خبرگزاری مهر، گروه استانها - سید احمد میرعمادی*: انسان در زندگی، برای رسیدن به موفقیت و غلبه بر مشکلات و سختی‌ها و فتح قله‌های پیشرفت و تعالی، نیازمند اعتماد به نفس، تلاش و کوشش و توکل بر خدا است، یعنی انسان برای موفقیت باید هم از عوامل طبیعی و اسباب مادی همچون اعتماد به نفس و تلاش و کوشش بهره ببرد و هم باید به نیروی غیبی و قدرت بی انتهای خدای متعال تکیه کند و از او کمک بگیرد.
با توجه به محدودیت‌ها و ضعف‌هایی که انسان دارد به تنهایی قادر به عبور از موانع و بحران‌ها در زندگی نیست، از این رو «توکل بر خدا» در نظام هستی از جایگاه خاصی برخوردار است و در آرامش بخشی و امید آفرینی زندگی انسان تأثیر شگرفی دارد.
مرحوم نراقی می‌فرماید: توکل عبارت است از اعتماد کردن بر خدا و مطمئن بودن دل بنده در جمیع امور به خدا و حواله کردن همه کارهای خود به پروردگار و بیزار شدن از هر حول و قوه‌ای غیر از خدا و تکیه بر حول و قوه الهی.
شهید مطهری می‌فرماید: توکل تضمین الهی برای کسی است که حامی و پشتیبان حق است یعنی اگر به راه خدا بروید، از نوعی حمایت و پشتیبانی الهی برخوردار خواهید شد.
پس کسی که توکل بر خدا دارد، بر علم، حکمت، قدرت و تدبیر الهی در عالم هستی اعتقاد دارد و با این اعتماد و اعتقاد، در تمام حالات و رفتار خود حضور آگاهانه و قدرتمند خدا را در زندگی احساس می‌کند و در حوادث سخت زندگی، خدا را به عنوان تکیه گاه مطمئن و پشتوانه قوی می‌بیند، از این رو هرگز دچار شک و تردید، اضطراب و ترس نمی‌شود و کارهایی که از مدیریت و توان او خارج است به خدا واگذار می‌کند، در نتیجه از آرامش و امید زندگی برخوردار است. در قرآن کریم، بسیار زیبا به آثار و نتایج سودمند توکل بر خدا در زندگی اشاره شده است.
در سوره طلاق آیه ۳ می‌فرماید: «وَمَنْ یتَوَکلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ ۚ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکلِّ شَیءٍ قَدْرًا» هرکس بر خدا توکل کند، خدا او را کفایت می‌کند، خداوند فرمان خود را به انجام می‌رساند و برای هر چیزی اندازه‌ای قرار داده است.
در آیه ۳ سوره احزاب می‌فرماید: «وَ تَوَکلْ عَلَی اللَّهِ ۚ وَ کفَی بِاللَّهِ وَکیلًا» بر خدا توکل کن، همین بس که خداوند حافظ، مدافع و کارساز انسان باشد، در این دو آیه به کفایت کردن خداوند بر بندگان و کارسازی الهی تصریح شده است.
در آیه ۵۱ سوره توبه به اثر توکل اطمینان و آرامش بخشی نفس انسان اشاره می‌کند و می‌فرماید: «قُلْ لَنْ یصِیبَنَا إِلَّا مَا کتَبَ اللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلَانَا ۚ وَعَلَی اللَّهِ فَلْیتَوَکلِ الْمُؤْمِنُونَ» بگو هیچ حادثه‌ای برای ما رخ نمی‌دهد مگر آنچه خداوند برای ما مقرر داشته است، او پشتیبان و مولای ما است و مؤمنان باید تنها بر خدا توکل کنند.
در سوره شعرا آیه ۲۱۷ به اثر دیگر توکل در احساس توانمندی و داشتن پشتوانه قوی در کارها اشاره می‌کند و می‌فرماید: «وَ تَوَکلْ عَلَی الْعَزِیزِ الرَّحِیمِ» بر خداوند توانا و شکست ناپذیر و مهربان توکل کن، تکیه روی دو صفت عزت و رحمت برای نشان دادن توانمندی خدا بر مشکلات و سختی‌ها و مهربانی و عطوفت بر مؤمنان برای نجات و رهایی است.
در آیات دیگر، آثار و نتایج توکل را در تضمین آرامش و امید و تضمین مصالح و منافع بندگان را بیان داشته است که در فرصت دیگر به آن پرداخته خواهد شد.