره بها را به شکلی منطقی‌تر افزایش داد. نمی‌توان؟