یک فعال محیط زیست ضمن برشمردن ارزش‌های تالاب میانکاله که نه تنها عضو کنوانسیون رامسر، بلکه ذخیره‌گاه زیست‌کره هم هست، تهدیدهای پرشمار علیه این تالاب ارزشمند را برشمرد.

فرزاد علیزاده فعال محیط‌زیست و حقوق حیوانات در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: پناهگاه حیات‌وحش میانکاله بهترین تالاب ایران محسوب می‌شود و زمین‌های تالابی آن به لحاظ اهمیت اکولوژیکی، محل زاد و ولد و تخم‌گذاری گونه‌های نادری همچون شِنگ، انواع سلیم کنار آبزی، گلاریول، طاووسک، چنگر، انواع ماهی‌خورک‌ها، چرخ‌ریسک‌ها، اردک سرسبز، خوتکا، اردک سرحنایی، بوتیمار، انواع حواصیل، سارگپه ها، سنقر و … است اما متأسفانه، اخیراً گزارش‌هایی در مورد زمین‌خواری و تبدیل این تالاب به زمین کشاورزی منتشر شده است؛ در تالابی که نه تنها عضو کنوانسیون رامسر، بلکه جزو ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره است. این گزارش‌ها ابعادی باورنکردنی از دست‌اندازی به یک منطقه حفاظت شده را نشان می‌دهد و هشداری است به خواب‌زدگی مسئولین و دوستداران طبیعت ایران.

علیزاده افزود: این منطقه مدتها است به کانون آسیب‌های عمدی و غیرعمدی، دست‌اندازی‌های غیرقانونی، تخلفات گسترده، شکار، آلودگی، زمین‌خواری، … و سو مدیریت تبدیل شده است و همانند مناطق چهارگانه دیگری که تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست قرار دارند، مشکلات و معضلات محیط‌زیستی آن هم یکی و دوتا نیست و به کلافی سردرگم می‌ماند که حاکی از بی‌تدبیری و بی‌برنامگی مدیران متولی امر است.

وی تأکید کرد: در خصوص زمین‌خواری‌های گسترده در منطقه قره‌تپه در جنوب پناهگاه حیات‌وحش میانکاله، دو نهاد مسئول، یعنی اداره منابع‌طبیعی و سازمان محیط‌زیست، هر کدام دیگری را مسئول این وضعیت اسفبار می‌دانند و از پذیرفتن بار مسئولیت خود شانه خالی می‌کنند.

این فعال محیط زیست گفت: یکی دیگر از پیامدهای تصمیمات ویرانگر محیط‌زیستی در استان‌ها، اختیاراتی است که به ادارات کل محیط‌زیست استان تفویض شده است. این تصمیم در زمان ریاست عیسی کلانتری مصوب شد و در نتیجه‌ی این رویکرد، مدیران استان‌ها هر اقدام ویرانگری را بدون واهمه از تبعات و نتایج آن به‌راحتی انجام می‌دهند و کار به جایی می‌رسد که کیان مناطق حفاظت شده در خطر جدی قرار می‌گیرد.

علیزاده گفت: معضل دیگر در پناهگاه میانکاله، ورود فاضلاب و پساب صنعتی به قلب تالاب و خلیج گرگان است! یکی از کارخانه‌هایی که پساب بدبو و متعفن خود را به تالاب میانکاله سرازیر می‌کند حدود سه دهه پیش در منطقه رستم کلاً تأسیس شد و مدیرانش ادعا می‌کردند که نخستین شرکتی است که مواد سلولزی طبیعی را به جای آزبست استفاده می‌کند.

وی توضیح داد: آزبست، که به آن پنبه نسوز یا پشم شیشه هم می‌گویند، ماده‌ای سرطان‌زاست و از نظر محیط‌زیستی بسیار خطرناک به شمار می‌آید. شرکت مذکور توانسته بود ماده‌ای جایگزین را تولید کند که از صنایع کاغذی گرفته تا صنایع ساختمانی سازگار با محیط‌زیست کاربرد داشته باشد. این خبر مثبت و مایه‌ی خوشحالی بود. اما اکنون مشخص شده است که سالهاست سرازیر شدن پساب بدبو و متعفن این کارخانه (که قرار بود محیط‌زیستی باشد) به تالاب بین المللی میانکاله در قلب ذخیره‌گاه زیست‌کره، خود به بلای جان محیط‌زیست تبدیل شده است.

این فعال محیط زیست گفت: این پساب خطرناک تنها یکی از ده‌ها و بلکه صدها نهری است که مواد آلوده‌ی شهری و صنعتی شهرها و روستاهای نوار جنوبی خلیج گرگان، همچون کردکوی، بندر ترکمن، بهشهر، نکا و … را وارد تالاب می‌کند. پساب‌های حاصل از سموم کشاورزی صنعتی، دامداری‌ها و مزارع پرورش مرغ و ماهی، شهرک‌های صنعتی بهشهر، گلوگاه، بندر ترکمن و… و. نیز از دیگر معضلات اساسی پناهگاه حیات‌وحش میانکاله محسوب می‌شوند. علاوه بر این، باران‌های اسیدی حاصل از دود نیروگاه برقی شهر نکا را هم باید به فهرست معضلات ِفوق افزود. مگر یک تالاب که بخش عمده‌ای از آن هم خشک شده است، چقدر توان و ظرفیت دارد؟

علیزاده افزود: در این بین، آثار و رد پای حضور و تردد شکارچیان نیز در پناهگاه به وفور قابل مشاهده است. شکارچیان غیرمجاز بدون هیچ‌گونه ممانعتی و به‌صورت آشکار و آزادانه به پناهگاه وارد می‌شوند و مشخص نیست مدیر پناهگاه حیات‌وحش میانکاله چه می‌کند و چرا اجازه می‌دهد شکارچیان به‌راحتی وارد منطقه شده و اندک پرندگان باقی مانده را شکار کنند؟ از دو حال خارج نیست: یا ایشان از ورود شکارچیان اطلاعی ندارند که حاکی از بی‌کفایتی یک مدیر است یا اطلاع دارند که حاکی از مماشات و همسویی با متخلفین است و به‌لحاظ حقوقی صلاحیت یک مدیر را زیر سوال می‌برد!

وی تأکید کرد: وضعیت محیط‌زیست استان مازندران بسیار آشفته است. به جز این موارد، می‌توان موارد بسیار دیگری را هم به کارنامه مردود مدیران سازمان جنگل‌ها و مراتع، منابع‌طبیعی، جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت از محیط‌زیست استان مازندران افزود.

این فعال حقوق حیوانات گفت: از نسل‌کشی پرندگان در فریدونکنار گرفته تا مرگ نامعلوم دسته‌جمعی نزدیک به ۳۰ هزار چنگر و فلامینگو و دیگر گونه‌های پرندگان در میانکاله، زدن چوب حراج به پناهگاه حیات‌وحش میانکاله به بهانه طرح‌های گردشگری، خشک شدن تالاب‌های استان و صید و شکار بی‌رویه و عدم پیگیری قضائی جریمه‌های شکار از شکارچیان متخلف که توسط دستگاه قضا محکوم شده‌اند و … به‌قدر کافی دلیل و شواهد آشکار مبنی بر سوء‌مدیریت و عدم کفایت مدیران متولی امر، به خصوص مدیر اداره محیط‌زیست مازندران است.

علیزاده تصریح کرد: مشخص نیست تا کی باید شاهد اهمال‌کاری و نادیده گرفتن تخلفات متعدد محیط‌زیستی در این استان سرسبز باشیم؟ براساس تمام شواهد موجود، از دستگاه قضائی تقاضا داریم به‌صورت جدی موضوع زمین‌خواری‌ها و آلودگی‌های محیط‌زیستی میانکاله را پیگیری و نتیجه‌ی آن را در اختیار افکار عمومی قرار دهند. ورود جدی دستگاه قضا به موضوعات محیط‌زیستی استان پیش از آن‌که دیر شود و نوشدارو پس از مرگ سهراب باشد، ضروری است.