خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ: در ادبیات سیاسی یونان باستان واژه و مفهومی به نام «نوموس» وجود داشت که بعدها در طول تاریخ نقش مهمی را در علوم سیاسی ایفا کرد. نوموس سامانی را توصیف می‌کند که برای تک تک کسانی که ذیل آن زندگی می‌کنند، الزام‌آور است. اعتبار این واژه و این ناموس به تصدیق همگانی وابسته است.
قانون اساسی عالی‌ترین سند حقوقی هر کشور و در واقع ناموس آن است که پس از پذیرش همگان، الزام‌آور می‌شود. تصویب دیگر قوانین توسط قوای مقننه هر کشوری نیز باید ذیل قانون اساسی به عنوان سند مادر، انجام شود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، یکی از دغدغه‌های معمار کبیر انقلاب امام خمینی (ره) نیز تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر مبنای شرع مقدس اسلام بود. این قانون به سال ۱۳۵۸ تصویب و به سال ۱۳۶۸ نیز اصلاحاتی روی آن انجام شد. هر بار نیز مردم به پای صندوق‌ها آمده و با رأی خود این قانون و اصلاحیه آن را برای اجرا الزامی کردند.
برای تدوین و اصلاحیه قانون اساسی تلاش بسیاری صورت گرفت، متأسفانه نسل‌های جدید با آن ناآشنا و یا کم آشنا هستند. این قانون البته بارها منتشر شده است، اما پیشتر هیچگاه شرح و توضیحی مناسب با ادبیات نسل جدید به آن اضافه نشده بود.
به تازگی مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر کتاب «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» شامل قانون اساسی مصوب سال ۱۳۵۸، اصلاحات و تغییرات و تتمیم قانون اساسی مصوب ۱۳۶۸ و ترجمه انگلیسی متن قانون اساسی را با تدوین محمدمهدی سیدناصری، دکتری حقوق بین‌الملل و مدرس دانشگاه، منتشر کرده است. کتاب با شمارگان هزار نسخه ۲۰۰ صفحه و بهای ۴۰ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.
«تاریخچه قانون اساسی در ایران و جهان»، «تاریخچه تدوین قانون اساسی سال ۵۸» و همچنین تاریخچه اصلاحیه قانون اساسی مصوب سال ۶۸» به همراه فرمان‌نامه‌های امام خمینی (ره) بر تدوین این قوانین، از مباحثی است که در مقدمه کتاب به آن اشاره شده است. این مقدمه بسیاری از ابهامات پیرامون تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را برطرف خواهد کرد.
سیدناصری درباره چرایی تدوین و انتشار این کتاب به مهر گفت: در دوران تحصیلم از مقطع کارشناسی تا پایان مقطع دکتری، یک ضعف بزرگ در سیستم آموزشی رشته حقوق را حس می‌کردم. به نظرم استادان این رشته با وجود علم و دانش فراوان، نمی‌توانستند مباحث را به صورت ساده و خلاصه شده به دانشجویان ارائه بدهند. این در صورتی است که همه اساتید در بهترین دانشگاه‌های غرب تحصیل کرده بودند.
وی افزود: از زمانی که تدریس را در نظام آکادمیک کشور شروع کردم، تمام تلاش خود را به کار بردم تا مباحث حقوقی را کاملاً ساده برای دانشجویان تدریس کنم و مثال‌های آسان بزنم. به طور کل زبان حقوقی سنگین و سخت است و واژگان و مفاهیم مشکلی دارد.
سیدناصری ادامه داد: تلاش برای ساده سازی مطالب را در حوزه تألیف و پژوهش نیز ادامه دادم. «مقررات حاکم بر معاملات اوراق بهادار در ایران و امارات» کتاب اولم بود که بحثی تطبیقی در حوزه سیاست‌های حاکم بر اوراق بهادار در ایران و کشورهای همسایه را با زبانی ساده به مخاطب ارائه می‌کرد. این کتاب راهنمای مناسبی است برای سرمایه‌گذاران چه آنهایی که از کشورهای همسایه قصد سرمایه‌گذاری در ایران را دارند و چه ایرانیانی که مایل به سرمایه‌گذاری در کشورهای همسایه هستند. کتاب دوم من با عنوان «قتل ناشی از اشتباه در حقوق کیفری» نیز با هدف کتاب کاربردی برای دانشجویان نوشته شد.
این پژوهشگر حوزه حقوق همچنین درباره انتشار کتاب‌های با محتوای قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، گفت: همه این کتاب‌ها صرفاً قانون را منتشر کرده‌اند و ابتدای آنها، اصل اول قانون اساسی است. دانشجویان نیز از همین منابع استفاده می‌کنند، اما شاید ندانند که چه رخ داد تا قانون اساسی نوشته شد؟ به همین دلیل من ابتدا مقدمه‌ای را درباره تاریخچه قانون اساسی در ایران و غرب نوشتم. در ادامه نیز توضیح دادم که چرا قانون اساسی در ابتدا ۱۷۵ اصل بود و سال ۶۸ اصولی به آن اضافه شد. بسیاری از دانشجویان شرایط تدوین و تصویب قانون اساسی در سال ۵۸ و البته علت دستور امام به بازنگری قانون اساسی را نمی‌دانند. به همین دلیل ضرورت داشت که در مقدمه به این مباحث اشاره کنم.
سیدناصری در بخش دیگری از این گفت‌وگو به ضرورت معرفی قانون اساسی ایران به پژوهشگران دیگر کشورها اشاره کرد: با توجه به رشته‌ای که در آن تدریس و پژوهش می‌کنم با بسیاری از پژوهشگران غیرایرانی در ارتباط کاری هستم. در طول این سال‌ها بارها درخواست‌هایی از من شد تا قانون اساسی ایران را برای آنها بفرستم و من نیز ناچار به ترجمه و ارسال آن به همین شخصیت‌ها شدم. ما به دلیل محدودیت‌های رسانه‌ای نتوانسته‌ایم که کشورمان و قانون اساسی‌مان را به نحوی شایسته به جهانیان معرفی می‌کنیم. در نهایت دیدم که خوب است برای استفاده دانشجویان رشته حقوق بین‌الملل و پژوهشگران غیرایرانی ترجمه‌ام از قانون اساسی را نیز به این کتاب ملحق کنم.
این مدرس دانشگاه درباره کتاب‌ها و پژوهش‌های در دست انتشار خود نیز گفت: کتاب بعدی «سازمان ملل را بهتر بشناسیم» نام دارد و شامل ۹۳ پرسش درباره این سازمان است. مخاطب کتاب دانشجویان و دانش آموزان هستند. در یک بررسی میدانی متوجه شدم که بسیاری از نسل جدید تاریخچه سازمان ملل را نمی‌دانند و اطلاعی مثلاً از «جامعه ملل» و علت فروپاشی آن در دهه‌های قبل ندارند. تفاوت جامعه ملل با سازمان ملل به صورتی ساده و کوته، ترجمه منشور سازمان ملل که در اصل یک قانون اساسی برای کلیه کشورهاست، تاریخچه منشور سازمان ملل و… از جمله مباحث مطرح شده در این کتاب است. کتاب دیگری نیز که در دست انتشار دارم قانون اساسی پنج کشور قدرتمند جهان که در سازمان ملل حق وتو دارند، به همراه قانون اساسی دو کشور ترکیه و کاناداست.