خبرگزاری مهر، گروه استانها – محمدحسن مقدم نیا، برخی می‌گویند معلم‌ها پرتوقع هستند روی‌هم ۱۵۰ روز در سال کار نمی‌کنند اما دریافتی‌شان با تحویل‌دار بانک که ۳۵۰ روز در سال کار می‌کند یکی است برخی هم‌نظری متفاوت دارند و می‌گویند اگر قرار است مدیران ماهانه بیش از ۱۰ میلیون تومان درآمد داشته باشند آنانی که این افراد را تربیت کرده‌اند چرا نباید این میزان را دریافت کنند؟
برخی می‌گویند معلم‌ها همه‌چیز دارند و کمتر معلمی را می‌بینید که حداقل خانه و یک خودرو نداشته باشد آنها باکاری که ساعت مشخصی دارد صبح تا ظهر است و دغدغه‌ای هم ندارد نه ارباب‌رجوعی در کار است و نه سیستم خشک اداره‌ای، اما برخی دیگر هم معتقد هستند، سال‌ها درس دادن در دورترین روستاهای بخش بیارجمند و کالپوش و طرود و کوه زر و … طاقت زیاد و همتی بلند دارد که کمتر کسی از عهده آن برمی‌آید.
شغل دشوار معلمی
صحبت پیرامون معلمان استان سمنان زیاد است اما کمتر پیش می‌آید که به‌جز هفته گرامی داشت، به یاد این قشر ارزشمند در جامعه باشیم. قشری که کارش نه با پول، سنگ و آجر، ماشین و حمل‌ونقل، بیل و کلنگ و داس، بلکه با انسان است انسانی که روح و جان و تن دارد.
معلمانی که از دورترین روستاهای کالپوش میامی در شرقی‌ترین نقطه استان سمنان تا روستاهای ایوان‌کی و آرادان از بزرگ‌ترین و مجهزترین مدارس شاهرود و سمنان تا کلاس‌های درس در کوه زر دامغان و کلاس‌های درس در حسین‌آباد کالپوش، یک رسالت و وظیفه مشترک دارند آن‌هم فداکاری برای تربیت فرزندان و آینده‌سازان این مرزوبوم.
معلمانی که سالی یک‌بار آن‌هم در روز گرامی داشت مقام معلم از آنها یاد می‌شود و با جملات کلیشه‌ای مانند معلمی شغل انبیا است، معلمان فداکار هستند، معلمی شغل دشواری است و … دلشان خوش می‌شود و باز تا سال دیگر از آنها سخن و خبری نیست.
تجلیل معلمان از هر ۴۰۰ نفر یکی!
کافی است بدانیم استان سمنان بیش از هشت هزار و ۴۰۰ معلم دارد اما فقط ۵۲ نفر از آنها در هفته معلم تقدیر شدند و این یعنی از هر ۴۰۰ نفر یکی! از سوی دیگر دریافتی معلمان به‌خصوص آنانی که در آموزشگاه‌های خصوصی و غیرانتفاعی کار می‌کنند آن‌قدر اندک است که در خیلی مواقع حتی به یک‌میلیون تومان هم نمی‌رسد. از سوی دیگر در پیام یک صفحه‌ای مدیرکل آموزش و پرورش استان سمنان به مناسبت روز معلم حتی پنج لغت درباره ضرورت ارتقای وضعیت معیشتی و صنفی معلمان ذکر نشده است و این یعنی مطالبه گری در زمینه مشکلات صنفی معلمان در استان سمنان چه جایگاهی دارد!
استان سمنان بیش از هشت هزار و ۴۰۰ معلم دارد اما فقط ۵۲ نفر از آنها در هفته معلم تقدیر شدند و این یعنی از هر ۴۰۰ نفر یکی عباس معصومی یک معلم درباره مشکلات صنفی معلمان استان سمنان به خبرنگار مهر، می‌گوید: معلمان دارای مشکلات عدیده‌ای هستند که روزبه‌روز هم بخشنامه‌های عجیب‌وغریب آنها را افزایش هم می‌دهند یک‌بار از رتبه‌بندی سخن به میان می‌آید اما معلوم نیست اصلاً این رتبه‌بندی به چه شکل انجام می‌شود از طرف دیگر افزایش حقوق اصلاً با تورم و مسائل اقتصادی همسو نیست و درنهایت هم طرح خدمت در مناطق محروم سبب ایجاد تبعیض بین معلمان شده است.
معصومی بابیان اینکه هر معلم باید یک‌ششم طول خدمت خودش را در مناطق محروم بگذراند اما معلمانی داریم که خانه‌شان شاهرود است و بیش از یک دهه در میامی و روستاها درس می‌دهند در عوض معلمانی هم هستند که با یک سال سابقه کار خدمتی در روستا به شهر منتقل شده‌اند هرچند از زمان روی کار آمدن مدیرکل جدید کمی اوضاع بهتر شد اما هنوز هم این تبعیض‌ها دیده می‌شود.
وی بابیان اینکه همین امروز آماده هستم تا شغل و حتی خانه و خودرویم را با هر کارمندی در هر اداره دولتی که معتقد است شغل معلمی راحت بوده و درآمد و مزایایش بیشتر است، عوض کنم، ابراز می‌کند: از معلمان بپرسید همه دوست دارند سریع‌تر بازنشسته شوند، هستند معلم‌هایی که از ۱۰ سال سابقه عبور می‌کنند به تقویم شماری می‌افتند! هیچ جای دنیا چنین سبک و سیاقی نیست.
دریافتی ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان
الهه عرب عامری دیگر معلم مقطع راهنمایی بابیان اینکه حقوق دریافتی من با ۱۳ سال سابقه دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هم نیست، به خبرنگار مهر، می‌گوید: هر کارمند دولتی در هر اداره‌ای با ۱۳ سال سابقه که شش سالش هم در روستا و شهرهای حومه بوده بیشتر از این میزان حقوق می‌گیرد اما اینجا آموزش‌وپرورش است.
امیدوارم یک‌بار مدیرکل، معاونان و هشت مدیر شهرستانی آموزش‌وپرورش استان سمنان فیش حقوقی خودشان را در فضای مجازی قرار دهند تا همه ببینند چقدر دریافت می‌کنند عرب عامری بابیان اینکه موضوع تنها حقوق نیست بلکه دستورالعمل‌های عجیب‌وغریب و خلق‌الساعه از سوی آموزش‌وپرورش هرازگاهی سبب شگفتی فراوان می‌شود، ابراز کرد: چندی پیش بخشنامه‌ای از سوی آموزش‌وپرورش آمد که به مدیران اعلام کرده بود تا دو ماه دیگر فرصت دارند مبلغ کتاب‌های سال آینده دانش آموزان را واریز کنند! هرچند این بخش‌نامه با اعتراض‌های گسترده روبرو و لغو شد اما شما با همین اقدام می‌توانید ببینید شرایط در مدیریت آموزش‌وپرورش استان سمنان چقدر طنزگونه است.
وی بابیان اینکه «تبعیض» دیگر مشکل معلمان است، ابراز می‌کند: امیدوارم یک‌بار مدیرکل، معاونان و هشت مدیر شهرستانی آموزش‌وپرورش استان سمنان فیش حقوقی خودشان را در فضای مجازی قرار دهند تا همه ببینند چقدر دریافت می‌کنند، معلمان ۲۰ سال و ۲۵ سال سابقه در بیارجمند و دامغان و بسطام و گرمسار و … هم فیش حقوقی‌شان را قرار دهند تا مردم اختلاف را ببینند. جالب است بدانید در مجموعه آموزش‌وپرورش نجومی بگیران هم داریم کافی است به وزارت‌خانه و ادارات کل و… سری بزنید و حقوق و مزایا و پاداش‌ها را جمع بزنید تا ببینید در طول یک سال یک مدیر چقدر دریافت می‌کند.
اهمیت شغل معلمی
یک معلم بازنشسته نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان اینکه رابطه معنی‌داری بین باسوادی و کاهش بزهکاری است، می‌گوید: بالاترین نرخ باسوادی در استان سمنان مربوط به شهرستان شاهرود و کمترین نرخ باسوادی مربوط به شهرستان میامی است و اگر در بین پرونده‌های قضائی جست جو کنیم اتفاقاً بیشترین میزان جرایم مرتبط با بزهکاری‌های اجتماعی، مواد مخدر و … در بین اقشار کم‌سوادتر جامعه رخ می‌دهد و این نشان‌دهنده ارزش کار معلمان است.
ابراهیم عامری بابیان اینکه با علم به اینکه نرخ باسوادی در بزهکاری چه تأثیری می‌گذارد، گفت: نمونه آن را در بالا بین شهرهای میامی و شاهرود بیان کردیم با یک جست جو می‌توانید دریابید که اتفاقاً کمترین دستمزدها را معلمان در میامی که بیشترین نیاز به نرخ باسوادی و کاهش بزهکاری است می‌گیرند. یعنی ما نتوانسته‌ایم به‌خوبی معلمانمان را تغذیه کنیم تا باانگیزه مضاعف کار کنند و درنهایت میوه و ماحصل این امر، ارتقای جامعه ازلحاظ فرهنگی و … است.
وی بابیان اینکه باید بین حقوق معلمان و کار و اثرگذاری که دارند تعادلی برقرار باشد تا هم معلمان، انگیزه داشته باشند و هم جامعه ضرر نکند، می‌گوید: وقتی دانش‌آموزی نگاه می‌کند که معلمش بعد از ۲۵ سال درس خواندن و کار کردن به‌زور توانسته یک پراید قسطی بخرد اما پدرش مثلاً در بنگاه ماشین توانسته یک اتومبیل ۵۰۰ میلیون تومانی را طی چهار سال بخرد، چطور باید باور کند که درس خواندن برای آینده او لازم است؟ متأسفانه امروز موضوع این است که معلمان در جایگاهی قرار دارند که هیچ دانش‌آموزی با ملاک‌های اقتصادی امروزی دوست ندارد مانند وی باشد.
شرایط معلمان و کار دشوارشان
این معلم بازنشسته بابیان اینکه معلم انسان می‌سازد اما ابزار هم باید داشته باشد، بیان می‌کند: معلمان اگر هزاران بار در کلاس درباره مزیت‌های درس خواندن بگویند اما دانش‌آموز سرووضع، ماشین و خانه معلمان و شرایط زندگی‌شان را نگاه کنند، باور نخواهند کرد که با درس خواندن هم می‌توانند موفق شده و مثلاً ماشین ۵۰۰ میلیون تومان تومانی داشته باشند.
تا همین دو دهه پیش هم معلمان می‌توانستند با پس‌انداز و وام خانه و خودرو بخرند اما امروز فکر نمی‌کنم یک معلم جوان تازه استخدام‌شده توان خرید یک ماشین را هم داشته باشد، حال خانه بماند عامری بابیان اینکه تبعیض در زمان کار ما هم بود و این امر رکن جدایی‌ناپذیر آموزش‌وپرورش شده است، می‌گوید: در همان موقع هم روستاهای دورافتاده خارتوران بیارجمند متعلق به گروهی بود که اصطلاحاً در اداره، آشنایی نداشتند و یا پایه خدمتی‌شان اندک بود آن زمان یک خارتوران با جمعیت بالای روستایی بود و یک مینی‌بوس قراضه تا بیارجمند که معلمان بقیه راه را هم باید با یک لاندیور طی می‌کنند نه جاده دسترسی درستی وجود داشت و نه شرایط مناسب بود اما حالا اوضاع بهتر شده هرچند که حقوق و دریافتی معلمان نسبت به آن سال‌ها به‌مراتب بدتر شده است.
وی می‌افزاید: تا همین دو دهه پیش هم معلمان می‌توانستند با پس‌انداز و وام خانه و خودرو بخرند اما امروز فکر نمی‌کنم یک معلم جوان تازه استخدام‌شده توان خرید یک ماشین را هم داشته باشد، حال خانه بماند. لذا وقتی شرایط معلمان اینگونه است چه توقعی از شرایط اجتماعی و فرهنگی حاکم بر جامعه باشد داشته باشیم؟
مشکلات مدارس غیرانتفاعی رفع شود
حسن اکبری از کارشناسان آموزش و پرورش استان سمنان اما معتقد است مدارس غیرانتفاعی به گونه‌ای خودگردان هستند یعنی باید شهریه‌ای باشد تا بتوانند حقوق معلمان را بدهند در نتیجه مجبور به استفاده از معلمان حق‌التدریسی هستند که با توجه به ساعات درسی شأن، حقوق می‌گیرند.
اکبری با بیان اینکه فقط در یک شهر شاهرود ۸۰ درصد از ۹۰ فضای آموزشی غیردولتی شاهرود استیجاری بوده و تعداد دانش آموزان آنها بیش از هفت هزار نفر است، می‌افزاید: این مدارس که معمولاً باید خانه‌های دربستی یا بزرگ باشند تا دانش آموزان در آنها فضا برای تحصیل داشته باشند، غالباً با مشکل اجاره بهای سنگین روبرو هستند. امروز یک خانه ۳۰۰ متری در بست در شاهرود حداقل ۱۰۰ میلیون پول پیش و ماهانه چهار میلیون تومان اجاره می‌خواهد لذا مدارس هم در این زمینه مشکلات عدیده‌ای دارند.
در استان سمنان حدود ۱۲۰ هزار دانش‌آموز تحصیل می‌کنند که هشت هزار و ۴۰۰ معلم به آنها درس می‌دهند یعنی به ازای هر ۱۴.۵ دانش‌آموز یک معلم وجود دارد اما به این موضوع نیز باید توجه داشت که اولاً طبق اعلام آموزش و پرورش استان سمنان تا سال ۱۴۰۴ تعداد فراوانی از معلمان بازنشسته می‌شوند و ثانیاً استخدامی در آموزش و پرورش بسیار اندک شده است پس مشکل کمبود معلم نیز در کنار مشکل کمبود فضای آموزشی در سطح استان سمنان طی سال‌های آتی نمود بیشتری خواهد یافت.
به نظر می‌رسد یکی از دلایل عدم پذیرش معلمان همین عدم توانمندی وزارت آموزشی و پرورش در پرداخت حقوق‌ها است که سبب می‌شود تا بار معلمان بازنشسته بر روی دوش معلمان دیگر قرار گیرد یعنی کار مضاعف بدون افزایش حقوق و این یک پیش بینی ساده برای پنج سال آتی آموزش و پرورش در استان سمنان خواهد بود.
تصمیم در تهران بازخواست از معلم شهرستانی
یک مدرس جامعه‌شناسی نیز بابیان اینکه معلمی در این شرایط یکی از دشوارترین مشاغل است، می‌گوید: مدیران پایتخت‌نشین بدون دادن اختیارات به شهرستان‌ها و معلمان از آنها بهترین عملکرد را می‌خواهند درحالی‌که زمان وقوع کوتاهی یا ایراد اتفاقاً مردم همین معلمان و مدیران شهرستانی را مقصر اصلی می‌دانند در واقع معلمان شهرستانی معمولاً سیبل انتقادات کارهایی می‌شوند که تهران نشینان تصمیماتش را گرفته‌اند.
معلمان شهرستانی معمولاً سیبل انتقادات کارهایی می‌شوند که تهران نشینان تصمیماتش را گرفته‌اند علیرضا معصومی بابیان اینکه این موضوع می‌تواند سبب سرخوردگی، ناامیدی و بی انگیزگی در بین معلمان شود، بیان کرد: معلمی کاری است که با عشق و علاقه و اصطلاحاً دل انجام می‌شود و وقتی دل خوشی وجود نداشته باشد نباید هم توقع داشت تا بهترین اتفاقات رقم بخورد.
وی بابیان اینکه شرایط جامعه اینگونه است که دستورات از بالا ابلاغ می‌شود اما انتقادات از پایین جامعه صورت می‌گیرد، بیان کرد: در کنار تمام مشکلات معیشتی و اقتصادی و صنفی که معلمان دارند، شرایط اجتماع و تصمیمات خلق‌الساعه مدیران نیز توانسته اثر سوئی بر کار معلمان بگذارد از سوی دیگر شرایط کاری امروز با وجود فضای مجازی و آگاهی‌های غیرمرتبط با دروس، توسط دانش آموزان دشوار شده است شاید دو دهه پیش اگر معلمی جواب سوالی را نمی‌دانست کسی متوجه نمی‌شد اما امروز مگر می‌شود در کلاس حرف و سخنی را گفت که کمی با واقعیت تفاوت داشته باشد؟
شرایط تغییر کرده است
این مدرس جامعه شناسی با اشاره به اینکه موضوع بعد این است که دانش آموزان نیز با دانش آموزان دو و سه دهه قبل متفاوت هستند چرا که توقعات افزون گشته و شرایط متفاوت است، بیان کرد: امروز دانش آموزان معمولاً والدین دهه پنجاهی و شصتی دارند یعنی کسانی که کودکی خودشان با انقلاب، جنگ، بمباران، مدارس دولتی شلوغ، سرهای تراشیده و … همراه بود و شرایط دشواری را تجربه کردند و حال فرزندانشان را به گونه‌ای تربیت کرده‌اند که کوچک‌ترین تندی و سختگیری را بر نمی‌تابند، گو اینکه فکر می‌کنند با این کار به فرزندانشان لطف کرده‌اند حال اینکه یکی از دشوارترین کارهای جامعه امروزی تعلیم و تربیت این فرزندان با چنین شرایط و تحت تأثیر فضای مجازی و تهاجم فرهنگی دشمنان و… است. آن‌هم دانش‌آموزی که از اینفلوئنسرهای اینستاگرامی بیشتر حرف شنوی دارند تا معلم خویش! پس ما نیاز داریم تا معلممان بیش از پیش بکوشد اما در مقابل کمترین حقوق را بگیرد.
نظرات در عین تفاوت، تقریباً مشترک هستند. مشکلات اقتصادی حاکم بر زندگی معلمان سبب شده تا این قشر نتوانند آن‌طور که باید و شاید و آن گونه که لایقش هستند، زندگی کنند. وقتی یک خودروی بی کیفیت ایرانی به ۱۳۰ میلیون تومان می‌رسد معلمانی که دو و نیم میلیون تومان حقوق می‌گیرند و نهایتاً در این شرایط اقتصادی اقساط و بدهی بانکی، قبوض و بنزین و گوشت و مرغ و … نهایتاً بتوانند یک ششم حقوق شأن را پس‌انداز کنند که آن‌هم در بسیاری از ماه‌ها نمی‌شود، بیش از ۱۵ سال طول می‌کشد تا یک اتومبیل بخرند چرا که به محض جمع آوری پول خودرو از سوی معلمان، آن ماشین در بازار گران‌تر می‌شود.
موضوع معلمان سوژه‌ای نیست که بتوان آن را در یک گزارش به اتمام رساند. در این مقال سعی کردیم درباره معیشت و مشکلات صنفی معلمان استان سمنان مطالبی را بیان کنیم آن‌هم از قول خود معلمان شاغل و بازنشسته استان سمنان اما در گزارش‌های دیگر موضوع کرونا و تأثیرات آن بر آموزش‌وپرورش، سامانه آموزش از راه، کیفیت درسی و مسائل مرتبط با معلمان را بررسی خواهیم کرد.