خبرگزاری مهر -گروه هنر-عطیه مؤذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که هر پنجشنبه به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هر هفته می‌پردازد.
در این بسته خبری هفتگی تلاش کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانستند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
امروز پنجشنبه چهارم اردیبهشت ماه می‌توانید با سی و چهارمین بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور مهمترین رویدادها و خبرهای تلویزیون و شبکه نمایش خانگی در هفته‌ای که گذشت، با ما همراه شوید.
چهره هفته؛ جلیل سامان مرد آرام اما صریح در وقت لازم
جلیل سامان در تلویزیون بیشتر با سریال‌ها و مستندهای تاریخی شناخته می‌شود به ویژه با سه گانه‌ای که درباره گروهک منافقین ساخت یعنی «ارمغان تاریکی»، «پروانه» و «نفس»؛ پروژه‌هایی که تلاش داشت بدون شعار و دخالت دادن نگاه‌های جهت‌دار سیاسی، مخاطب را با قصه‌هایی عاشقانه همراه کند و او را در یک چالش احساسی و عقیدتی قرار دهد؛ در پس زمینه این چالش احساسی هم تصویری از تاریخ معاصر و تحولات سیاسی در ذهن مخاطب شکل می‌گرفت.
او اما معمولاً کمتر درباره پروژه‌هایش حرف می‌زند. حتی علاقه‌ای به پرزنت و دفاع‌های پرهیاهو از سریال‌هایش ندارد.
سامان اساساً اهل جنجال نیست و حتی در مواردی که با مشکلات بودجه‌ای، مالی و حتی سانسور مواجه شده بدون کم و کاست یا بدون حواشی افراطی یا سکوت کرده و یا خیلی صریح و بی‌مقدمه حرفش را بیان کرده است.
به تعبیر دیگر جلیل سامان بی‌حاشیه اما صریح است؛ او در زمانی که نیاز بوده بدون محافظه‌کاری‌های لازم از دغدغه و اثرش دفاع کرده است. به طور مثال در سریال «نفس» او تقریباً برای اولین‌بار برای نمایش تصویر زنان بی‌حجاب در مقطع زمانی پیش از انقلاب سراغ بازیگران ارمنستانی رفت و تصاویری از این زنان را به‌صورت تروکاژی در کارش قرار داد. تصاویری که بعداً برخی با تصور کلاه‌گیس بودن برای آن حاشیه‌سازی کردند و سامان در این باره توضیح داد که نمی‌توان تصویر این زنان بی‌حجاب را از تاریخ قبل از انقلاب حذف کرد و بنابراین با این ساختار سراغ این تمهید رفته است.
او شب گذشته یک بار دیگر به صراحت به بیان نظر خودش درباره یکی از بازیگران سریال جدیدی که قرار است ماه رمضان امسال از شبکه یک پخش شود، پرداخت. گوهر خیراندیش بازیگر سریال «زیرخاکی» جدیدترین اثر سامان با فضا و حال و هوایی متفاوت است که به دلیل حضور این بازیگر در مراسمی در آمریکا دستخوش حاشیه‌هایی قرار گرفت.
این اولین بار نیست که سریالی به واسطه حرکت، گفتار، پوشش غیرمتعارف یک بازیگر و یا دیگر عواملش دستخوش حواشی می‌شود اما تقریباً این برای اولین بار است که کارگردان اثر با تحلیل شرایط در این باره موضع رسمی و صریح خود را مطرح می‌کند.
سامان شب گذشته در گفتگویی اعلام کرد که «حاشیه اخیر بعد از فیلمبرداری اتفاق افتاده وگرنه ایشان به هیچ عنوان برای این نقش انتخاب نمی‌شد» او همچنین اضافه کرد که «اگر بازیگری در جایی حاشیه‌ای به وجود آورده، هیچ ارتباطی به ما و کار ما ندارد. ما در کار حرفه‌ای‌مان به عنوان کارگردان و یا بازیگر وظیفه داریم که کارمان را درست انجام دهیم ولی من فکر می‌کنم هر کس مسئول صیانت از اثر هنری خودش هم هست و باید یک تعهد اخلاقی به کارش داشته باشد. اگر مثلاً یک بازیگر در کاری نقش مذهبی بازی می‌کند، دیگر نباید این بازیگر در موقعیتی خودش را نشان دهد که به آن کار لطمه بخورد.»
«زیر خاکی» تازه‌ترین تجربه سریال‌سازی جلیل سامان است که برخلاف تجربه‌های قبلی او حال و هوایی طنز دارد. از هم‌اکنون هم می‌توان پیش‌بینی کرد این سریال با عبور سلامت از حاشیه‌سازی‌های عجیبی که به واسطه اقدام اشتباه یک بازیگر برای آن رقم خورده، می‌تواند تبدیل به یکی از برگ‌برنده‌های کنداکتور رمضانی سیما شود. سریالی که دور از ذهن نیست پس از رونمایی بر روی آنتن، سایه «متن» آن خیلی زود باعث فراموشی حاشیه‌ها نیز خواهد شد.
حاشیه هفته؛ مجریان شاخص تلویزیون در «لایو» اینستاگرام
قبل از نوروز طی گزارشی از کلید خوردن جریان حضور برخی از مجریان و برنامه‌سازان در اینستاگرام و ظرفیت جدید این شبکه اجتماعی نوشتیم که در روزهای کرونایی می‌توانست سرگرمی‌های جدیدی را برای مخاطب ارمغان بیاورد.
نمونه جدی‌تر این فعالیت در ایام نوروز به رامبد جوان تعلق داشت که با تدارک «خونه بازی» سراغ چهره‌ها رفت و هر شب برنامه‌ای اینستاگرامی را برای مخاطب تهیه کرد. همچنین مرتضی فاطمی مجری و برنامه‌ساز دیگری بود که سراغ گفتگوهای شبانه رفت. بعد از نوروز، اما یکی یکی مجریان دیگر تلویزیون بیش از شبکه‌های تلویزیونی در صفحات اینستاگرام مشاهده شدند و عرصه پخش زنده این شبکه یا همان «لایو» به صورت شبانه در اختیار این مجری‌ها بود.
از مجریان کودک گرفته تا بزرگسال و از برنامه‌ساز تا بازیگر سعی کردند از این ظرفیت اجباری نهایت استفاده را ببرند.
داریوش فرضیایی یا عموپورنگ از جمله مجریان کودک بود که به صورت شبانه گفتگوهایی را با افراد مختلف از کارگردانی مثل منوچهر هادی گرفته تا بازیگر و حتی آهنگساز ترتیب می‌داد و مثلاً با سامان احتشامی درباره موسیقی کودک سخن گفت. یا بشیر حسینی داور عصر جدید گفتگوهایی را با محمد دلاوری، نجم‌الدین شریعتی و دیگر مجریان درباره هویت نوجوانان ترتیب داد که بخشی از آن‌ها هم به تتلو و دلایل رکوردزنی او در گفتگوی پخش زنده اش اختصاص داشت.
از دیگر مجریانی که هر شب در پخش زنده اینستاگرام حضور دارد رضا رشیدپور است که سعی دارد از این طریق با مخاطبانش گفتگو کند و یا در همین گفتگوها درباره حواشی دستمزدهایش هم اطلاع رسانی کرده و حتی گفتگوی خبری داشته است و به شکل رسمی‌تری از این ظرفیت مجازی بهره گرفت. او در این فضا سرگرمی‌هایی را هم برای مخاطبانش در نظر گرفت و هر شب به صورت منظم ساعتی را به این گفتگوها اختصاص داد.
همچنین در این فضا گفتگوی وحید یامین‌پور که به صورت پخش زنده با خبرگزاری فارس انجام شد نیز مورد توجه رسانه‌ها واقع شد و محتوای سخنان او درباره دستمزدها و درخواست برای شفاف سازی نسبت به دستمزد مجریان در پی حواشی بوجود آمده یک بار دیگر ضریب گرفت و بیشتر دیده شد.
حالا می‌توان گفت این ظرفیت مجازی در رقابت با تلویزیون توانسته است مخاطبان زیادی پیدا کند و مجریان شاخص و برند تلویزیون بخشی از گفتگوهای جذابی که احساس می‌کنند در قاب تلویزیون امکان برگزاری ایده‌آل آن را ندارند، به صفحات شخصی خود می‌برند؛ این بی‌تردید چالشی جدی پیش روی سیاست‌گذاران رسانه ملی است.
رسانه ملی آیا نسبت به پررنگ شدن این چالش احساس خطر خواهد کرد؟
اتفاق ویژه هفته؛ رفع بلاتکلیفی کرونایی سریال‌های خانگی
توقف یک به یک پروژه‌های سریالی و سینمایی اولین راهکاری بود که در مقابله با شیوع ویروس کرونا می‌بایست عملی می‌شد؛ ویروسی که از آن با عنوان پاندمی یاد می‌شد و نسبت به این ویژگی یعنی «همه‌گیری جهانی» آن دائم هشدار داده می‌شد که از هرگونه اجتماعی پرهیز شود. با این حال بعد از گذشت یک ماه از تعطیلی پروژه‌ها به‌ویژه در بخش خصوصی که مسئول سرمایه، هزینه، بازیگر و هنرور و دیگر و عوامل و اجاره لوکیشن و تجهیزات همه و همه با خود تهیه کننده و سرمایه گذار است نیاز بود تدابیر جدیدتری هم اندیشیده شود.
در هفته‌ای که گذشت مهدی طباطبایی‌نژاد معاون نظارت سازمان سینمایی در گفتگو با روزنامه «هفت صبح» از تهیه یک پیش‌نویس بهداشتی برای از سرگیری تولیداتی خبر داد که با گذشت هفتاد درصد فیلمبرداری در دوران کرونا متوقف شده‌اند.
از جمله مواردی هم که در این پیش‌نویس مورد توجه و تاکید قرار می‌گیرد حضور پزشک سر صحنه، ضدعفونی کردن تجهیزات، پرهیز از مسائلی که اضطرار ندارد، گرفتن تست کرونا در صورت نیاز و یا تب سنجی مداوم، انجام کار با فاصله‌گذاری ایمن و تغییر فیلمنامه برای اینکه بشود تا حد امکان سکانس‌ها در فضای بسته گرفته شود و همچنین ضدعفونی سرویس ایاب و ذهاب و پذیرایی هاست.
در این گفتگو، طباطبایی‌نژاد اولویت شروع دوباره کار را هم برای سریال‌هایی چون «قورباغه» ساخته هومن سیدی و «آقازاده» به تهیه‌کنندگی حامد عنقا دانسته است که البته تهیه‌کننده در شروع کار باید به پذیرفتن این شرایط تعهد بدهد.
این راه حل در صورتی که با همه تدابیر لازم برای سلامت و مراقبت عوامل و تیم پروژه‌ها در نظر گرفته شود یک اتفاق ویژه برای رفع بلاتکلیفی پروژه‌هایی است از هر گونه فعالیتی در شرایط جاری منع شده‌اند اما تحمل هزینه‌های جاری همچنان بر دوش آن‌ها سنگینی می‌کند.
سریال «آقازاده» با طراحی حامد عنقا که کنجکاوی بسیاری درباره آن وجود دارد، جزو اولین پروژه‌هایی بود که به همین منظور تعطیل شد. این سریال قرار بود در بهار امسال وارد مرحله توزیع و عرضه در شبکه نمایش خانگی و نمایش اینترنتی شود که به دلیل کرونا متوقف شد و حالا تهیه چنین پیش نویس‌هایی می‌تواند راهگشای دوباره تولیدات پرمایه و غنی در این روزهایی باشد که مخاطب در به در به دنبال محصولاتی برای پر کردن اوقات خود است.
سینما در سیما؛ برنامه‌هایی سینمایی سیما همچنان تعطیل است!
تلویزیون این روزها در حالی وارد دومین ماه از سال جدید شده است که نه تنها برنامه‌های سرگرمی که حتی خلأ برخی از برنامه‌های تخصصی نیز آن را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. تلویزیون می‌توانست در این روزهای کرونایی با بهره گیری حداقلی از برنامه‌های گفتگومحور که نیازی به تماشاگر و حتی تعداد زیاد مهمانان هم ندارد مسیر روتین خود را طی کند درحالیکه این اتفاق رخ نداد.
اکنون در دومین ماه سال هنوز خبری از تولید و پخش برنامه‌های سینمایی و دو برند اصلی تلویزیون یعنی «هفت» و «نقد سینما» نیست در حالی که این برنامه‌ها می‌توانست بخشی از نیاز مخاطب و آنتن تلویزیون را پر کرده و حتی در دعواها و چالش‌های سینمایی این روزهای کرونایی مفید و مؤثر واقع شوند.
این روزها اگرچه همچنان سالن‌های سینمایی تعطیل است و فیلمی روی پرده نمی‌رود اما مسیر جدیدی سینمای ایران که با اکران اینترنتی «خروج» گشوده شد و اختلافات و چالشی‌هایی که در پی تصمیم‌های اتخاذ شده در این مسیر بوجود آمد بهترین سوژه‌ها و بحث‌هایی بودند که می‌توانست در تلویزیون و در میزگردهای سینمایی برایشان چاره جویی شود.
فیلم «خروج» ابراهیم حاتمی‌کیا که هم خط شکن و هم به نوعی قربانی مسیر جدید سینما شد خود به خود بحث‌ها و تحلیل‌های زیادی را در این مسیر مطالبه می‌کرد که تلویزیون می‌توانست در این مسیر نقش بسزایی ایفا کند. به ویژه که در این مسیر هنوز بر سر تبلیغ فیلم‌های اینترنتی در صداوسیما چالش وجود دارد و حداقل از این مسیر و بدون نام آوردن از سرویس‌های پخش کننده فیلم، در این برنامه‌ها می‌شد نسبت به چنین فیلم‌هایی فرهنگسازی کرد.
پیشنهاد هفته؛ تماشای سریال‌های رمضانی
امشب آخرین قسمت از سریال «نون.خ» به کارگردانی سعید آقاخانی روی آنتن می‌رود و از شنبه ششم اردیبهشت با شروع ماه رمضان سریال‌های جدید رمضانی روانه شبکه‌های سیما خواهند شد.
با توجه به حواشی اخیر پیش آمده برای سریال «زیرخاکی» هنوز مشخص نیست این مجموعه در کنداکتور سریال‌های رمضانی قرار دارد یا خیر با این حال این سریال یک گزینه جدی و پرمخاطب تلویزیون در رمضان خواهد بود که امید است با رفع حواشی و تدبیر مدیران برای آن چاره اندیشی‌های لازم صورت بگیرد.
سریال «بچه مهندس» نیز قرار است هر شب از شبکه دو سیما روی آنتن برود که علی غفاری کارگردانی و سعید سعدی تهیه کنندگی آن را بر عهده دارد و همچنین حسن وارسته که در نگارش مجموعه‌های طنز تلویزیونی نقش داشته است نویسنده این سریال است. البته فصل جدید سریال قرار است بیشتر از فضای طنز نوعی فضای ملی و میهنی داشته باشد.
«#سرباز» اثر جدید حمید نعمت‌الله و هادی مقدم‌دوست نیز سریال رمضانی شبکه سه سیماست که معمولاً در اولین باکس سریال‌های رمضانی قرار دارد.
این مجموعه که به تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی تولید شده است نیز می‌تواند یکی از سریال‌های پرمخاطب تلویزیون باشد اگر یک بار دیگر تجربه همکاری مشترک نعمت‌الله و مقدم‌دوست را به خوبی تکرار کند.
در شبکه پنج نیز سریال «پدر پسری» به کارگردانی محمدرضا حاجی غلامی روی آنتن می‌رود که فضایی طنز دارد.