سعاد پیرا پژوهشگر تاریخ، به خبرنگار مهر گفت: به زودی کتاب «مکاتبات و نامههای میرزاعلی اصغرخان اتابک امین السلطان با مظفرالدین شاه» به کوشش من و محقق گرامی آقای دکتر علیرضا نیکنژاد توسط نشر تاریخ ایران منتشر میشود.
وی افزود: این کتاب برای نخستین بار نامههای امینالسلطان را در دسترس مخاطبان و ایرانیان قرار میدهد. پیشتر هیچ کتابی با موضوع و محتوای نامههای این شخصیت مهم و اثرگذار دوران قاجار از عصر ناصری تا محمدعلیشاهی منتشر نشده بود. او در حکومت سه پادشاه مقام صدارت عظمی را کسب کرد. ۱۷ سال در دوران ناصرالدین شاه، دو نوبت در دوران مظفرالدین شاه و یک نوبت هم تا زمان ترورش در دوران محمدعلی شاه.
پیرا ادامه داد: آقای نیکنژاد که عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی هستند در بازخوانی اسناد این کتاب زحمت زیادی کشیدند. مقدمه مفصلی برای این کتاب نوشتهام که نگاه تازهای به بحث روایت و روایتگری در بررسیهای تاریخی دارد. مقدمه با مبحثی تئوریک آغاز شده و به دنبال آن چگونگی انتقال بحث «روایت» و «راوی» را در مسیر خود از ادبیات به رشتههای دیگر باز میکند و در انتها به تاریخ منتهی میشود.
این پژوهشگر همچنین با اشاره به این نکته که روایتها و نقل قولها درباره امینالسلطان از مکانیسم پسِ ذهنی راویان گذر کرده و به متن میرسد، گفت: یکی از راویانِ شخصیت میرزا علی اصغر خان اتابک که مدام با او در مراوده و همکاری بوده، اعتمادالسلطنه است. او هم وزیر و عضو مجلس دارالشوری بود و یک ماه پیش از کشته شدن ناصرالدین شاه فوت کرد. اعتمادالسلطنه در طبقات مختلف، مدام اخبار جامعه و دربار را رصد میکرد. در روایتهایی که اعتماد السلطنه از امین السطان ارائه میدهد، میتوان تاثیراتِ پسِ ذهن او را مشاهده کرد.
سعاد پیرا از پژوهشگران تخصصی تاریخ دوران قاجار است. تصحیح کتابهای «عشاق پاریس با مقدمه مفصلی بر تاریخ ترجمه در طول تاریخ قاجار» (با همکاری عباسقلی صادقی)، «سفرنامه کرمان و بلوچستان فیروز فیروز» (با همکاری منصوره اتحادیه)، «نصرتالدوله: مجموعه مکاتبات، اسناد و خاطرات فیروز میرزا فیروز» (با همکاری منصوره اتحادیه)، «دفتر ثبت احکامات حضرت والا شاهزاده عمادالسلطنه در حکومت شقاقی و بلوکات ثلاث» (با همکاری بهمن بیانی)، «زیر پوست شهر: راپورتهای نظمیه (پلیس مخفی) شیراز: منتخبی از اسناد و مدارک عبدالحسین میرزا فرمانفرما در حکومت فارس» (با همکاری منصوره اتحادیه و سعید روحی) و… از جمله آثار منتشر شده اوست.