ادعیه‌ای که از جانب ائمه(ع) رسیده یک کارگاه عملی آموزش دعا کردن است. به فرموده آیت الله جوادی دعاهای صحیفه سجادیه نباید فقط خوانده شود، بلکه باید با دقت مطالعه شود.

حجت الاسلام ابوالفضل ابراهیمی، استاد حوزه علمیه امام خمینی (ره) به مناسبت آغاز ماه مبارک رمضان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: خدای متعال در وصف این ماه می‌فرمایند: شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ، ماهی که آنقدر شرافت دارد که ظرف نزول قرآن از عالم بالا و از نزد خدای علیّ حکیم به عالم دنیا می‌باشد، یکی از مهمترین اعمالی که اهل بیت علیهم السلام در این ماه بر آن تأکید داشته اند دعا و استغفار است. امام صادق (ع) از امیرالمومنین (ع) نقل می‌کنند که حضرت فرمودند: در ماه رمضان بر کثرت دعاء و استغفار ملازمت داشته باشید که دعا از شما دفع بلا و استغفار گناهانتان را محو می‌کند (الکافی، ج ‏۴ ص: ۸۷)

وی اظهار داشت: شاید به همین خاطر باشد که خدای متعال در ادامه آیات سابق این آیات را بیان فرمودند: وَ إِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَ لْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ. کلام خدای متعال در قرآن منحصر به فرد است و این آیه شریفه در آیات قرآن منحصر به فرد است، به فرمایش علامه طباطبایی هیچ آیه‌ای در قرآن نداریم که در کمتر از یک خط هفت مرتبه با ضمیر متکلم اشاره به خدای متعال شده باشد (المیزان ج ۲ ص ۳۱) شش مرتبه با ضمیر یاء متکلم در «عبادی»، «عنی»، «فإنی»، «دعانی»، «لی» و «بی» و یک مرتبه هم با ضمیر «أنا» در فعل «أجیب» و هم مضمون آیه شریفه و هم شکل آیه شریفه اهمیت دعا را برای ما گوش زد می‌کند.

وی در ادامه گفت: حال در ماه رمضان هستیم، ماهی که ماه دعا و استغفار است و طبق روایتی که از نبی مکرم اسلام نقل شده خدای متعال در هر شب از شبهای این ماه سه مرتبه می‌فرمایند: «آیا سائلی هست تا خواسته اش را برآورده کنم؟ آیا توبه کسی است که به سوی من رجوع کند تا من هم سوی او نگاه کنم؟ آیا استغفارکننده است تا من گناهانش را بپوشانم؟ (امالی شیخ مفید، مجلس ۲۷ حدیث ۳)

خدای متعال همیشه به ما نزدیک است و از رگ گردن نزدیک تر، اما ما از خدا دور هستیم و دعا و استغفار است که این حجاب را بر می‌دارد

این استاد حوزه افزود: حال که خدای متعال به ما این توفیق را عنایت فرمود که یک بار دیگر به میهمانی او دعوت شدیم، باید قدر فرصت‌ها را بدانیم و از دعا و استغفار غافل نشویم هر نحو که می‌توانیم و در هر حالی که هستیم چرا که بین ما و خدای متعال در دعا و استغفار هیچ فاصله‌ای نیست، همان طور که در آیه شریفه فرمودند: «فإنی قریب أجیب دعوة الداع اذا دعان» اگر در خواست کننده‌ای از من درخواست کند من نزدیک هستم. در دعای ابوحمزه ثمالی که در سحرهای ماه مبارک وارد شده است می‌خوانیم: وَ أَنَّ الرَّاحِلَ‏ إِلَیْکَ‏ قَرِیبُ‏ الْمَسَافَةِ وَ أَنَّکَ لَا تَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِکَ إِلَّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمَالُ‏ دُونَک‏: کسی که به سوی تو حرکت کند مسیرش نزدیک است و بین تو و خلقت هیچ حجابی نیست مگر اعمال بندگانت لذا به قول خواجه شیراز: میان عاشق و معشوق هیچ حائل نیست / ‏ تو خود حجاب خودی حافظ از میان برخیز

وی با بیان اینکه رابطه خدا با مخلوقاتش غیر از رابطه مخلوقات با یکدیگر است، گفت: در بین مخلوقات اگر مثلاً شخصی به شخص دیگری نزدیک شود، هر دو به هم نزدیک می‌شوند این طور نیست که یکی نزدیک باشد و دیگر دور هر چه به سمت طرف برویم او هم به ما نزدیک می‌شود، اما در مورد خدای متعال این گونه نیست. خدای متعال همیشه به ما نزدیک است و از رگ گردن نزدیک تر، اما ما از خدا دور هستیم و دعا و استغفار است که این حجاب را بر می‌دارد و ما هم به خدای متعال نزدیک می‌شویم.

وی در پاسخ به این پرسش که چگونه دعا کنیم، گفت: دعا یعنی نظر شخصی که او را می‌خوانیم به سوی خود جلب کنیم، لذا هر گونه که خدا را بخوانیم دعا محقق می‌شود اما اگر ما باشیم و خودمان حکایت موسی و شبان می‌شود که به قول مولوی:

‏دید موسی یک شبانی را براه

کو همی‌گفت ای گزیننده اله

تو کجایی تا شوم من چاکرت

چارقت دوزم کنم شانه سرت

جامه‌ات شویم شپش‌هایت کشم

شیر پیشت آورم ای محتشم

وی تصریح کرد: اما اهل بیت علیهم السلام هم شیوه دعا کردن را آموخته اند و هم به صورت نظری و هم به صورت عملی و ادعیه‌ای که از جانب ایشان رسیده یک کارگاه عملی آموزش دعا کردن است، لذا بهتر است در این ماه با ادعیه فراوانی که از ایشان رسیده بیشتر مأنوس باشیم. یکی از بهترین کتابهای دعا، صحیفه سجادیه است که به تعبیر مقام معظم رهبری کتابی معجزنشان است و دعاهایی که از حضرت نقل شده است، صرف دعا برای روا شدن حاجات نیست، بلکه آموزش توحید است، آموزش امامت است، آموزش بندگی و زندگی کردن است. کتابی است که مورد توجه امام زمان عجل الله تعالی فرجه می‌باشد و لذا طبق نقل علامه محمد تقی مجلسی رحمه الله در بحث سند صحیفه سجادیه وجود نازنین حضرت این کتاب را به ایشان معرفی کردند و ایشان نقل می‌کنند.

دعا یعنی نظر شخصی که او را می‌خوانیم به سوی خود جلب کنیم

پس این واقعه کتاب صحیفه در همه شهرها به خصوص اصفهان مورد توجه واقع شد و بسیاری اشخاص در اثر آشنایی با این کتاب جزو صلحاء و اهل دعا شدند و بسیاری مستجاب الدعوة گردیدند (روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه ص ۴۲۱) و به فرموده آیت الله جوادی دعاهای صحیفه نباید فقط خوانده شود، بلکه باید با دقت مطالعه شود و یکی از بهترین دعاهائی که در ماه مبارک معرفت ما نسبت به ماه مبارک و روزه داری را افزون می‌کند. دعای ۴۴ صحیفه که دعای حضرت به هنگام ورود ماه مبارک و دعای ۴۵ یعنی دعای ایشان در وداع با ماه مبارک است.

از خدای متعال توفیق بهره مندی از این ماه شریف و توفیق دعا و استغفار را و انس با قرآن و ادعیه به خصوص صحیفه سجادیه را بخوانیم.