به گزارش خبرنگار مهر، به یاد دارم در دوره‌ای که مدرسه می‌رفتم، وقتی مجموعه "بخش چهار جراحی" پخش می‌شد با یک علاقه خاص پای تلویزیون می‌نشستم و این مجموعه را می‌دیدم. برایم خیلی جالب بود که پزشکان با وجود این همه کار در زندگی شخصی با مشکلات ریز و درشت رو به رو بودند.
به یاد می‌آورم مجید مظفری که نقش پزشک را ایفا می‌کرد. پزشکی آرام که سعی می‌کرد زیاد درگیر ماجراهای ریز و درشت بیمارستان نشود، اما ... این مجموعه به حدی روی من تاثیر گذاشته بود که ناخودآگاه این حس در من رشد کرد که وقتی بزرگ شدم، حتماً پزشک می‌شوم، اما زهی خیال باطل.
سال‌ها بعد نیز مجموعه "پزشکان" پخش شد و اما بعد از آن دیگر تلویزیون درباره موضوعات پزشکی مجموعه‌ای تولید نکرد. شاید نیاز آن حس نمی‌شد! البته مجموعه‌های خارجی با این محوریت به کرات خریده شد و از تلویزیون روی آنتن رفت. مجموعه‌هایی چون "پزشک دهکده"، "هلیکوپتر امداد"، "پرستار دهکده"، "پرستاران" و ... که مورد توجه بینندگان هم قرار گرفت و معمولاً آمار بالای نظرسنجی‌ها هم این مسئله را تائید می‌کرد. البته مقایسه مجموعه‌های خارجی با ایرانی با توجه به سطح امکانات دو طرف کاری بیهوده است.
تلویزیون به فکر افتاده و از چند ماه پیش مجموعه "سایه تنهایی" با محوریت زندگی پزشکان و به تصویر کشیدن روابط انسانی به کارگردانی بیژن شکرریز و تهیه‌کنندگی محسن شایانفر برای شبکه یک سیما جلو دوربین رفته تا بار دیگر شاهد زندگی کاری و شخصی پزشکان باشیم.
من نیز صبح یکی از روزهای گرم بهاری راهی خانه دکتر اردلان (بیژن امکانیان)، رویا همسر دکتر اردلان (نسرین مقانلو) و دخترشان دریا (هنگامه حمیدزاده) در یکی از کوچه‌های خیابان ایران زمین می‌شوم. بعد از چند دقیقه پرس و جو خانه دکتر اردلان را پیدا می‌کنم. به سختی پلاک رنگ و رو رفته منزلش را می‌خوانم. در باز است و به راحتی می‌توان پیچک‌های آویزان روی دیوار حیاط منزلش را که بیشتر شبیه راهرویی باریک است دید. کسی را در آن حوالی نمی‌بینم، به همین دلیل وارد می‌شوم.
از چند پله سنگی پائین می‌روم. سمت راست پله‌ها به ساختمانی دوطبقه منتهی می‌شود، اما وجود پیچیک‌ها زیبایی خاصی به خانه داده است. در ساختمان هم باز است. از طبقه اول رد می‌شوم. کفش‌هایی جلو هر واحد بدون نظم خاص افتاده. سر و صدای مادری را می‌شنوم که با فرزندش به خاطر گوش نکردن به حرف‌هایش دعوا می‌کند. بی‌توجه به آنها رد می‌شوم و به طبقه دوم می‌روم. در نیمه باز است. سرک کشیدن به داخل منزل دکتر اردلان مساوی است با آمدن پسر جوانی جلو در.
بعد از معرفی خودم وارد می‌شوم. رو به روی در منزل شومینه‌ای قرار دارد و دور آن مبلمانی چیده شده. روی شومینه قاب عکسی از خانواده دکتر اردلان است. سمت راست شومینه به سالن پذیرایی با دکوراسیونی شیک منتهی می‌شود و سمت چپ هم به یک سالن و چند اتاق. در کنار مبلمان و وسائل تزیینی چیزی که توجه‌ام را خیلی جلب می‌کند تنگ ماهی است که چند ماهی قرمز کوچولو مجبورند در آبی که خیلی هم تیره شده، شنا کنند، اما کسی به آنها توجه نمی‌کند.
پسر جوان به من اشاره می‌کند دکتر اردلان سکته کرده و در بیمارستان بستری است، تنها رویا همسرش (نسرین مقانلو) و دخترش دریا (هنگامه حمیدزاده) داخل خانه هستند. من نیز وارد اتاق می‌شوم. نقاشی‌هایی که به اتاق دریا نصب شده و بیشتر هم چهره‌های مختلف است، همانند کاغذ دیواری شده. تخت، چند عروسک، بوم نقاشی، کامپیوتر وسائلی هستند که اتاق دریا را مزین کرده‌اند.
من هم از بیرون اتاق دریا، شاهد رابطه عاطفی مادر و دختر می‌شوم. دریا نیم خیز می‌شود و در حالی که به مادرش نگاه می‌کند: "چی شده؟" رویا، مادر بغض خود را می‌خورد: "هیچی". او به طرف دریا می‌رود و دریا را در آغوش می‌گیرد و می‌گوید: "مگه باید چیزی بشه که مادر بیاد پیش بچه‌اش" و دریا را به خود می‌چسباند.
با صدای کات کارگردان ضبط این صحنه قطع می‌شود و دوربین که روی سه پایه ثابت قرار گرفته از حرکت بازمی‌ایستد. کارگردان نکات لازم را به دریا می‌گوید. او روسری سفیدش را مرتب می‌کند. نسرین مقانلو فیلمنامه در دست درباره دیالوگ‌هایش با کارگردان صحبت می‌کند. شکرریز نیز به دقت به صحبت‌های او گوش می‌دهد و جاهایی که حق با اوست، حرفش را تائید می‌کند.
در طرفی دیگر یکی از دستیاران مشغول درست کردن یکی از پرژوکتورها می‌شود و نکته جالب اینجاست که از نگار جاودان طراح صحنه و لباس می‌خواهد انبردست را به او بدهد و او نیز بعد از پیدا کردن انبردست آن را به او می‌دهد. صحبت‌های مقانلو با راما قویدل دستیار اول کارگردان و برنامه‌ریز ادامه دارد که یکی از بچه‌های تدارکات مشغول تعارف بیسکوئیت به عوامل می‌شود، اما مقانلو از ترس اینکه مبادا خرده‌های بیسکوئیت لای دندانش بماند، چیزی برنمی‌دارد.
شکرریز درباره پذیرفتن کارگردانی "سایه تنهایی" می‌گوید: "طرح قصه این مجموعه برای خودم بود. وقتی در آلمان درس می خواندم احساس می‌کردم در ایران جای پرداختن به مسائل پزشکی و جذابیت‌های این حرفه در مجموعه‌های تلویزیونی خالی است، به همین دلیل طرحی نوشتم. وقتی به ایران آمدم طرح این مجموعه را به تلویزیون ارائه دادم و خیلی سریع هم جواب گرفتم. مینو فرشچی هم فیلمنامه "سایه تنهایی" را خیلی خوب نوشت و کار نگارش پنج ماه طول کشید. من هم بعد از نوشتن هر قسمت نگاهی به فیلمنامه می‌کردم و برخی مواقع برحسب لوکیشن تغییراتی خیلی کم در کار می‌دادم. در واقع چون نگاه اولیه برای خودم بود، خیلی کار را دوست دارم."
وی در ادامه می‌افزاید: "برخی مواقع برحسب لوکیشن من به همراه راما قویدل، دستیار اول کارگردان، برنامه‌ریز و تدوینگر تغییرات خیلی کوچکی می‌دادم. علاوه بر آن بازیگرانی که برای این کار انتخاب کردم، خیلی به کار مسلط هستند. برای من نظرات بازیگران خیلی مهم است. بعضی وقت‌ها هم ممکن است دیالوگ‌ها در دهان بازیگر نچرخد، من آنها را ملزم نمی‌کنم که فریم به فریم که نویسنده نوشته را ادا کنند. البته این تغییرات جزئی به این اندازه نیست که چارچوب کار را به هم بزند."
کارگردان مجموعه "سایه تنهایی" با اشاره به اینکه طرح اولیه این مجموعه با نگاه ایرانی نوشته شده، خاطرنشان می کند: "طرح اولیه تغییرات چندانی نکرد، فقط خانم فرشچی برخی شخصیت‌هایی را که لازم بود اضافه کرد تا پیچ و مهره قصه محکم شود یا اگر نگاه من به شخصیت‌های فرعی پررنگ بود، آن را کمرنگتر کرد."
شکرریز درباره نگاه خاص خود در این مجموعه می گوید: "آنچه به من گفته شد این بود که پرداختن به موضوع پزشکی در مجموعه "سایه تنهایی" اولین اتفاق در ایران قبل و بعد از انقلاب در سریال‌سازی بوده است. ما در این کار پزشک و پرستار مشاور داشتیم، حتی وقتی مسئولان وزارت بهداشت با دقت کار را دیدند، با وجود اینکه خیلی سختگیر هستند، اعتقاد داشتند خیلی خوب عمل کرده ایم، حتی در انتخاب بازیگران. البته هیچ وقت نمی گویم به 100 درصد رسیده‌ایم، اما با صدای بلند می‌گویم هر ضعفی در کار باشد، مسئولیتش با من است."
وی درباره انتخاب بازیگران این مجموعه اشاره می‌کند: "از همان روز اول که شروع به نوشتن فیلمنامه کردیم، محسن شایانفر، تهیه کننده و راما قویدل در انتخاب بازیگران خیلی همکاری کردند، چرا که ما خیلی وسواس داشتیم. در ارتباط با شخصیت‌های دکتر اردلان، رویا همسر دکتر اردلان، دکتر هاتفی و ... نامزد زیاد داشتیم، اما وقتی به ترتیب بیژن امکانیان، نسرین مقانلو ، پرویز پورحسینی و ... برای ایفای این نقش‌ها انتخاب شدند، متوجه شدیم این نقش‌ها خیلی با چهره آنها همخوانی دارد."
کارگردان مجموعه "سایه تنهایی" در پایان خاطرنشان می کند: "این مجموعه به زندگی کلینیکی و شخصی چند پزشک می‌پردازد. خط داستان پیوسته است و در خلال آنها در بیمارستان درگیر اتفاقات مختلفی می‌شود. برخی مطبوعات این مجموعه را با "پرستاران" مقایسه کردند که این قیاس درست نیست، چرا که آنها با امکانات خود و نگاه خاص "پرستاران" را خیلی خوب ساختند. ما باید با مجموعه‌های خودمان این قیاس را انجام دهیم. برای این پروژه خانم شوشتریان، دکتر حاتمی، مهندس برازش و وزارت بهداشت واقعاً همکاری کردند. موسیقی این مجموعه را فریبرز لاچینی می‌سازد و محمد اصفهانی هم تیتراژ آن را می خواند. اگر کارها خوب پیش برود برای مهرماه آماده پخش از شبکه یک می‌شود."
نسرین مقانلو که هفته گذشته بازی‌اش در مجموعه تاریخی "مختارنامه" به پایان رسیده، درباره تفاوت بازی در مجموعه‌های تاریخی و روز اجتماعی توضیح می‌دهد: "یکی از آرزوهای من همکاری با میرباقری بود. اوایل بازی در یک مجموعه تاریخی برایم خیلی مشکل بود و ترس داشتم، چرا که فکر می کردم از لحاظ نوع دیالوگ و فضا که مربوط به تاریخ گذشته بود، مشکل باشد، اما توضیحاتی که آقای میرباقری می‌داد خیلی به من کمک کرد تا دیالوگ‌ها و فضا برایم ملموس باشد. در واقع او به راحتی فضا را برای بازیگر می‌شکافت. در مجموع کار تاریخی مشکل است، ولی به این مسئله برمی گردد که بازیگر چقدر عاشق کارش باشد."
وی درباره پذیرش نقش رویا در مجموعه "سایه تنهایی" اشاره می‌کند: "وقتی شخصیت رویا را در فیلمنامه خواندم، متوجه شدم شخصیت او برعکس زندگی شخصی من است. من در اوج کارم ایران را به خاطر خانواده‌ام ترک کردم، اما بعد از 10 سال به ایران برگشتم، چون نمی‌توانستم آنجا بمانم. حال شخصیت رویا برعکس من است، او دوست دارد به آمریکا برود، چرا که معتقد است در ایران نمی‌تواند زندگی کند. در مجموع همکاری با دکتر شکرریز برایم تجربه خوبی بود."
بازیگر نقش رویا درباره اینکه معمولاً در تلویزیون خیلی گزیده نقش‌های خاص را کار می‌کند، می‌گوید: "من همیشه دوست دارم هر شخصیت را یکبار بازی کنم و اعتقاد دارم یک بازیگر باید نقش‌های مختلف را به تصویر بکشد. بعد از بازی در مجموعه "مسافری از هند" که نقش زن بابا را بازی کردم که در برخی مواقع فداکاری و برخی مواقع زیرکانه کار می‌کرد، فیلمنامه‌هایی که به من پیشنهاد شد همه مثل این نقش بودند، اما من هیچکدام را نپذیرفتم."
مقانلو ادامه می‌دهد: "من ترجیح می دهم یکبار کاری را انجام دهم. البته کار مشکلی است. در حال حاضر برخی بازیگران ما دوست دارند خیلی پرکار باشند، اما من اعتقاد دارم باید کم کار کرد، اما خیلی خوب و گزیده. کلیشه شدن یا نشدن به خود بازیگر بستگی دارد. در طول سال فیلمنامه‌های زیادی به من پیشنهاد می‌شود، اما دوست دارم نقش‌های متفاوت را بازی کنم."
محسن شایانفر، تهیه‌کننده، درباره مجموعه "سایه تنهایی" می‌گوید: "محتوای کار و فضای روابط انسانی این کار بهترین انگیزه برای پذیرفتن کار بود. علاوه بر آن به ندرت اتفاق افتاده بود در زمینه پزشکی کاری شود. در این مجموعه آسیب‌شناسی درباره مسائلی که پزشکان با آن رو به رو هستند می‌شود. در مجموعه "سایه تنهایی" بیش از 190 بازیگر برای ایفا نقش‌های اصلی و فرعی داشتیم. دکتر حاتمی مسئول گروه خانواده شبکه یک خیلی به این پروژه کمک کرد، فقط امیدوارم دوستان زمان مناسبی را برای پخش در نظر بگیرند."
راما قویدل درباره مجموعه "سایه تنهایی" اشاره می‌کند: "پیش تولید این مجموعه دو ماه و اندی طول کشید. سه ماه هم هست که مشغول تصویربرداری هستیم. 70 تا 80 درصد حجم کار در بیمارستان آرش کار شد. خوشبختانه همکاری خوبی داشتند. با اینکه بیشتر اتفاقات قصه در لوکیشن دولتی بود، اما با مشکلی رو به رو نشدیم. تدوین همزمان هم با شروع تصویربرداری شروع شده و چند روز دیگر وارد تدوین نهایی می‌شویم. این کار برای من تجربه خوبی بود، چرا که با کاراکترهای ملموس سر و کار داشتیم. فکر می‌کنم یکی از نقاط عطف در پرونده کاری من باشد."
هنگامه حمیدزاده، ایفاگر نقش دریا درباره بازی در این مجموعه توضیح می‌دهد: "این اولین تجربه بازیگری من است و خیلی خوشحالم که در این مجموعه بازی می‌کنم. دریا تنها نقش جوان این مجموعه است. او گرافیست است و روحیه لطیفی دارد، اما به خاطر جنجال‌های خانواده‌اش خیلی درگیر است و به خاطر دوری از مادرش به پدرش خیلی وابسته است. وقی برای اولین بار می‌خواستم جلو دوربین حاضر شوم، خیلی اضطراب داشتم، اما با همکاری کارگردان و بازیگران خوبی چون آقای امکانیان و خانم مقانلو اضطرابم رفع شد، چرا که خیلی راهنمایی‌ام می‌کردند."
در مجموعه "سایه تنهایی" بیژن امکانیان، نسرین مقانلو، پرویز پورحسینی، علی دهکردی، امیرمحمد زند، کتانه افشارنژاد، پرستو گلستانی، لیلی تقوی، افشین هاشمی، هرمز سیرتی، اصغر محبی، شیوا خسرومهر، سیما مطلبی، پریسا گلدوست، زویا امامی، محمود آتشانی، مرضیه طهماسبی، شمسی صادقی، مدیا زاکری، حسین چنگی، احمد عباس‌قلی، سپیده پهلوان‌زاده، ارسیا صنعتی، بهرام فرزام و ... بازی می‌کنند.
مهدی امیری مدیر تصویربرداری، شایسته شوشتریان ناظر کیفی، مهدی آزادی صدابردار، نگار جاودان طراح صحنه و لباس، لیلا رنگرزان منشی صحنه، دکتر مریم ایرانزاد مشاور پزشکی، محمود مهدوی طراح گریم و حسین باقریان مدیر روابط عمومی با این محصول گروه خانواده شبکه یک همکاری دارند.