خبرگزاری مهر، گروه استانها - روستای کنگ یکی از نمونه‌های باارزش معماری پلکانی در ایران است که به ماسوله خراسان شهرت دارد. این روستا در دامنه کوه‌های بینالود و در ۱۹ کیلومتری غرب طرقبه و ۷۹ کیلومتری مشهد واقع شده و با قدمتی بیش از هزار سال، مقصدی برای گردشگران ایرانی و خارجی محسوب می‌شود. اما اخیراً بحث تخریب برخی قسمت‌های این روستای تاریخی نگرانی‌های زیادی را برای دوستداران حوزه میراث فرهنگی و مردم روستا به بار آورده است.
لزوم ثبت ملی روستای کنگ توسط میراث فرهنگی خراسان رضوی
فرماندار طرقبه و شاندیز در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: اگر اداره‌کل میراث فرهنگی خراسان رضوی روستای کنگ را ثبت ملی کرده باشد حتماً باید مباحث مربوط به حفاظت از میراث را مدنظر قرار بدهد، اما چون هنوز ثبتی صورت نگرفته، ورود میراث فرهنگی استان در آن منطقه موضوعیتی ندارد.
سید حسن حسینی ادامه داد: وقتی طرح هادی روستایی تصویب می‌شود مشاوری که طرح را مطالعه و برای تصویب اقدام می‌کند، تمام مؤلفه‌های میراثی، تاریخی، جغرافیایی و آب و هوا را در نظر می‌گیرد. حتماً در زمان مطالعه این طرح نیز میراث فرهنگی اطلاع و ورودی نداشته است تا مخالفت و موافقت خود را ابراز کند، هم‌اکنون میراث فرهنگی در این خصوص هیچ سند میراثی ندارد و طرح هادی نیز یک طرح مصوب و قانونی است که باید اجرا شود.
وی با بیان اینکه دستگاه‌های مختلفی در تهیه طرح هادی دخیل هستند، گفت: بر این اساس اسنادی برای مردم تهیه شده و دهیاری روستا نیز طرح هادی را اجرا می‌کند. اگر میراث فرهنگی هنگام تصویب طرح اعلام می‌کرد که این روستا میراث فرهنگی است، با چنین وضعیتی طرح هادی تصویب نمی‌شد و طرح دیگری جایگزین آن می‌شد. اما الان چون طرح هادی تصویب شده، حق با دهیار است و باید کار خود را انجام دهد.
طرح هادی؛ حق قانونی اهالی روستا
فرماندار طرقبه و شاندیز تصریح کرد: با تصویب طرح هادی در روستا برای اهالی آنجا حق ایجاد می‌شود لذا وقتی که روستا ثبت ملی نشده است، مردم را نیز نمی‌توانیم از حقوقشان دریغ کنیم.
حسینی همچنین در خصوص تخریباتی که در روستای کنگ به عمل آمده، عنوان کرد: مردم روستای کنگ نیز به روستایشان علاقمند هستند لذا تخریبی صورت نگرفته، بلکه یک خانه برابر با نظر میراث فرهنگی بافتش را تخریب و اقدام به نوسازی کرده است.
وی در انتها مطرح کرد: همه ما موظف به حفظ و حراست از این روستای تاریخی هستیم. الان با توجه به طرح هادی، دهیار روستا کار خود را قانونی انجام می‌دهد و خواهش ما از میراث فرهنگی این است که هرچه سریع‌تر معماری روستای کنگ را ثبت ملی کنند تا ما بتوانیم آن بافت را حفظ کنیم. تا زمانی که معماری روستای کنگ به تصویب سازمان میراث فرهنگی نرسیده باشد، نمی‌توان مردم را از حق قانونی‌شان منع کرد.
در ادامه محمد قربانی، بخشدار طرقبه در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: در طرح هادی مصوب روستای کنگ که سال ۱۳۸۸ ابلاغ شده، یک خیابان شش متری برای سهولت دسترسی اهالی به ورودی و خروجی روستا در نظر گرفته شده است.
وی افزود: امسال اقدامی برای اجرای این راه دسترسی انجام نشده و احداث این راه متضمن این است که تعداد زیادی از منازل در این مسیر یا به طور کلی تخریب شوند و یا چند متری عقب‌نشینی داشته باشند.
بخشدار طرقبه با بیان اینکه دهیاری در سال جاری قصد اجرای این طرح قانونی و مصوبی که به آن ابلاغ شده را دارد، ابراز کرد: از طرفی نیز نظر دوستداران حوزه میراث فرهنگی و دغدغه‌مندان این حوزه مبنی بر این است که اگر مسیر شش متری ایجاد شود، روستای کنگ بافت تاریخی و معماری کهن خود را از دست می‌دهد و دیگر جاذبه‌ای برای گردشگران نخواهد داشت.
معبر شش متری برای سهولت دسترسی در نظر گرفته شده است
وی همچنین در خصوص کاربری معبر شش متری، تصریح کرد: این مسیر برای سهولت دسترسی اهالی به منازل خود، حمل راحت مصالح، بحث‌های ایمنی و اورژانسی و رفت و آمد خودروهای امدادی و اورژانسی در نظر گرفته شده است.
قربانی با اشاره به جلسه‌ای که ۲۲ اردیبهشت‌ماه در فرمانداری کلات صورت گرفته، گفت: سال ۸۸ طرح هادی روستای کنگ ابلاغ شده و سال ۹۸ افق ۱۰ ساله طرح به اتمام رسیده است و با توجه به اظهارات ریاست بنیاد مسکن شهرستان، نقشه‌برداری آغاز شده تا بازنگری طرح هادی روستا صورت بگیرد.
وی با بیان اینکه افراد حاضر در حوزه میراث فرهنگی طی مکاتبات اخیر، مخالفت خود را با احداث خیابان شش متری اعلام کردند، مطرح کرد: در خوشبینانه ترین حالت، یک سال و نیم طول می‌کشد تا طرح هادی جدید ابلاغ شود و تا آن زمان، مبنای کار برای دهیاری، طرح هادی فعلی است.
قربانی در خصوص عامل تخریبات اخیر روستا، تصریح کرد: تخریب برخی منازل روستای کنگ بینابین بوده است؛ یعنی از طرف اهالی اجرا شده ولی دهیاری و شورای اسلامی روستا نیز در این امر تأثیرگذار بوده‌اند.
وی در خصوص مجوز تخریب منازل در روستا، گفت: هر مجوزی برای ساخت و ساز، تخریب، احداث بنا و هر فعالیت ساخت و سازی توسط دهیاری صادر می‌شود و هم‌اکنون نیز دهیاری جزو موافقان اصلی احداث معبر شش متری روستای کنگ است. هر تخریبی که در روستای کنگ اتفاق افتاده بدون مجوز بوده ولی اعتراضی هم از سمت دهیاری صورت نگرفته است.
قربانی در خصوص رسیدگی به تخلفات این روستا در خصوص تخریب منازل، پاسخ داد: در بحث تخریب قانون‌گذاری شفاف نیست، لذا دهیاری مجوزی برای احداث بنا صادر نکرده است.
بخشدار طرقبه با بیان اینکه افرادی که تخریب کرده‌اند و تخلفی صورت گرفته باید دهیاری به آن‌ها اخطار دهد و از آن‌ها بازخواست کند، اظهار کرد: اگر شخصی بخواهد در حاشیه خیابان شش متری بنایی احداث کند، باید با دهیاری توافق و طرح هادی را رعایت کند.
در همین راستا احسان زهره‌وندی، جانشین معاون میراث فرهنگی خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: روستای کنگ یکی از بافت‌های باارزش استان است و مکاتبات بسیاری با مقامات مسئول، فرماندار و دهیار این روستا داشته‌ایم و مطرح کرده‌ایم که با تخریب بافت روستایی موافق نیستیم و ترجیح‌مان این است که این بافت حفظ شود.
در حال ثبت روستای کنگ در سیستم میراث ملی هستیم
وی با بیان اینکه در حال انجام روند ثبت روستای کنگ در سیستم میراث ملی هستیم، ادامه داد: خیلی از اهالی روستا درک کردند که می‌توانند از امتیاز گردشگری روستا استفاده کنند و برای مثال درآمد خوبی از اقامتگاه‌های بوم‌گردی داشته باشند و در نهایت خودشان نیز خواهان حفاظت بافت تفریحی روستا هستند.
بهره‌وری از اقتصاد پایدار بر پایه گردشگری در روستای کنگ
جانشین معاون میراث فرهنگی خراسان رضوی ابراز کرد: طرح‌های مناسب برای حفظ هویت بافت تاریخی روستا، رفاه مردم را در آینده به دنبال خواهد داشت چرا که اقتصاد آنجا بر پایه گردشگری خواهد بود. نباید این‌گونه تصور کنیم که اگر برای مرمت، حفاظت، نوسازی و … مبنای علمی داشته باشیم از رفاه مردم جلوگیری می‌شود، بلکه راه‌حلش این است که طرح‌های ویژه‌ای در نظر گرفته شود تا هم رفاه مردم را فراهم کند و هم میراث ما حفظ و برای این نسل و نسل‌های آینده حفظ شود.
زهره‌وندی با بیان اینکه همیشه احداث جاده باعث توسعه و رفاه نیست، گفت: برای مثال به جای این کار می‌توانیم یک دفتر محلی برای آتش‌نشانی یا مرکز بهداشت و درمان در نظر بگیریم که نیازی نباشد ماشین اورژانس از مشهد به آنجا برود.
وی تصریح کرد: میراث فرهنگی هرزمان که دوستانمان در روستای کنگ آمادگی داشته باشند حاضر به گفتگو است؛ تمامی موارد در روستای کنگ راهکارهای خاص خود را دارد و نیازمند هم‌فکری و همکاری دارد لذا میراث فرهنگی برای گفتگو و هم‌فکری هیچ مشکلی ندارد.
زهره‌وندی با اشاره به برخورد با متخلفان، گفت: ما باید روال قانونی خود را طی کنیم و بایستی روند ثبت ملی روستای کنگ به اتمام برسد. این روستا جزو آثار شناسایی‌شده باارزش است و قطعاً تلاشمان را برای حفاظت آنجا خواهیم کرد و به‌گونه‌ای نیست که چون هنوز ثبت ملی نشده، میراث فرهنگی عقب بنشیند.