به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «نهضت آزادی ایران» از مجموعه بررسی احزاب سیاسی ایران، توسط مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی منتشر شد. در میان احزاب و گروه‌های سیاسی مبارز قبل از انقلاب، نهضت آزادی ایران جایگاه و اهمیت ویژه‌ای دارد.
نهضت آزادی در اختناق آمیزترین شرایط و در آغاز دهه چهل پا به میدان مبارزه با دیکتاتوری و استبداد رژیم شاهنشاهی گذاشت. اگرچه حزب نهضت آزادی، قبل از انقلاب و بعد از آن، نتوانست به حزبی فراگیر و مورد اقبال عمومی مردم تبدیل شود؛ اما در عین حال اولین حزبی بود که در آن گروهی از تحصیل‌کردگان و دانشگاهیان اهل سیاست با رویکرد به مذهب گرد آمدند و از درون همین گروه بود که برخی جریانات دیگر زاده شد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی زمام امور اجرایی کشور موقتاً به مرحوم مهندس مهدی بازرگان، رهبر نهضت آزادی، واگذار شد و گرچه امام خمینی (ره) در حکم نخست وزیری بازرگان تأکید کرد که این سمت بدون توجه به ملاحظات حزبی و گروهی به آقای بازرگان داده شده است، بسیاری از اعضای نهضت آزادی یا افراد همفکر و همسو و نزدیک به این حزب وارد کارهای اجرایی و مدیریتی شدند؛ بگونه‌ای که می‌توان دولت موقت را دولت نهضت آزادی نامید. این دولت در برابر مشکلات و پیچیدگی‌های انقلاب تاب نیاورد و در کمتر از یک سال کنار رفت. این حزب پس از کناره‌گیری از قدرت، به اپوزسیون تبدیل شد و در موارد متعدد به ویژه دفاع مقدس در برابر امام و انقلابیون ایستاد و در دهه‌های بعد – چه در باقیمانده دوره بازرگان و چه در دوره یزدی- در مسیر معارضه با جمهوری اسلامی پیش رفت.
چنین خط سیری انگیزه آن شد که مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی تألیف کتابی درباره نهضت آزادی را در برنامه و دستور کار خود قرار دهد و به بررسی مستند تاریخچه، مواضع و کارنامه نهضت آزادی ایران و چهره‌های شاخص آن بخصوص مهندس مهدی بازرگان و دکتر ابراهیم یزدی از ۱۳۴۰ تا ۱۳۹۶ بپردازد.
کتاب نهضت آزادی از تأسیس این حزب و حواشی آن آغاز کرده و ضمن بررسی فراز و فرود این تشکل در طول نهضت امام خمینی (ره)، به مقطع حساس دولت موقت و پس از آن، به صورت ویژه پرداخته است. عملکرد چهره‌هایی همچون عباس امیر انتظام، علی محمد ایزدی، رضا صدر، احمد مدنی، رحمت الله مقدم مراغه‌ای، حسن نزیه و … را ترسیم کرده و تطور مواضع نهضت آزادی در ادوار مختلف را به کاوش نشسته و در نهایت به دوره پس از بازرگان و تا پایان عمر ابراهیم یزدی پرداخته است.
در مقدمه کتاب آمده است: «سابقه پژوهشگر ارجمند جناب آقای مجتبی سلطانی در تألیف کتاب خط سازش مؤسسه را بر آن داشت که این مهم به ایشان پیشنهاد شود، که پذیرفتند و پس از سال‌ها تحمل رنج تحقیق، یادداشت‌ها و فیش‌های بسیاری از انبوه منابع و اسناد، استخراج و مکتوب کردند و تدوین اولیه کتاب را به پایان بردند؛ اما به سبب مشغله فراوان، از تکمیل و تنظیم نهایی کار بازماندند. لذا مؤسسه، با توافق مکتوب آقای سلطانی، این مجموعه ارزشمند را پس از ویرایش براساس شیوه مالوف و معیارهای مؤسسه و کنترل منابع و مآخذ و تکمیل آنها در قالب یک جلد برگزیده و برای انتشار آماده کرد.»
چاپ اول «نهضت آزادی ایران»، که شامل نه فصل در یک جلد و ۸۰۰ صفحه است، به بهای شصت هزار تومان منتشر شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.