به گزارش خبرگزاری مهر، نشست علمی وجوه حکمت متعالیه به ابتکار پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی و با حضور پژوهشگران و اندیشوران دیروز در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
حجت الاسلام مرتضی جوادی آملی استاد حوزه علمیه قم با بیان این که فلسفه به طور عام و حکمت متعالیه به صورت خاص از جایگاه رفیعی نسبت به سایر علوم برخوردار می باشند، گفت : فلسفه هم عهده دار اصل هستی و هم بیان احکام و چیستی آنها را بر عهده دار است.
وی گفت : علم سیاست از نگاه حکمت متعالیه یک علم الهی است لذا جهت گیری که فلسفه نسبت به سیاست دارد زمام امر علت فاعلی، غائی، فعلی و صوری سیاست است و انسان را مورد سیاست می داند.
وی افزود : در حکمت متعالیه انسان موجودی با ویژگی های خاص است که به اقتضای روحانیت او، فضای غالب انسان یک فضای روحانی است که این جهانی بینی اقتضا می کند نظامی که برای انسان مطرح شود یک نظام الهی وشئون آن نیز الهی است.
استاد حوزه علمیه قم یادآور شد : به دست گیری نظام حاکمیت از سویی و از سویی دیگر نظام حاکم، نشان از الهی بودن سیاست در حکمت متعالیه است.
وی گفت : در مباحث سیاسی اسلام امر اله و امر الناس را شاهدیم که هر دو تحت نظر امر اله می باشند که به عنوان قانون و شرع و حاکمیت نیز از آنها یاد می شود.
حجت الاسلام جوادی آملی با اشاره به برخی مباحث در مورد تقابل حکمت متعالیه و حکمت متدانیه گفت : بنا نیست که در حکمت متعالیه، تنها به کلمه متعالیه توجه کرد و به محتوای درونی آن توجه نداشت بلکه در حکمت متعالیه آنچه با انسان مرتبط است را از دیدگاه الهی مورد بررسی قرار می دهیم.
وی خاطر نشان کرد : علم سیاست مانند سایر علوم به گونه ای است که هر علمی به نوبه خود بخشی از آن را دربرمی گیرد لذا اگر فلسفه، فقه، حقوق ، کلام و اخلاق را در کنار یکدیگر بگذاریم می توانیم سیاست اسلامی داشته باشیم.
حجت الاسلام جوادی آملی درادامه ضمن تأکید بر اینکه باید به دنبال تنقیع نظام فکری خود باشیم، گفت: باید بین حکمت متعالیه و ملاصدرا تفکیک قائل شد و آن دو را بایکدیگر خلط نکرد زیرا ملاصدرا یک حکیم است که دارای نظراتی نیز بوده است.
وی گفت : حضرت امام برخاسته از خاستگاه فلسفه سیاسی صدرایی است و نمی توان گفت که ملاصدرا فلسفه سیاسی نداشته است.
حجت الاسلام عبدالحسین خسرو پناه استاد حوزه و دانشگاه نیز طی سخنانی با بیان اینکه در حکمت متعالیه نباید به دنبال فلسفه سیاست بود گفت : در بررسی آثار ملاصدرا شاهد هستیم که وی وارد عرصه های مختلفی همچون سیاست شده است ولی این ورود به عرصه های مختلف با یک رویکرد الهیاتی همراه بوده است.
وی ادامه داد : ملاصدرا نه در صدد تأسیس دانش سیاسی بوده و نه در آثار و کتب وی می توان اندیشه سیاسی، کلام سیاسی، فقه سیاسی، فلسفه سیاسی، حقوق سیاسی و نظام سیاسی را یافت. البته ملاصدرا دارای نظربه سیاسی در عرصه فلسفه سیاسی می باشد.
وی افزود : ملاصدرا در عرصه فلسفه سیاست به تدوین مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی پرداخت و پاره ای از نظریه های فلسفه سیاسی را ارائه کرد.
این استاد دانشگاه یادآور شد : تا کنون فلسفه سیاسی در درون حکمت متعالیه تحقق نیافته و آنچه تا الان صورت گرفته پرداختن به مبانی بوده است.
حجت الاسلام خسرو پناه گفت : نباید بین حکمت متعالیه و حکمت نو صدرایی، حکمت متعالیه و متعلمان و تحقق فلسفه سیاسی و بایسته ها خلط نمود.
وی افزود : امروزه اصطلاحاتی چون اندیشه سیاسی و فلسفه سیاسی مطرح شده که وقتی آنها را به حکمت متعالیه عرضه می کنیم به برخی از آنها پاسخ داده اند ولی این پاسخ ها جامع نیستند.
وی افزود : انتظار ما از حکمت متعالیه بیان فلسفه سیاسی و اندیشه سیاسی نیست و این هم به عنوان یک نقص برای حکمت متعالیه مطرح نمی شود و اگر امروز بزرگان فلسفه سیاسی را بیان می کنند این فلسفه سیاسی برگرفته از دستگاه فقهی و حقوقی آنهاست نه حکمت متعالیه.
وی خاطر نشان کرد : حکمت متعالیه در مقابله با مارکسیستها و پاسخ به شبهات امروزه کلامی و دینی کارکرد مثبت خود را نشان داده و اگر حکمت متعالیه نبود دچار یک پروتستانیسم درون شیعی می شدیم.