علی شیرکانی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، از رشد ۸۴ درصدی افزایش بیمه‌شدگان فعال جدید این صندوق نسبت به سال ۹۷ خبر داد و از برنامه‌های این نهاد بیمه‌گر اجتماعی برای گسترش حمایت‌های بیمه‌ای در میان اقشار کشاورز، روستایی و عشایر کشورمان گفت.
وی در پاسخ به این سوال که در آستانه پانزدهمین سال فعالیت صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، چقدر در پیشبرد اهداف صندوق موفق بوده‌اید گفت: برقراری عدالت اجتماعی یکی از آرمان‌های انقلاب اسلامی است که در اصول گوناگونی از قانون اساسی، خصوصاً اصل ۲۹ و ۲۱ بر آن تاکید شده. به همین دلیل در سال‌های پس از پیروزی انقلاب، تلاش‌های بسیاری برای گسترش رفاه و تأمین‌اجتماعی در میان اقشار مختلف انجام شد و بعضاً نیز نهادهایی برای این منظور تأسیس شدند و بخشی از وظایف حمایت از اقشار مختلف را برعهده گرفتند که گاهی به همپوشانی هم منجر شده بود.
مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر با بیان اینکه در اواخر دهه هفتاد و پس از تصویب قانون برنامه سوم توسعه، موقع آن رسیده بود که این حمایت‌ها، ساختارمند شود و به همین دلیل، مذاکراتی برای شکل‌گیری یک نظام هماهنگ رفاه و تأمین‌اجتماعی شروع شد، افزود: این مذاکرات در نهایت به تصویب قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین‌اجتماعی در سال ۱۳۸۳ منجر شد.
شیرکانی بیان داشت: قانون ساختار، همانطور که در ماده یک آن نیز آمده، بر ایجاد انسجام در سیاست‌های رفاهی کشور به‌منظور حمایت از همه افراد کشور در برابر تکانه‌های اجتماعی، اقتصادی، طبیعی و … تاکید دارد و به همین دلیل، با بررسی اقشاری که از حمایت نهادهایی مانند سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری، کمیته امداد امام (ره) و… بهره‌مند بودند، خلاء حمایت‌های بیمه‌ای از روستاییان و عشایر کشورمان مشخص شد؛ افرادی که نقش مهمی در استقلال و ارتقای امنیت غذایی کشورمان بر عهده دارند و از طرف دیگر، صبور و قانع هستند و صدایشان به‌سختی شنیده می‌شود.
پوشش بیمه‌ای ۱.۲ میلیون خانوار روستایی، کشاورز و عشایر
وی افزود: بنابراین شاید بتوان تأسیس صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در خردادماه سال ۱۳۸۴ را یکی از نخستین اقدامات اجرایی پس از تصویب قانون ساختار دانست که با هدف رفع این خلاء و بهره‌مند شدن این اقشار زحمت‌کش انجام شد. از زمان تأسیس تاکنون، صندوق توانسته خدمات بیمه‌ای خود را برای بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار خانوار روستایی و عشایری برقرار کند که از این تعداد، حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار خانوار هنوز با ما هستند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا توانسته‌اید همه جامعه هدف خود را پوشش دهید ادامه داد: هنوز نه. توجه داشته باشید که صندوق ۱۵ ساله است و جوان‌ترین نهاد بیمه‌گر اجتماعی کشور محسوب می‌شود. اگر جامعه هدف مدنظر صندوق که شامل کشاورزان ساکن و غیر ساکن در روستا، روستاییان، عشایر و برخی از مشاغل مرتبط با روستا و کشاورزی است را در محدوده سنی ۱۸ تا ۵۰ سال، حدوداً ۹ میلیون نفر در نظر بگیریم، با پوشش یک میلیون و ۲۰۰ هزار خانوار یعنی تقریباً توانسته‌ایم ۱۵ درصد از جامعه هدف خود را پوشش دهیم؛ اما باید در نظر بگیریم که جامعه هدف اصلی ما خانوار است نه نفر و اگر پوشش صندوق را با ضریب خانوار در نظر بگیریم، رقم پوشش بالاتر می‌رود. البته سال گذشته برای اولین‌بار در تاریخ صندوق، رشد بیمه‌شدگان فعال جدید ما ۸۴ درصد بیش از مدت مشابه سال قبل بود و به نوعی رکورد زدیم، اما هنوز تا هدف نهایی قانون‌گذار که پوشش حداکثری است، فاصله داریم.
مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر در مورد حق بیمه جامعه هدف صندوق روستاییان و عشایر گفت: حق بیمه صندوق در کل ۱۵ درصد حقوق یا سطوح اعلامی است که ۱۰ درصد یا دوسوم آن توسط دولت پرداخت می‌شود که در جایگاه کارفرمایی قرار گرفته و بیمه‌شدگان روستایی و عشایری، تنها ۵ درصد یا یک‌سوم را می‌پردازند. ضمن اینکه مبنای محاسبه این ۵ درصد نیز متفاوت است و سالیانه بر اساس ۸ سطح درآمدی تعیین می‌شود.
پرداخت ۵ درصد حق بیمه توسط بیمه شدگان
به گفته وی، در مجموع، روستاییان و کشاورزان با پرداخت تنها ۵ درصد حق بیمه، که در سال جاری ماهانه عددی بین ۲۷ هزار و ۵۰۰ تا ۷۰ هزار تومان است، می‌توانند خود و خانواده‌شان را از خدماتی مانند مستمری پیری، مستمری ازکارافتادگی و مستمری بازماندگان بهره‌مند کنند.
شیرکانی در پاسخ به این سوال که با وجود اقدامات انجام شده چرا هنوز به پوشش حداکثری نرسیده‌اید؟ اظهار داشت: اولاً صندوق امسال تازه ۱۵ ساله شده و هنوز جوان است. ثانیاً صندوق روستاییان و عشایر با سایر صندوق‌های بازنشستگی کشور مانند تأمین اجتماعی تفاوت‌های ساختاری زیادی دارد. نکته مهم این است که محصول بیمه‌ای ما اختیاری است. یعنی ما مثل سازمان تأمین اجتماعی نیستیم که با یک پشتوانه قانونی، کارفرمایان را مجبور به بیمه‌کردن کارگران خود کنیم. ما یک صندوق اختیاری هستیم و باید جامعه هدف خود را متقاعد کنیم که بیایند و خودشان را بیمه کنند. علاوه بر این، تعهدات ما برای بیمه‌شدگان، طولانی‌مدت است و چون خدمت کوتاه‌مدتی مانند درمان نداریم، با استقبال زیادی روبرو نمی‌شویم. همانطور که می‌دانید سرانه بیمه درمانی جمعیت روستایی و عشایری کشور مستقیماً به سازمان بیمه سلامت ایرانیان پرداخت می‌شود و این سازمان متولی ارائه بیمه درمانی اقشار روستایی است.
وی تاکید کرد: به این موارد، شرایط ویژه جامعه هدف ما را هم اضافه کنید. افرادی که در گوشه و کنار جغرافیایی کشورمان و بعضاً مناطق صعب‌العبور زندگی می‌کنند، تنوع‌های فرهنگی بسیار متفاوتی دارند و اغلب شاید دسترسی کاملی به شبکه ارتباطی کشور نداشته باشند.
مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آب و برق و گاز و جاده و تلفن تقریباً به همه روستاها رفت، اگر این موارد را به نوعی توسعه سخت‌افزاری روستاها بدانیم، وقت آن رسیده که تمرکز خود را بر روی توسعه نرم‌افزاری، مثلاً اشتغال و گسترش خدمات بیمه‌ای بگذاریم تا روستاییان و کشاورزان زحمت‌کش کشورمان، در روزهای پیری و ناتوانی، فقیر و گرفتار نشوند و زندگی عزتمندانه‌ای داشته باشند. بنابراین ارائه خدمت به این اقشار خاص و بسیار زحمت‌کش، سعی و تلاش زیادی می‌طلبد و همه نهادها، دستگاه‌ها و رسانه‌ها باید برای بهره‌مند شدن جامعه روستایی و عشایری از این مزایا به ما کمک کنند.
ارفاق بیمه‌ای برای سالمندان بالای ۶۵ سال
مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر با اشاره به اینکه امسال سال مهمی برای ما است گفت: اولین گروه از بیمه‌شدگان صندوق که امسال ۶۵ ساله می‌شوند و ۱۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند، در سال جاری سالمند می‌شوند و نتیجه اعتماد ۱۵ ساله خود به صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان به عنوان دستاورد ارزشمند نظام را دریافت می‌کنند و از ثمره بیمه‌پردازی‌شان که همان دریافت مستمری سالمندی است، بهره‌مند می‌شوند.
شیرکانی افزود: البته صندوق در حال حاضر به بیش از ۱۰۰ هزار خانوار مستمری ماهیانه پرداخت می‌کند، اما این خانوارها اغلب به دلایلی مانند ازکارافتادگی یا فوت بیمه‌شده اصلی یا پیش از موعد، مستمری‌بگیر شده‌اند. یکی از مزایای این صندوق هم در همین ۱۵ سال بیمه‌پردازی است چراکه بیمه‌شدگان با پرداخت ۱۵ سال حق بیمه، در صورت رسیدن به سن ۶۵ سالگی معادل ۲۰ روز مستمری دریافت می‌کنند و به عبارتی، ۵ سال ارفاق بیمه‌ای دارد.
به گفته وی، با گذشت ۱۵ سال از عمر صندوق روستاییان و عشایر، بنابراین وظیفه ما در قبال بیمه‌شدگان و جامعه هدف، سنگین‌تر شده و باید به‌شدت مراقب پایداری و حفظ تعادل مالی صندوق باشیم تا به سرنوشت سایر صندوق‌های بازنشستگی دچار نشویم. ما امانت‌دار پس‌اندازهای کوچک بیمه‌شدگان هستیم، منابع صندوق حق‌الناس است و باید امانت‌دار خوبی برای آنها باشیم.