چه کسانی از امتحانات الهی سربلند بیرون می آیند؟/ فلسفه ابتلائات

خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه: ابتلاء به معنای ایجاد تحول و دگرگونی و تغییر دادن شرایط عادی است. ابتلای الهی برای رسیدن به یک هدف یا نتیجه صورت می‌گیرد؛ این هدف می‌تواند خودشناسی انسان باشد و بداند چقدر توانایی دارد و آیا ادعاهایش درست است یا نه؛ یا دیگران او را بشناسند و دریابند آیا این فرد که خود را این گونه معرفی می‌کند، چنین است یا نه. ابتلاء می‌تواند برای رشد انسان نیز باشد؛ چون مقابله با سختی‌ها تمرینی برای قوی‌تر شدن و رشد انسان است.

حجت الاسلام عباس عربیان در این باره به خبرنگار مهر گفت: یکی از فلسفه‌های تمام ابتلائات الهی این است که انسان به یاد خدا بیفتد. وقتی که تمام زندگی ما جاده صاف باشد گاهی انسان فراموش می‌کند که در این دنیا خالقی هم وجود دارد. لذا در قرآن خداوند می‌فرماید یکی از فلسفه‌های خلقت مرگ این است که " لِیَبْلُوَکُمْ " یعنی شما را آزمایش و امتحان کنیم که به یاد خدا باشید و بدانید که یک خالقی در جهان هستی است و أناَ رَبُّکُمْ الأعْلی نگویید. اگر کل زندگی ما جاده صاف و هموار باشد بشر أناَ رَبُّکُمْ الأعْلی می‌گوید. ولی وقتی که انسان بداند با یک ویروس ناچیزی به نام کرونا کل عالم تعطیل می‌شود آن وقت انسان به قدرت خداوند تبارک و تعالی پی می‌برد و می‌فهمد که هیچ است.

یکی از فلسفه‌های تمام ابتلائات الهی این است که انسان به یاد خدا بیفتد. وقتی که تمام زندگی ما جاده صاف باشد گاهی انسان فراموش می‌کند که در این دنیا خالقی هم وجود دارد

مدیر حوزه علمیه کردستان افزود: از امیرالمومنین علی (ع) حدیثی داریم که می‌گوید شما اول‌تان مایع گندیده به نام نطفه و آخرتان مردار انسان است که از همه مردار حیوانات گندیده‌تر، پست‌تر و بدبوتر است. وسط‌تان نیز حامل نجاسات هستید که اگر یک کارد به شکم انسان زده شود بوی تعفن عالم را می‌گیرد. پس چرا شما مغرور می‌شوید و علت تکبر و غرورتان چیست؟ این کلام امیرالمومنین است. لذا وقتی ابتلائاتی مثل سیل و زلزله رخ می‌دهد و شاهد هستیم به عنوان مثال ارگ بم با آن عظمت و قدمت چند هزار ساله تاریخی در مدت چند ثانیه پودر می‌شود، آن انسانی که باید بفهمد درمی‌یابد که این عالَم عالِمی دارد که آن را مدیریت می‌کند.

وی ادامه داد: روایت داریم که می‌گوید اگر شما گناهان جدیدی را به وجود بیاورید ما بیماری‌های جدیدی را می‌آوریم. یعنی بیماری‌ها و مرگ‌ومیرهای جدیدی بین بشر رواج پیدا می‌کند. این بیماری‌هایی که هر روز نام جدید آن را می‌شنویم در گذشته واقعاً نبوده است. لذا می‌توان با دو عینک به این قضیه نگاه کرد. عینکی که باید با آن به این ابتلائات نگاه کرد این است که از این قضیه درس بگیریم که بشر چقدر ناتوان است و در آخر هم باید همه برگردیم و به سمت خدا رجعت کنیم. انا لله و انا الیه راجعون. از خود خداوند تبارک و تعالی درخواست کنیم که این قضایا را بردارد.

عباس عربیان اضافه کرد: همه دستورات پزشکی را رعایت کنند اما ما مجبوریم به سمت خداوند برگردیم و از خداوند تبارک و تعالی استغاثه کنیم. رهبر معظم انقلاب درباره بیماری کرونا توصیه کردند دعای هفتم صحیفه سجادیه را بخوانید. از خدا بخواهید و از زبان اهل بیت از خداوند درخواست کنید که این ابتلائات را از شما بردارد. مثال جاده را برای این گردنه‌ها و پستی بلندی‌ها می‌توانیم بزنیم. جاده همیشه صاف نیست. گردنه، پستی بلندی و دست‌انداز دارد.

وی سپس گفت: این مسائلی که این روزها می‌بینیم که در اول سال سیل عظیمی بود که زندگی‌های مردم را در طول چند روز مختل کرد و آخر سال هم می‌بینیم با یک ویروسی به نام کرونا دچار اختلال شدیم، در همه اینها خداوند می‌خواهد به ما انا الیه راجعون را یادآوری کند که باید به سمت خدا برگردیم. وقتی که خداوند تبارک و تعالی آزمایش و ابتلائات را در قرآن برای ما بیان می‌کند می‌فرماید آن‌هایی برنده می‌شوند و در این امتحانات سربلند بیرون می‌آیند که صبر، بردباری و استقامت داشته باشند. صبر کارنامه قبولی بشر در ابتلائات است. دکتر و نزد پزشک رفتن وسیله است، اما شفا دست خداست و کاری که از من بشر برمی‌آید این است که بهداشت را رعایت کنم. می‌گویند دست ندهید، روبوسی نکنید و دست‌تان را به چیز آلوده نزدید اینها را رعایت می‌کنیم اما شفا دیگر دست بشر نیست.

وقتی که خداوند تبارک و تعالی آزمایش و ابتلائات را در قرآن برای ما بیان می‌کند می‌فرماید آن‌هایی برنده می‌شوند و در این امتحانات سربلند بیرون می‌آیند که صبر، بردباری و استقامت داشته باشند

عباس عربیان همچنین عنوان کرد: صبر و توکل به این معناست که آن امضای آخر را برای خدا بگذاریم. وهابیت به ما اشکال می‌گیرد که از یک تکه آهن چه می‌خواهید؟ نمی‌فهمند ما با آهن کاری نداریم، بلکه در خانه علی بن موسی‌الرضا آمدیم و به امام رئوف می‌گوئیم که واسطه بین ما و خدا شود. خداوند هم این کد را در قرآن داده است. می‌فرماید: «وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ». یعنی وسیله قرار دهید. با خدا مستقیم که نمی‌توانیم مرتبط شویم بلکه رابط می‌خواهیم. یکی از راه‌های ارتباط با خدا وساطت اهل بیت است. وقتی در خانه امام رضا می‌رویم از امام رضا می‌خواهیم که واسطه بین ما و خدا شود تا مریض ما شفا پیدا کند.

وی اظهار داشت: اینجا دشمنان اسلام مخصوصاً وهابیت دست می‌گذارد که شما کافرید که از آهن و از مرده چیزی می‌خواهید. اینها نمی‌فهمند که ما آن امضا را دست خدا می‌دانیم که نتیجه صبر ما است. کارنامه‌ای که در این ابتلائات برای ما صادر می‌شود آن صبر و توکل ما به خداوند تبارک و تعالی است. الیه راجعون این است که بگوئیم خدایا ما همه این راه‌ها را می‌رویم اما نگاه‌مان به دست توست. عین بچه‌ای که تمام امید او و نگاهش به دست پدر است. فکر می‌کند اول و آخر این دنیا پدرش است که کارش را راه می‌اندازد و کمک می‌کند. بشریت در این ابتلائات باید بداند توکل، صبر و توسل توصیه شده، همان امضای تمام مشکلات است که تماماً دست خداست. اگر کسی در این موارد بخواهد سربلند شود چاره‌ای جز برگشت به سمت خداوند ندارد و صبر و استقامت را سرلوحه زندگی قرار دهد.

عباس عربیان افزود: در حال حاضر آدرس‌هایی که به مردم می‌دهیم همه دنیایی است. اگر اراده خداوند تبارک و تعالی این باشد که کل انسان‌های زمین با این ویروس از بین بروند به نظر شما بشر می‌تواند کاری کند؟ از انسان‌ها کسی این قدرت را دارد؟ والله این طور نیست. اگر مشیت الهی بر این باشد که انسان‌ها همه با این ویروس از دنیا بروند به خداوندی خدا قسم هیچکس نمی‌تواند کاری کند. در این ابتلائات باید گوشه‌ای از آدرسی که به مردم می‌دهیم این باشد که آن صبر، توکل و توسلی که در روایات به ما گفتند را یادآور شویم. یک بخش از کار دست بشر است اما آن بخش آخری که مثلاً می‌گویند نامه شما امضا و مهر رئیس ندارد، آن حرف آخر را باید متذکر شویم و بشریت را متوجه او بکنیم.

وی همچنین خاطرنشان کرد: باید به مردم بگوئیم که صبر پیشه کنید و توکل به خدا کنید و یقین بدانید که اگر آن امضا را دست صاحب امضا بدهید خود او می‌داند چه کار کند و کار را پیش می‌برد. ان شاء الله به فضل الهی همین روزها با راهنمایی‌های حکیمانه‌ای که مقام معظم رهبری در تمام بحران‌ها و مشکلات همیشه دارند از این مشکل هم عبور می‌کنیم. همواره وقتی کشور به کنجی می‌رود که همه ناامید می‌شوند رهبر انقلاب با یک سخنرانی آب را روی آتش می‌پاشند و قضایا را حل می‌کنند. آیت الله حسن‌زاده آملی یک سخن خیلی زیبایی دارد که متأسفانه ما گوش برای شنیدن این حرف‌ها را نداریم که می‌گوید مردم گوش‌های‌تان را با دهان مقام معظم رهبری تنظیم کنید که گوش ایشان به دهان امام زمان است. یعنی حرفی که ایشان می‌زند حتماً با اجازه صاحب‌الامر است.

عباس عربیان در ادامه گفت: ببینید که رهبری درباره ویروس کرونا چه می‌گوید. ایشان توصیه‌هایی کردند که به نظر حقیر اگر به همین توصیه‌هایی که ایشان در این باره فرمودند مردم عمل کنند و این توصیه‌ها را عملیاتی کنند از این مشکل هم عبور خواهیم کرد. توصیه‌های ایشان ناظر به هر دو بخش بود. هم پزشکی و رعایت موارد پزشکی و تشکر از پرستاران و پزشکان و هم آن امضا که از در خانه خدا غافل نشوید و دعای هفتم صحیفه سجادیه را بخوانید. الحمدالله مذهب ما مذهبی است که همه این راهکارها در آن دیده شده به فضل و مدد الهی بن بست در دین ما وجود ندارد.

وی افزود: یک زمانی طاعون شیوع پیدا کرد و یک زمانی قحطی، بی‌آبی و نباریدن باران و …. تک تک اینها در دین راهکار دارد و مردم به در خانه ائمه اطهار پناه آوردند. چه زمانی که در قید حیات بودند و چه زمانی که در قید حیات نبودند. همان طور که شما در تاریخ می‌بینید حتی در زمانی که بدتر از این مشکلات پیش آمده مردم در خانه علما تحصن می‌کردند که شما یک کاری کنید. در خانه خدا بروید و از شما انتظار داریم که دعا کنید و این مشکل ما رفع شود. این روزها نقل قول تمام مردم شده که وقتی بی‌آبی یا مریضی‌ای پیش می‌آمده و همه را از بین می‌برده، آن عالم بزرگ فرمودند که زیارت عاشورا را ورد زبان‌تان کنید که مرض را از بین می‌برد و واقعاً هم از بین رفت. الان هم همین است.

عباس عربیان سپس عنوان کرد: بخش مهم کار را باید به خدا بسپاریم که: گر نگهدار من آن است که من می‌دانم / شیشه را در بغل سنگ نگه می‌دارد. چون تو را نوح است کشتی‌بان ز طوفان غم مخور. وقتی ما خدایی به این عظمت و اهل بیت را داریم نه نگران کرونا هستیم و نه طاعون و نه سیل و زلزله. خداوند تبارک و تعالی کمک می‌کند و از این بحران‌ها نجات پیدا می‌کنیم. حیات و ممات هر دو دست خدا است. در دعای هفتم صحیفه سجادیه فرازی دارد با این مضمون که می‌گوید خداوندا چون تو منشأ همه مسائل هستی گرفتاری‌های ما را نیز از ما رفع کن.

چرا خداوند هم بیمار می‌کند و هم شفا می‌دهد؟ به خاطر اینکه «لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا». تا خداوند آزمایش کند که کدامیک از شما بهتر عمل می‌کنید و سربلند از این آزمایش بیرون می‌آیید

وی در ادامه اظهار داشت: چرا خداوند هم بیمار می‌کند و هم شفا می‌دهد؟ به خاطر اینکه «لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا». تا خداوند آزمایش کند که کدامیک از شما بهتر عمل می‌کنید و سربلند از این آزمایش بیرون می‌آیید. یعنی به خاطر این است که خداوند ببیند که بندگانش در این آزمایش‌ها و فراز و فرودها منکر خدا می‌شوند و علیه او حرف می‌زنند یا رو به قبله دعا می‌کنند و اشک می‌ریزند؟ اعتکاف را تعطیل می‌کنند یا نه در مساجد گریه می‌کنند و اشک می‌ریزند و توسل می‌کنند؟ عاشقم بر قهر و بر لطفش بجد / بوالعجب من عاشق این هر دو ضد. بعضی از ما خدا را در جاده غیر صاف قبول نداریم و فقط خدا را در مسیر هموار قبول داریم.

عباس عربیان یادآور شد: شهید چمران می‌گفت وقتی شیپورهای جنگ نواخته می‌شود صفوف مردان از نامردان جدا می‌شود. بهترین کلام در این زمینه کلام ابی‌عبدالله الحسین است که می‌فرماید: «إِنَّ النَّاسَ عَبِیدُ الدُّنْیَا، وَالدِّینُ لَعْقٌ عَلَی أَلْسِنَتِهِمْ‏ یَحُوطُونَهُ مَا دَرَّتْ مَعَایِشُهُمْ فَإِذَا مُحِّصُوا بِالْبَلَاءِ قَلَّ الدَّیَّانُونَ». برخی از مردم بنده دنیا هستند و دین را تنها بر زبان می‌آورند. بعضی مدامی دین دار هستند که جاده‌شان فقط صاف باشد و دست‌انداز، گردنه و … نداشته باشد. دور دین می‌گردند وقتی که جاده شأن صاف باشد و مشکل یا مریضی به وجود نیاید. وقتی که این مشکلات پیش می‌آید می‌بینید همان طور که شهید چمران گفت مردان از نامردان جدا می‌شوند.

وی سپس عنوان کرد: مرحوم قاضی طباطبایی را خدا رحمت کند خیلی حرف دقیقی می‌زد که می‌گفت مشکل مردم از توحید است. اگر توحید مردم درست شود همه چیز درست می‌شود و تمام این حرف‌هایی که تا الان زده شده و گفتند و گفتیم و خواهیم گفت در همین یک جمله مرحوم آیت الله قاضی است که مشکل در توحید است. اگر مسئله توحید را خوب تبیین و حلاجی کنیم این را متوجه می‌شویم که خداوند مانند مادر یا پزشکی که داروی تلخ به فرزندش می‌دهد به دنبال شفای فرزندش و رشد او است. اگر صبح ساعت ۷ این کودک را از خواب شیرین بلند می‌کند و به مدرسه می‌فرستد و بچه با اشک می‌رود و کلی فکر می‌کند که مادرش دوستش ندارد که او را اذیت می‌کند، نمی‌داند آینده اش را با همین از خواب بیدار کردن رقم می‌زند.

عباس عربیان ادامه داد: در ابتلائات هم همین است. امروز ما همان بچه‌ای هستیم که چون نتیجه این ابتلائات را نمی‌دانیم و خدا را نشناختیم اذیت می‌شویم. جاده را درست نمی‌بینیم و برای خودمان تبیین و تشریح نکردیم که این جاده به چه سمت و سویی می‌رود. آن‌هایی موفق هستند و " قَلَّ الدَّیَّانُون " هستند و جزو قلیل‌ها هستند که می‌دانند اگر خداوند در برهه‌ای تلخی به وجود می‌آورد به خاطر رشد بشریت است. شاید چند نفر هم از دنیا بروند ولی مگر چه کسی قرار است در این دنیا بماند؟ در روایت است که خداوند می‌فرماید من کسی را که عاشقم باشد به شهادت می‌رسانم. اگر کسی در خانه من شهید شد منِ خدا خون بهای او می‌شوم. خیلی عجیب است.

وی در پایان گفت: اگر بدانیم کل دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم در مقابل آن دنیایی که نهایت ندارد و جواب‌مان را در آن دنیا قرار است بگیریم ناچیز است، این مسائل خیلی راحت برای ما حل می‌شود. کسی که کتاب معاد آیت الله مطهری را خوب بخواند و هضم کند نگاهش به این قضایا و مصیبت‌ها یک نگاه ویژه‌ای می‌شود. اینها را درد و مشکل نمی‌بیند بلکه می فهمد خداوند با اینها بشریت را بالا می‌کشد و برای ظهور منجی عالم آماده می‌کند. روایات درباره فتنه‌های قبل از ظهور را شما مطالعه کنید که چه چیزها است. مردم باید آن قدر در کوره مشکلات گرم و سرد را بچشند تا آماده شوند برای آن جهانی که پر از عدل و داد می‌شود. هر دو دست خدا است و ما خدا را این گونه قبول داریم. عاشقم بر قهر و بر لطفش بجد / بوالعجب من عاشق این هر دو ضد. من عاشق خدایی هستم که تضادها را در این دنیا آفریده است و همه آنها به خاطر رشد و پیشرفت و بالا بردن آستانه تحمل من است.