خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - زهرا میرظفرجویان: همزمان با شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان و تأثیرات شدید آن بر اقتصاد جهانی که منجر به رکود در بسیاری از کشورها شده است، عربستان سعودی در پی اختلافاتی با روسیه، تولید نفت خود را در اقدامی بی سابقه افزایش داده که این امر منجر به کاهش قیمت نفت شده است.
در این راستا خبرنگار مهر گفتگویی را با «مهمت اوگوتچو» رئیس باشگاه انرژی لندن انجام داده است که در ادامه می‌آید.
* به نظر شما شیوع ویروس کرونا چه تأثیراتی بر اقتصاد جهانی گذاشته است؟
در این نبرد قیمت و سهم بازار، ماشه کشیده شده است و به احتمال زیاد این امر منجر به فرسایش بیشتر سهم انرژی جهانی سوخت‌های فسیلی از جمله نفت خواهد شد. این روند قبلاً با ظهور انرژی‌های تجدید پذیر و اتومبیل‌های برقی آغاز شده بود اما اکنون سرعت آن افزایش یافته است.
به عقیده من، جنگ جهانی سوم آغاز شده است. جنگ‌های نوین دیگر با توپ‌های جنگی، موشک و هوپیماهای جنگنده در میدان نبرد نخواهند بود. جنگ‌های متعارف با جنگ‌های نامتقارن، ترکیبی و نیابتی جایگزین شده‌اند. ما در حال تجربه جنگ‌های هوش مصنوعی و فناوری هستیم. هنوز جنگ‌های تجاری که توسط ترامپ علیه اتحادیه اروپا و چین با استراتژی «اول آمریکا» آغاز شده با ما هست. آیا دلار همچنان یک ارز ذخیره بین المللی خواهد بود؟ یا روبل، رنمینبی و یورو به همان اندازه مؤثر خواهند بود؟ چگونه ارزهای رمزنگاری شده پیشرفت خواهند کرد؟ این جنگ‌های ارزی در حال رخ دادن هستند. می‌توانیم این‌طور پیش بینی کنیم که جنگ‌های بیولوژیکی، جنگ‌های آب و غذا و درگیریهای بین تمدن‌ها، آنگونه که هانتینگتون پیش بینی کرده است نیز طی دهه‌های آینده شدت خواهد گرفت.
در شرایطی که نفت، ویروس کرونا و سایر بحران‌های پیش رو، نیاز به همکاری‌های جهانی و اقدامات مشترک دارند، ما در عرصه بین المللی درگیر رقابت مداوم، خصومت و درگیری هستیم.
اگر تأثیر انقباض تجارت بین الملل را به حساب نیاوریم، واردکنندگان نفت باید به طور مشخص از افت قیمتها سود ببرند. انتقال از سوخت‌های فسیلی به منابع تجدید پذیر و بهره وری انرژی نباید در یک محیط با قیمت پایین حرکت کند. تلاش‌های ما برای به وجود آوردن مجدد سیستم انرژی فعلی به منظور ایجاد وابستگی متقابل، ارزش افزوده، رونق، اقتصاد دیجیتال و سبز و تجدید زیرساخت‌های صنعتی ساخته شده در سوخت‌های فسیلی باید با سرعت کامل ادامه یابد.
*چگونه این بحران گذشته آغاز شده است؟
قدرت برتر اوپک، عربستان سعودی و متحدانش تصمیم گرفتند تا از روش سنتی یعنی قطع عرضه در مقابل کاهش سریع تقاضا برای نفت به دلیل فعالیت اقتصادی پایین در چین و سپس شیوع ویروس کرونا استفاده کنند.
آنها قطع عرضه را به ۱.۵ میلیون بشکه بالاتر از کاهش تولید قبلی رساندند تا وضعیت را با فراوانی عرضه و کاهش تقاضا جبران کنند. پیش بینی شده بود که ۱ میلیون بشکه توسط ۱۳ کشور اوپک تأمین شود و ۵۰۰ هزار بشکه باقیمانده توسط روسیه و تولیدکنندگان غیر اوپک تأمین شود.
افزایش انرژی تجدید پذیر، کاهش هزینه‌ها و گسترش وسایل نقلیه برقی باعث از بین رفتن آینده نفت شده است.
«نواک» وزیر انرژی روسیه دستورالعمل ویژه ای را از کرملین در زمان حضور در جلسه اوپک در وین دریافت کرد با این مضمون که توقف عرضه بیشتر را قبول نکرده و به خانه بازگشت. طبق آنچه که بعداً مشخص شد، ایگور سچین، یکی از نزدیکان پوتین و رئیس «روسنفت» بزرگترین شرکت نفت روسیه این موضوع را در مسکو درخواست کرده بود.
همچنین که از ابتدا مخالف همکاری با اوپک بوده این‌طور تصور می‌کند که این کاهش عرضه، بیشتر به سود تولید کنندگان نفت «شیل» آمریکا خواهد بود و می‌تواند در کاهش سهم بازار روسیه مؤثر باشد.
پس از روشن شدن این اختلاف و عدم بروز تمایل روسیه به توافق، سعودی‌ها از طریق آرامکو پیامی را برای تمام مشتریان با پیشنهاد تخفیف قابل توجه در قیمت نفت ارسال کردند. آنها همچنین تصمیم گرفتند سطح تولید را حتی بیشتر افزایش دهند.
نتیجه این شد که قیمت نفت که در اوایل ژانویه حدود ۷۳ دلار بود که در روز دوشنبه سیاه به کمتر از ۳۰ دلار سقوط کرد. بدین ترتیب ما شاهد سریع‌ترین سقوط در تاریخ قیمت نفت بودیم.
*آیا این یک اقدام تعمدی برای تضعیف روسیه است؟
در آن دوشنبه، بازار بورس، ثروتی ۳.۵ تریلیون دلاری تقریباً چهار برابر تولید ناخالص داخلی ترکیه را از دست داد. در ارزش شرکت‌های بزرگ بین المللی نفت مانند Shell و BP حداقل ۱۳۰ میلیارد دلار ضرر به وجود آمد. ما همچنین می‌دانیم که بزرگترین تولید کننده نفت جهان یعنی ایالات متحده، استفاده از سلاح انرژی خود را با هدف گرفتن سهم بازار از روسیه و عربستان سعودی آغاز کرده است.
تولیدکنندگان نفت Shale آمریکا به دلیل قیمت پایین از قبل دچار مشکل شده بودند، بدهی‌های آنها از مدت‌ها قبل افزایش پیدا کرده و برخی از آنها در آستانه ورشکستگی قرار گرفتند. پس از این کاهش چشمگیر، اکنون اخباری منتشر شده است که ترامپ یک بسته حمایتی برای این شرکت‌ها که با مشکل مواجه شده‌اند در نظر گرفته است.
کسری حساب جاری عربستان سعودی بدتر شده و نیاز فوری به تزریق پول تازه از طریق قیمت‌های بالاتر دارد. عرضه عمومی آرامکو به همان میزان دلخواه پیش نرفت و ارزش سهم آن در حال کاهش است. تأسیسات تولید و فرآوری نفت که توسط هواپیماهای بدون سرنشین شبه نظامیان یمنی صدمه دیده است نیز این ادعا را که این کشور در تولید بی وقفه، بدون ریسک عمل می‌کند از بین برد.
تقریباً برای عربستان سعودی تحمل قیمت‌های پایین به مدت طولانی غیرممکن است. ممکن است یک الی دو ماه تحمل کند. طبق گفته صندوق بین المللی پول، حداقل قیمت یک بشکه باید ۸۵ دلار باشد تا بودجه سال ۲۰۲۰ که بیش از ۵۰ میلیارد دلار کسری دارد را تامین کند.
خانواده سلطنتی سعودی در آشفتگی به سر می‌برد. گفته می‌شود که پادشاه درگذشته یا در بستر مرگ وی است. روسیه سال‌ها است که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد اما علی رغم همه تأثیرات منفی اقتصادی در این کشور، در برابر فشارهای خارجی مقاومت می‌کند. من فکر می‌کنم روس‌ها در این جنگ نسبت به ایالات متحده و عربستان سعودی بهتر و آماده‌تر هستند و می‌توانند برای برقراری تعادل در بودجه شان با قیمت ۴۲ دلار برای هر بشکه تسویه به توافق برسند.
در حالی که ایالات متحده، عربستان سعودی و کشورهای خلیج فارس می‌توانند در دوره آینده برای تأثیرگذاری بر بازار فروش نفت با یکدیگر همکاری کنند، روسیه می‌تواند با تولیدکنندگان مهم اوپک مانند ایران و ونزوئلا همکاری کند و رهبری تولید کنندگان غیر اوپک را بر عهده گیرد.