خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی: سرگذشت پرفراز و نشیب فعالیت‌های موسیقایی در کشورمان همواره تحت‌تأثیر خط مشی سیاسی و فرهنگی دولت‌های مختلف دچار تغییرات زیادی بوده و هست که در چارچوب گزارش‌ها، مقالات و نوشتارهای مختلف پژوهشی-رسانه‌ای مورد واکاوی قرار گرفته‌اند.
در مقاطعی اما برخی از رویدادها و اتفاقات در تقویم تحولات موسیقی ایران به ثبت رسیده‌اند که بانیان و طراحان‌شان با اطمینان خاطر و انرژی فراوان درباره آنها سخن می‌گفتند، گویی در مدت زمانی کوتاه قرار است تمامی اتفاقات و رویدادها مرتبط با حوزه موسیقی، تحت تأثیر آن فعالیت قرار بگیرد اما چنین نشد.
«گمشده‌های موسیقی ایران» عنوان سلسله گزارش‌هایی است که گروه هنر خبرگزاری مهر در قالب آن به مرور همین رویدادها، تحولات و وعده‌های فراموش‌شده می‌پردازد. عمده تمرکز و هدف تدوین این مجموعه گزارش البته ضمن بازخوانی تحولات، ترویج «تمرکز» و «تفکر دوباره» در مدیران و سیاست‌سازان حوزه موسیقی کشور برای تأمل روی موضوعاتی است که بهتر می‌بود پیش از رسانه‌ای شدن یا برگزاری مراسم افتتاحیه و ماجراهایی از این دست، برنامه‌ریزی واقع بینانه‌تری درباره دامنه اثرگذاری آنها صورت می‌گرفت تا در نیمه راه نمانند.
در اولین گام از سلسله گزارش‌های «گمشده‌های موسیقی ایران» سراغ پروژه ناتمام شکل‌گیری «انجمن فیلارمونیک ایران» رفته‌ایم.
دورخیز برای مقاومت دربرابر هجمه موسیقی‌های سطحی
«انجمن فیلارمونیک ایران» یکی از نهادهای غیرانتفاعی موسیقی در کشورمان است که پس از ثبت رسمی خود در آبان ماه سال ۹۷ و برگزاری یک نشست خبری در اردیبهشت ماه سال گذشته، تاکنون غیر از برگزاری چند کارگاه پژوهشی و کنسرت محدود هیچ‌گونه فعالیتی نداشته است. البته پیش از پیروزی انقلاب اسلامی نیز انجمنی با نام «انجمن فیلارمونیک تهران» به فعالیت مشغول بود که این مجموعه نیز به دلیل فراز و نشیب‌های فراوانی که چه در قبل و چه پس از پیروزی انقلاب داشت سرنوشت مشخصی را پیدا نکرد.
به هر ترتیب در توضیحات «انجمن فیلارمونیک ایران» که بزرگانی چون احمد پژمان، شریف لطفی، حسین علیزاده، بتول قنبری مهر، شهرداد میرزایی به‌عنوان هیأت مؤسس و شهرداد میرزایی مدیرعامل، بهرام جمالی قائم مقام، فواد قهرمانی خزانه دار، فریده ثمربخش و امیرحسین نجفی بازرسان اعضای آن را تشکیل می‌دهند، آمده است: «انجمن فیلارمونیک ایران، نهادی غیرانتفاعی و مردمی است که حیات آن مستلزم حمایت‌های مادی و معنوی افراد و یا نهادهایی است که خواهان و پشتیبان موسیقی‌اند. حمایت از انجمن، راهی مطمئن برای کمک به رشد و فراگیر شدن موسیقی فاخر، در برابر هجمهٔ موسیقی‌های سطحی و عامه‌پسند است. این انجمن می‌تواند بستری سالم، جهت کار آفرینی موسیقی‌دانان جوان، درکشور ما باشد. انجمن فیلارمونیک ایران از تاریخ ۱۲ آبان ماه ۱۳۹۷ با شماره ۴۵۸۳۰ به ثبت رسیده و به فعالیت خود ادامه می‌دهد»
اگرچه خط مشی فعالیت‌های انجمن فیلارمونیک ایران (دوستداران موسیقی) با حضور افراد شناخته شده و صاحب نظر موسیقی کشورمان می‌رفت تا در تحقق شعار خود یعنی مبارزه با هجمه موسیقی‌های سطحی و عامه‌پسند کارهای مهمی را انجام دهند، اما گویا برخی از شرایط نامعلوم باعث شده که غیر از برگزاری یک نشست خبری که اردیبهشت ماه سال گذشته در فرهنگسرای ارسباران با روایت حرف‌های زیبا و قشنگ همراه بود، هنوز مخاطبان و هنرمندان موسیقی شاهد خروجی مناسبی از این مجموعه غیر دولتی نباشند. شرایطی که اگر به سامانه اینترنتی این انجمن مراجعه کنیم متوجه ساختاری می‌شویم که مدتهاست در فعالیت‌های خود متوقف شده است.
انجمن فیلارمونیک ایران به دنبال چه بود؟
شهرداد میرزایی مدیر اداری انجمن فیلارمونیک ایران روز هشتم اردیبهشت ماه سال ۹۸ بود که در نشست خبری این مجموعه غیردولتی گفته بود: از این انجمن انتظار می‌رود که در اجرای موسیقی فاخر تلاش کند. این انجمن‌ها در تمام دنیا چارچوب‌های مشخص خود را دارند و با حمایت‌های مردمی برنامه‌هایشان انجام می‌شود. این انجمن‌ها تلاش می‌کنند تا اجراهای موردنظر مردم را با تکیه بر مبانی موسیقی فاخر اجرا کنند ما هم تلاش کردیم تا در این فضا بتوانیم به اهداف و برنامه‌های موردنظر خود دست پیدا کنیم.
شریف لطفی آهنگساز و نوازنده پیشکسوت کشورمان نیز در این برنامه گفت: شاید مردم ما با واژه فیلارمونیک چندان مأنوس نباشند. این واژه یک عملکرد و شناخت جهانی دارد که ما باید تلاش کنیم که این واژه را با مردم کشورمان آشنا کنیم. […] واژه فیلارمونیک یا دوستداران موسیقی موضوع مهمی است که کارکرد آن فقط اجرای صحنه‌ای در کنسرت‌ها نیست. این انجمن‌ها در تمام دنیا سعی می‌کنند تحت‌نظر واژه فیلارمونیک یا دوستداران موسیقی به دولت متکی نبوده و کارهای فرهنگی را انجام دهند که فعالیت‌های آن بر اساس آموزش شکل می‌گیرد. این همان اتفاقی است که در تمامی انجمن‌های فیلارمونیک دنیا انجام می‌پذیرد. ما هم امیدواریم که در آینده بتوانیم در ایران چنین فعالیت‌هایی را ادامه داده و مردم را هرچه بهتر با موسیقی آشنا کنیم. این انجمن پایگاه مستحکمی است که تشکیل آن اتفاقاً یک‌باره‌ای نیست. این انجمن اعضای معتبری دارد که تجربه‌های خوبی را در عرصه موسیقی انجام داده‌اند. ما نگران اتفاقات خوب و بد مجموعه‌های گذشته نیستیم. ما اهدافی را مدنظر قرار داده‌ایم که نگرش اصولی به موسیقی با تکیه بر حمایت‌های مردم دارد. این انجمن به هر صورت حرکت خود را آغاز کرده است. در این راه قطعاً در مقام حذف یا رویارویی با مجموعه‌هایی که با اسم فیلارمونیک مشغول به فعالیت هستند نیستیم و به آنها بگوییم شما چرا این نام دارید؟ اتفاقاً این مجموعه پایگاهی برای جذب ارکسترها و مجموعه‌ها با همین نام است تا تشکل منسجم‌تری در این راستا شکل گیرد که امیدوارم این اتفاق صورت پذیرد.
حسین علیزاده: انجمن فیلارمونیک در جهان تبدیل به یک سنت شده و می‌توان گفت پدیده‌ای است که از دل مردم الهام می‌گیرد. پس یکی از مسائل مهم در این میان حمایت مردم از چنین مجموعه‌هایی است که می‌توانند منبع الهام برای خلاقیت باشند حسین علیزاده نوازنده و آهنگساز شناخته شده موسیقی ایرانی که همواره در بزنگاه‌های مختلف رویدادهای موسیقی کشورمان حضور مؤثری داشته و از فعالیت انجمن‌ها و رویدادهایی که در جهت حفظ و اشاعه موسیقی خوب حمایت‌های خوبی انجام داده در این جلسه بود که وفتی با پرسش‌های از سر واقعیت اهالی رسانه مبنی بر ضمانت‌های استمرار فعالیت‌های این انجمن از هنرمندان حاضر در نشست مواجه شد، خاطر نشان کرد: انجمن فیلارمونیک در جهان تبدیل به یک سنت شده و می‌توان گفت پدیده‌ای است که از دل مردم الهام می‌گیرد. پس یکی از مسائل مهم در این میان حمایت مردم از چنین مجموعه‌هایی است که می‌توانند منبع الهام برای خلاقیت باشند. این موضوع در کشورهای پیشرفته مشخص شده و ارگان‌های دولتی با این مجموعه‌های همکاری‌هایی دارند که اصلاً ضد هنر نیست. آنها با شناختی که توسط همین انجمن‌ها با موسیقی پیدا می‌کنند، کارهایی را انجام می‌دهند که موضوع بودجه نیز در آن اهمیت پیدا می‌کند. تز ما این است که هرکسی کار خودش را انجام دهد قطعاً بخش زیادی از کارها انجام می‌پذیرد. ما انسان‌های تنبلی شده‌ایم که دیگر تمایلی برای ادامه کار نداریم. قطعاً راه‌های دشوار به راحتی به دست نمی‌آید قطعاً در این زمینه اتفاقات سیاسی ممکن است تأثیرگذار باشد. اما باید این موضوع را هم بدانیم که ما کشور نمونه‌ای در تمام دنیا هستیم. شما اگر فقط درباره موسیقی این کشور را جستجو کنید خواهید دید که چه گنجینه‌ای در این راستا هست. ما سربازان موسیقی هستیم و با تأسیس انجمن فیلارمونیک ایران تصمیم داریم تا با استفاده از گنجینه‌های موسیقی ایران فعالیت‌های ثمربخشی را در عرصه موسیقی انجام دهیم. البته من از شما خبرنگاران هم می‌خواهم که آنقدر ناامید به موضوع نگاه نکرده و ما را در این راه کمک کنید.
وی در پایان صحبت‌های خود تاکید می‌کرد: «ما تسلیم موضوع نمی‌شویم. ما قطعاً تلاشمان را انجام می‌دهیم ضمن اینکه به نظر من پشتیبانی مردمی شاید در ظاهر شعار باشد اما قطعاً درک مردم از این موضوع می‌تواند موجب بروز حمایت‌هایی از سوی آنها شود. البته که من نمی‌توانم به شما تضمین بدهم که کارهای آن‌چنانی صورت می‌گیرد. ما به جهت ایمانی که به کارمان داریم سعی می‌کنی تا نیروی بزرگی بشویم تا به پشتوانه مردم و هنرمندان موسیقی هنری را به جامعه بهتر معرفی کنیم. این روزها گرچه شرایط اقتصادی مناسبی در بدنه جامعه وجود ندارد اما چیزی که چاشنی عملکرد ما در انجمن فیلارمونیک ایران وجود دارد موضوع امید است و تا آنجایی که ایمان داریم و صداقت در کار است به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهیم. تجربه هم نشان داده ممکن است دولت در برخی موارد مانع برخی کارها شود اما تلاش ما این است که چنین شرایطی وجود نداشته نباشد.
با تمام این آرزوها و آرمان‌ها اما گویا ماجرا به گونه دیگری رقم خورده و اگر چه اعضای مجموعه انجمن فیلارمونیک ایران تلاش کرده‌اند در مواجهه با هجوم سهمگین موسیقی‌های بی‌هویت کارهای مهمی را انجام داده و اتفاقاً در این چارچوب کارگاه‌ها و برنامه‌های محدودی را هم در تهران و شهرستان‌ها تدارک دیده بودند اما گویا بازهم ماجرا به گونه‌ای دیگر رقم خورده و انجمن فیلارمونیک ایران از همان بدو تولد مشخص بود که به مرگ تدریجی خود نزدیک شده است.
شهرداد میرزایی مدیرعامل انجمن فیلارمونیک ایران که چندان تمایلی به نامگذاری این سمت نداشت در گفتگوی کوتاه خود با خبرنگار مهر روی آن صحه گذاشت و گفت: متأسفانه تأمین بودجه انجمن در بدترین شکل ممکن قرار گرفته و با این شرایط مالی که می‌توانست با برخی حمایت‌های دولتی صورت گیرد، در حال حاضر امکان ادامه کار وجود ندارد.