خبرگزاری مهر، گروه استانها؛ بهنام عبداللهی: «ویپ، دود بیشتر، ضرر کمتر» این شعار سازندگان سیگارهای الکترونیکی است. آنها مدعی هستند که ویپ ها، به درد ترک سیگار می‌خورند ولی بعضی از جوان‌ها می‌گویند قبل از مصرف ویپ، لب به سیگار و قلیان نزده بودند.
ویپ یا آنچه به‌عنوان سیگار الکترونیکی از آن یاد می‌شود، مایعی خاص را به بخار تبدیل می‌کند و شخص با استنشاق این بخار، حس کشیدن سیگار را تجربه می‌کند؛ البته با دودی که کل اتاق را پر می‌کند.
اگر چه سازندگان ویپ هدف آن‌را ترک سیگار و قلیان عنوان کرده‌اند، اما بیشتر نوجوان‌ها و جوان‌هایی که تا به حال تجربه‌ای در این زمینه نداشتند، با این دستگاه به نیکوتین اعتیاد پیدا کرده‌اند.
ویپ چه‌قدر آب می‌خورد؟
بیشتر ویپ ها از این اجزا تشکیل شده‌اند: مخزن یا تانک، مایع ویپ یا جویس، سیم، دهانه، باتری و گرمادهنده که تنوع در این اجزا سبب شده ویپ ها در ایران از قیمت ۴۰۰ هزار تومان الی سه میلیون تومان عرضه شوند.
مایع ویپ طعم‌های مختلفی دارد؛ همینطور قیمت‌های متنوعی. برای مثال شما مایع ۱۰۰ میلی‌گرمی ویپ با طعم هنداونه را به قیمت حدود ۲۳۰ هزار تومان می‌توانید بخرید که اگر روزانه یک یا ۲ ساعت از این دستگاه استفاده کنید، هر ۴۵ روز مجبورید جویس تازه‌ای بخرید.
این مایع اغلب از پلی پروپیلن گلیکول [PG]، گلیسیرین [VG]، آب و طعم‌دهنده تشکیل می‌شود و این به شما بستگی دارد که مایع دارای نیکوتین باشد یا نه.
ویپ واقعاً برای سلامتی مضر نیست؟
جوان‌ها می‌گویند یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که ویپ یک کالای لاکچری است: «سیگار کشیدن ارزان‌تر از مصرف ویپ درمی‌آید؛ اما این بیشتر حال می‌دهد.»
ویپ ها به ۲ دسته پادسیستم و ویپ معمولی تقسیم می‌شوند. پادسیستم ها از مایعاتی با نیکوتین ۳۰ و ۶۰ میلی‌گرم پشتیبانی می‌کنند، یعنی شبیه کشیدن هم‌زمان ۱۰ سیگار مارلبرو.
حالا در دنیا بحث سر این است که ویپ واقعاً برای سلامتی مضر نیست؟ برای ترک سیگار می‌توان روی این دستگاه حساب باز کرد؟ یا عادت کردن به ویپ، بیرون آمدن از چاه و افتادن به چاله است؟
این دود بیشتر، نوجوانان را نشانه گرفته است
علی یاری یکی از فروشندگان سیگارهای الکترونیکی است. او در گفتگو با خبرنگار مهر توضیح می‌دهد که دوست ندارد راجع به اینکه از کجا و با چه قیمتی این محصولات را خریداری می‌کند توضیح بدهد، اما از درآمد آن راضی است.
این فروشنده جوان که صرفاً در فضای مجازی خرید و فروش ویپ و مواد مرتبط با آن را انجام می‌دهد، می‌گوید: دنیا درحال تغییر است و طبیعتاً هرروز با پدیده‌های جدیدی مواجه ایم که لزوماً هم دارای آسیب نیستند و چه بسا ممکن است نسبت به نسخه‌های سنتی، بهتر باشند.
علی یاری درباره مشتریانش هم توضیحاتی می‌دهد: ویپ به جهت تولید دود قابل توجه، پدیده جذابی است و همین باعث می‌شود بیشتر نوجوانانی که تا به‌حال تجربه‌ای در زمینه استعمال دخانیات نداشته‌اند، به سمت سیگارهای الکترونیکی روی بی اروند.
۶ کشته و ۴۵۰ مبتلا به سرطان ریه در آمریکا
هیچ‌کس یا هیچ مرکزی تا به حال در این‌باره به شکلی قطعی اظهار نظر نکرده است. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از دستگاه ویپ نسبت به سیگار تا ۹۵ درصد خطرات ناشی از سیگار کشیدن را کاهش می‌دهد، این در حالی است که بعضی تحقیقات دیگر می‌گویند ویپ نیز مضراتی برای بدن دارد و حتی از گازهایی سمی برخوردار است.
«سیگار الکترونیکی فوراً ممنوع شود» این محتوای بیانیه مؤسسه بهداشت ایالات متحده آمریکا است. آنها دسترسی آسان نوجوانان و وجود نیکوتین را اصلی‌ترین عامل درخواست خود عنوان کرده‌اند.
مرکز جلوگیری از بیماری‌ها در آمریکا روز ۱۲ سپتامبر بعد از تحقیقات در چند ایالت، اعلام کرد که استعمال سیگارهای الکترونیکی در این کشور موجب مرگ ۶ نفر شده است و این مرکز همچنین اضافه کرده حدود ۴۵۰ نفر نیز دچار سرطان ریه شده‌اند.
درد قفسه سینه، خستگی و تنگی نفس از علائم بیماری مربوط به مصرف ویپ است
طرفداران و تولیدکنندگان ویپ می‌گویند دود این تصمیمات و اظهارات، از تولیدکنندگان سیگارهای سنتی بلند می‌شود. آنها می‌گویند شرکت‌های تولید سیگار در سطح جهان با افزایش روزافزون استفاده از دستگاه‌های ویپ نگران سود خود شده‌اند و از هر راهی استفاده می‌کنند تا تمایل مردم به استفاده از دستگاه‌های ویپ را کاهش دهند.
مقامات آمریکایی به تازگی اعلام کردند که در این کشور دست کم ۱۸ نفر بر اثر بیماری مرموز ریوی که احتمال می‌رود به خاطر مصرف ویپ باشد جان خود را از دست داده و بیش از یک‌هزار نفر به این بیماری مبتلا شده‌اند.
پزشکان هنوز نتوانسته‌اند علل این بیماری را تشخیص بدهند اما گفته می‌شود، درد قفسه سینه، خستگی و تنگی نفس از علائم آن است. محققان می‌گویند این عارضه به مایع ویپ مربوط است که حاوی تتراهیدروکانابیول که ماده اصلی موجود در شاه دانه است.
احتمال ابتلاء به بیماری مزمن انسدادی ریه با مصرف ویپ
جان بریتون» استاد همه‌گیر شناسی «دانشگاه ناتینگهام» در این‌باره می‌گوید: اگر به آنچه در بخار ویپ وجود دارد توجه کنید، می‌بینید که در بسیاری از موارد ممکن است باعث صدمه طولانی مدت شوند.
او این را هم اضافه می‌کند که «اگرچه ضرر ویپ‌ها بسیار کمتر از سیگارهای معمولی است اما استفاده طولانی مدت از مواد شیمیایی مورد استفاده در کارتریج‌های این دستگاه‌ها ممکن است خطر ابتلاء به "بیماری مزمن انسدادی ریه" را افزایش دهد.»
این استاد دانشگاه اما یادآور می‌شود که «با قاطعیت نمی‌توان گفت افرادی که ویپ مصرف می‌کنند، به چنین بیماری‌هایی مبتلا می‌شوند.»
«مصرف نکن، در امان بمان»
«مصرف نکردن، این بهترین راه ممکن است»؛ این را یک فعال حوزه سلامت با خبرنگار مهر در میان می‌گذارد. فاطمه مولایی می‌گوید: از نظر سلامت فردی، وقتی با پدیده‌ای جدید مواجه هستیم که هنوز متخصصان تمام ابعاد قضیه را شناسایی نکرده‌اند، باید تأمل کرد و منتظر ماند.
او همچنین معتقد است که بیش‌ترین نگرانی درباره دستگاه‌های ویپ یا سیگار الکترونیکی، مایعی است که داخل آن استفاده می‌شود و با توجه به اینکه این مایعات توسط شرکت‌های مختلف در نقاط مختلف جهان تولید می‌شود، نمی‌توان درباره سالم بودن یا محتوای دقیق آنها نظر داد.
باید در داخل کشور ما نیز با این موضوع به شکل جدی برخورد شود.
فاطمه مولایی یادآور می‌شود که خانواده‌ها برخی اوقات به خاطر ظاهر سیگارهای الکترونیکی یا تبلیغات فریبنده‌ای که در رسانه‌ها منتشر می‌شود چشم خود را بر آثار منفی سیگارهای الکترونیکی می‌بندند و همچون سیگار سنتی با آن برخورد نمی‌کنند.
او همچنین می‌گوید که همانطور که در کشورهای توسعه یافته برای خرید و فروش و استعمال ویپ قوانین سرسختانه ای اتخاذ شده، باید در داخل کشور ما نیز با این موضوع به شکل جدی برخورد شود.
این طرف در شرق جهان، در چین هم فروش آنلاین سیگار الکترونیکی ممنوع شده است. موج ممنوعیت این دستگاه، به‌سرعت در بیشتر کشورهای جهان در حال حرکت است.
مقابله با ویپ در ایران، چندان سرسختانه نیست
در ایران اما به‌راحتی می‌توانید ویپ بفروشید، ویپ بخرید و آن‌را در حتی اماکن عمومی استفاده کنید. با توجه به اظهارات بهزاد ولیزاده، مسئول دبیرخانه ستاد کنترل مبارزه با دخانیات وزارت بهداشت، فروش و تبلیغ سیگار الکترونیکی ممنوع است ولی صدها صفحه اینستاگرامی در این زمینه فعال هستند. این صفحات بدون ذکر آدرس یا شماره تماس به‌صورت عمومی محصولات خود را تبلیغ می‌کنند و از مردم می‌خواهند برای اطلاعات بیشتر یا خرید به دایرکت مراجعه کنند.
دایرکت، احتمالاً شما را به مغازه‌ای در یکی از پاساژهای شهر بکشاند که رفت و آمد چندانی ندارد، اما خرید و فروش ویپ انجام می‌گیرد.
در ایران کسی به‌خاطر خرید و فروش یا مصرف ویپ شما را بازخواست نمی‌کند؛ حتی بسیاری از خانواده‌ها هم بعد از شنیدن توجیه فرزندانشان، از ممانعت دست برداشته‌اند. گمنام بودن نسبی این دستگاه و عدم پرداخت رسانه‌ها، عاملی برای بی‌توجهی است؛ جدی نگرفتن مسائل مربوط به سلامت شخصی و عمل نکردن به قانون در کشور ما موضوع تازه‌ای نیست.
ویدئو: امیر صادقی