خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی: حکایت غریب حضور ویروس کرونا نه تنها معادلات مربوط به زندگی معمول آدم‌ها را به طور کامل به هم ریخته است، بلکه شرایطی را فراهم آورده که چه بخواهیم و چه نخواهیم احساس می‌کنیم انسان‌های دیگری شده‌ایم؛ گویی فقط یک نام و نام خانوادگی از قبل به جا مانده آن هم بر روی یک انسان متحول شده!
در این شرایط اما اتفاقات دیگری هم افتاد که نه تنها نوع زندگی را دگرگون کرد، بلکه شرایطی را فراهم آورد تا ما انسان‌ها تجربه‌های متفاوتی را از سر بگذرانیم، تجربه‌هایی که در گوشه‌گوشه دنیا بر تمامی فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و هنری تأثیرش را بر جای گذاشته و موجب ظهور و بروز ایده‌هایی متفاوت شده که تا قبل از کرونا به راحتی از آنها عبور می‌کردیم. غافل از اینکه نمی‌دانستیم روزی روزگاری همین ایده‌های ساده و دم‌دستی قرار است تبدیل به جریان اصلی فعالیت‌های‌مان شوند.
بهتر است به رویدادهای دگرگون شده موسیقی طی روزهای کرونایی اشاره کنیم؛ در ماه‌های اخیر به شدت فعالیت‌های موسیقایی در تمام دنیا وابسته به فضای مجازی شده و آنچه هنرمندان در این ارتباط پیش روی مخاطبان قرار می‌دهند، تقریباً به طور کامل تحت تأثیر ارتباطات اینترنتی است. کما اینکه همین اوضاع و احوال، از خوانندگان و هنرمندان فعال و غیرفعال این گونه هنری چهره‌های جدیدی را عیان کرد که پیش از این و در رویدادهای رسمی چون برگزاری کنسرت‌ها و انتشار آلبوم‌های رسمی جور دیگری آنها را دیده و ارزیابی می‌کردیم.
در این میان همان گونه که قبلاً هم به آن اشاراتی داشته‌ایم، بوده و هستند افرادی که آنچنان از آب گل آلود ماهی‌گیری می‌کنند که گویی هراسی از فروکش کردن تلاطمات و فروافتادن پرده‌های بحران، ندارند! در این اثنی یک تجربه بیش از هر اتفاق دیگری به چشم آمد و آن برنامه‌ریزی گروه‌ها و هنرمندان برای برپایی کنسرت‌های آنلاین در فضای مجازی بود که به قدری جدی شد که حتی نهادهای دولتی را هم به میدان کشاند تا برای حضور هنرمندان در این عرصه پروتکل‌های قانونی تعیین کنند که آن‌هم حاشیه‌های خود را داشت. در همین زمینه طی روزهای گذشته اطلاعیه‌ای از سوی وزارت ارشاد منتشر شد که قطعاً می‌تواند از این پس شرایط برگزاری کنسرت‌های آنلاین را وارد مرحله جدیدی کند.
گروه هنر خبرگزاری مهر در هفته‌های اخیر تلاش داشته تا در قالب گزارش‌های مختلف خبری، بخش‌هایی از فعالیت‌های اهالی موسیقی در فضای مجازی طی روزهای کرونایی را ثبت و روایت کند. فعالیت‌هایی که همچنان ادامه داشته و هر روز نیز حاشیه‌ها و اتفاقات جدیدی از آن در برابر جامعه مخاطبان در فضای مجازی قرار می‌گیرد. فضایی که غیر از مباحث نظارتی، به شدت نیازمند توسعه زیرساخت‌هاست و لازم است مدیران حوزه فناوری ارتباطات و شرکت‌های دانش بنیان روی آن تمرکز بیشتری داشته باشند، به‌خصوص که در برگزاری کنسرت‌های آنلاین ضعف فاحش زیرساخت‌ها پس از هجوم مخاطبان در هفته‌ای که گذشت، بیش از پیش به چشم آمد.
همایون شجریان بدون حرف زدن حاشیه‌ساز شد!
به طور حتم یکی از مهم‌ترین اتفاقات موسیقایی این روزها در فضای مجازی، برگزاری کنسرت آنلاین همایون شجریان خواننده موسیقی ایرانی با همراهی ارکستر مجلسی تهران به رهبری بردیا کیارس از محل تالار وحدت بود که با حمایت همه جانبه و سرمایه‌گذاری یکی از اپراتورهای تلفن همراه کشور برگزار شد.
این کنسرت که با عنوان «نسیم وصل» با اجرای آثار محمدجواد ضرابیان آهنگساز پیشکسوت موسیقی کشورمان در آلبوم‌های «با ستاره‌ها» و «نسیم وصل» همراه بود، گرچه می‌توانست تبدیل به یکی از رویدادهای پرطرفدار موسیقی در فضای مجازی شود اما به دلیل اختلال در سامانه اینترنتی که مسئولیت پخش آنلاین این کنسرت زنده را داشتند، فضای کار را به قدری دچار حاشیه کرد که فضای هنری اتفاق به کل فراموش شد.
این اتفاق واکنش بسیاری از کاربران و هنرمندان حوزه‌های دیگر را به همراه داشت که یکی جامع‌ترین و دیده‌شده‌ترین آنها مربوط به الهام پاوه نژاد بازیگر تئاتر و تلویزیون بود.
این بازیگر در صفحه شخصی خود نوشت: «آلبوم نسیم وصل فارغ از ارزش‌های هنری و تولد رسمی بانگ همایون شجریان عزیزمان، برای من یادآور خاطرات تکرار نشدنی و بی‌نظیر کودکیم در کنار محمدجواد ضرابیان عزیزمان که از بستگان نزدیک مادریم هستند، بوده و هست و خواهد بود. یعنی تعصبی بیش از حد معمول….. از زمان انتشار خبر کنسرت برای این ساعت خودم را آماده کردم. اپلیکیشن را دانلود و کاربری تهیه که ساعتی کنده شوم از جهان سختِ این روزها. به محض ورود تصویر به تالار… آنچه می‌بینید دریافتی من از کنسرت لایو بود! آنقدر عصبی شدم و بال بال زدم که گفتن ندارد! خبر دارم تعدادی از دوستان هم با همین مشکل مواجه شدند! و این برای تلویزیون اینترنتی که تا قبل این نمی‌شناختم و با نام بزرگان اسمش را شنیدیم یک فاجعه است! وقتی توانایی پوشش فنی ندارید مجبور نیستید انجامش دهید! خوب می‌دانید چه درآمدی با این کار کسب کردین … خود من برای تعداد زیادی لینک دانلود اپلیکیشن فرستادم ولی …. و من فکر می‌کنم به دلیل ضعف تکنیک و فناوری صدای همایون را در شهر خودم و چند محل آن‌ورتر نتوانستم بشنوم اما صدا و تصویر آندرآ بوچلی را از یک قاره و شهر دیگر با فیلتر شکن به بهترین کیفیت تونستم ببینم! با خودم زمزمه می‌کنم: دلم گرفته‌ای دوست / هوای گریه با من….. پی‌نوشت: بلیط برای دیدن ۱۰ هزار تومان + ۹۰۰ تومان مالیات!!»
این متن مشتی نمونه خروار از حجم هجوم کاربران به سامانه موردنظر بود، که خواب خوش مدیرانش برای حضور در عرصه‌های جدی‌تری چون سینمای آنلاین و موارد مشابه را تبدیل به کابوس کرد و کار را به جایی رساند که مجبور به پاسخگویی به حجم وسیع مطالبات مردمی شدند.
در این اطلاعیه آمده بود: «پخش زنده کنسرت «نسیم وصل» جناب آقای همایون شجریان، خواننده محبوب موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی تلفیقی که از ساعت ۲۱ یکشنبه ۴ خردادماه ۹۹، از اپلیکیشن تلویزیون تعاملی […] آغاز شده بود، با استقبال پرشور علاقه‌مندان به هنر و موسیقی همراه شد و رکورد بیش از ۷۱۰ هزار بیننده آنلاین برای پخش زنده این کنسرت به ثبت رسید. علاقه‌مندانی که به دلیل استقبال گسترده، موفق به مشاهده کامل برنامه به صورت زنده نشده‌اند، می‌توانند طبق اعلام قبلی، بازپخش آن را تا روز ۱۳ خرداد در اپلیکیشن و یا نسخه تحت وب مشاهده کنند. […] با تأکید مجدد بر عدم انجام بلیت‌فروشی برای این کنسرت و صرفاً دریافت حق اشتراک اپلیکیشن برای کاربران غیر ایرانسلی، ضمن دلجویی از برخی هواداران جناب آقای همایون شجریان که به دلیل استقبال گسترده، موفق به تماشای کنسرت به صورت زنده نشده‌اند، اعلام می‌دارد که به مناسبت عید سعید فطر و با دستور دکتر […]، مبلغ حق اشتراک به حساب کاربرانی که حق اشتراک ویژه خریداری کرده ولی موفق به مشاهده کامل برنامه نشده‌اند، بازگردانده می‌شود. ایرانسل ضمن سپاس از تمام هواداران، فرهنگ‌دوستان و علاقه‌مندانی که در این پروژه بزرگ شرکت کردند، ابراز امیدواری می‌کند که تجربه‌ها و نتایج بزرگ حاصل از اجرای این پروژه، به عنوان بزرگترین کنسرت آنلاین ایران، موجب توسعه، بهبود و ارتقای هر چه بیشتر کیفیت زیرساخت‌های داخلی پخش آنلاین ویدئو شود.»
در حالی که انتظار می‌رفت کنسرت آنلاین همایون شجریان تبدیل به یکی از خاطره‌انگیزترین کنسرت‌های موسیقی در فضای مجازی طی ماه‌های اخیر شود اما بروز این اختلالات اینترنتی و موارد دیگری از جمله حضور ۸۰ نفری مهمانان ویژه در تالار وحدت، اخذ مبلغ تماشای کنسرت برای کاربرانی که تحت پوشش اپراتور تلفن همراه نبودند، اجرای نه چندان با کیفیت برنامه و البته سکوت پرسش برانگیز همایون شجریان در پس این حاشیه‌ها چه در حین برگزاری برنامه و چه در زمان انتشار گزارش‌های رسانه‌ای، کنسرت آنلاین این خواننده محبوب را تحت تأثیر شدید حاشیه‌های تجاری و بازرگانی قرار داد.
شرکت ایرانسل به‌عنوان اپراتور پشتیبان این رویداد، روز گذشته گزارشی آماری از میزان استقبال مخاطبان که منجر به اختلال در پخش بی‌نقص این برنامه شده بود، ارائه کرد. بر این اساس همزمان با این اجرا یک میلیون و ۲۸۱ هزار و ۶۶۱ نفر برای ورود به اپلیکیشن «لنز» اقدام کرده‌اند که از این میان یک میلیون و ۲۳۲ هزار و ۲۱۴ نفر موفق به ورود شده و یک میلیون و ۲۲۹ هزار و ۳۶ نفر کنسرت زنده را تماشا کرده‌اند.
تعداد افرادی که تمام کنسرت را به‌صورت آنلاین مشاهده کرده‌اند ۷۱۱ هزار و ۹۲۴ نفر ثبت شده و ۵۱۷ هزار و ۱۱۲ نفر به‌صورت پراکنده بخش‌هایی از اجرای همایون شجریان را تماشا کرده‌اند.
این آمار رسمی بیش از هر چیز بیان‌گر ظرفیت بالای این فرصت ویژه برای رقم خوردن یک رویداد فرهنگی و هنری بی‌سابقه است که متأسفانه زیر سایه انگیزه‌های تجاری و درآمدزایی از یک برند هنری، زائل شد و از دست رفت.
کیهان کلهر؛ یک سه تار نوازی آرام در موزه آبگینه
هفته‌ای که گذشت یکی از هفته‌های پربار موسیقی در حوزه فعالیت‌های آنلاین هنرمندانش بود. یعنی اگر از حاشیه‌های کنسرت همایون شجریان که بگذریم و البته می‌توانست در نوع خود یکی از بهترین کنسرت‌های آنلاین این چند هفته لقب بگیرد و نگرفت، اما در این سوی میدان یک هنرمند ارزنده دیگر دست به یک اجرای زنده در فضای مجازی زد.
کیهان کلهر که در این سال‌ها به درستی و درایت خوب فهمیده که در چه زمانی و شرایطی فارغ از هیاهوی برگزاری کنسرت‌هایش می‌تواند یک عرض‌اندام رسانه‌ای داشته باشد. روز پنجشنبه اول خرداد دست به اقدام جالبی زد و آن برگزاری یک کنسرت تک نفره از طریق صفحه شخصی اش در محل موزه آبگینه تهران بود. کنسرتی که این بار از ساز تخصصی اش کمانچه خبری نبود و استاد با سه تار نوازی مخاطبانش را به شنیدن موسیقی دعوت کرد.
در این کنسرت که با استقبال ۲۵ هزار نفری مخاطبان همراه بود کیهان کلهر از طریق صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام به مدت یک ساعت قطعاتی را به صورت تک نوازی سه تار اجرا کرد.
این نوازنده جهانی که در سال‌های اخیر کنسرت‌های متعددی را همراه با نوازندگان ایرانی و خارجی در کشورمان و سایر کشورهای دیگر برگزار کرده کنسرت خود را با قطعه‌ای در دستگاه سه‌گاه آغاز کرد. وی در ادامه قطعات دیگری را در دستگاه چهار مضراب و ابوعطا اجرا کرد. «از غم عشق تو ای صنم» و «مرغ سحر» از جمله قطعات ماندگار موسیقی ایرانی که پیش از این کلهر با همراهی دیگر استادان موسیقی ایرانی از جمله حسین علیزاده و محمدرضا شجریان در کنسرت‌های متعدد اجرا کرده بود، آثاری بودند که در این کنسرت برای مخاطبان به صورت تک نوازی سه تار اجرا شد.
کیهان کلهر پس از اینکه با دریافت جایزه «وومکس» به‌عنوان مرد سال موسیقی جهان در سال ۲۰۱۹ معرفی شد، مجموعه کنسرت‌های «شهر خاموش» را در تالار وحدت به صحنه برد. در این اجرا کوارتت مینیاتور، کلهر را همراهی می‌کرد.
این هنرمند با اجرایی که اغلب مخاطبان در کامنت‌ها و اظهارنظرهای مختلف استقبال خوبی از آن به عمل آوردند، همچنان نشان داد که دود از کنده بلند می‌شود و استاد می‌تواند با آنچه از جذابیت‌های موسیقی اصیل ایرانی و آموزه‌های هنری اش می‌شناسد، بدون هیاهوهای آنچنان مخاطبانش را به شنیدن موسیقی خوب دعوت کند.
ارکسترسازهای ملی؛ اجرای «لالایی» با همراهی یک استاد بزرگ
ارکستر سازهای ملی ایران به رهبری و مدیریت هنری علی اکبر قربانی که در ماه‌های گذشته حضور فعالی در فضای مجازی دارد، در ادامه اجراهای خانگی خود که با هدف قدردانی از کادر درمانی کشور صورت پذیرفته، قطعه «لالایی» را با همراهی رامیز قلی‌اف استاد موسیقی کشور آذربایجان منتشر کرد.
رامیز قلی‌اف در کنار عالیم قاسم اف یکی از هنرمندان محبوب علاقه مندان موسیقی در کشورمان است که همواره ارادت خود را به این هنرمند شهیر کشور آذربایجان نشان داده‌اند. بنابراین اجرای خانگی قطعه «لالایی» برای این طیف از مخاطبان می‌توانست دارای جذابیت‌هایی باشد که ارکستر سازهای ملی ایران به مدد رابطه خوب و صمیمانه علی‌اکبر قربانی با استاد چنین شرایطی را فراهم آورد و برخی از خاطرات خوش مخاطبان در اجراهای زنده استاد را با این قطعه زنده کرد.
در این قطعه علیرضا دریایی، حبیب جدیری، مهرداد مسعودی فرید نوازندگان کمانچه، کوروش دانایی، شاهین صفایی نوازندگان تار، مهیار طریحی نوازنده سنتور، شیما شاه محمدی نوازنده قیچک آلتو، امین حیدری و مریم خدابخش نوازنده عود، مسعود فیروزِ نژاد نوازنده قیچک باس، فروغ فضلی نوازنده پیانو، وحید اسداللهی نوازنده نقاره، بهنام معصومی نوازنده تمبک و ندا ریحانی مدیر داخلی ارکستر گروه اجرایی را تشکیل می‌دادند.
علی اکبر قربانی درباره این اجرای خانگی توضیح داد: در ادامه اجراهای خانگی ارکستر سازهای ملی بر اساس دوستی که بنده با رامیز قلی اف استاد موسیقی کشور آذربایجان داشتیم مکاتباتی انجام گرفت که این هنرمند در تازه‌ترین اجرای خانگی ما به عنوان سولیست حضور داشته باشد که خوشبختانه از این دعوت ما استقبال کرد و ما طی روزهای گذشته موفق به تولید و انتشار قطعه «لالایی» شدیم. در همین راستا قرار است قطعه دیگری هم تولید شود که در صورت فراهم شدن امکانات اجرای خانگی که آن هم برای خود دردسرهای زیادی دارد، درمورد آن اطلاع رسانی خواهیم کرد.
جشن تولد نوازندگان ارکستر سمفونیک برای علی رهبری
تعدادی از نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران هم روز جمعه سوم خرداد ماه دست به انتشار ویدئویی زدند که محتوای آن دربرگیرنده یک هدیه موسیقایی به مناسبت تولد علی رهبری رهبر اسبق ارکستر سمفونیک تهران بود. یک اقدام جالب توجه که به گفته آنها قدردانی از ۱۴ ماه حضور علی رهبری در ارکستر سمفونیک تهران پیش از حضور شهرداد روحانی بود.
این نوازندگان در این فیلم ضمن ادای احترام به علی رهبری در قالب پیام تصویری به اجرای قطعه‌ای از پروژه «مادرم ایران» پرداخته و سپس ملودی معروف « Happy Birthday » را به افتخار این هنرمند پیشکسوت نواختند.
علی رهبری هم که این روزها در اتریش به سر می‌برد از طریق اسکایپ از نوازندگان ارکستر سمفونیک قدردانی کرده و گفت: «من همیشه در زندگی به کیفیت توجه بیشتری داشته‌ام. خیلی اوقات از من سوال شده وقتی که رهبری می‌کنید به چه چیزی می‌اندیشید. من در جواب گفته‌ام که اگر پنج یا شش نفر در سالن باشند و متوجه کیفیت کار من بشوند این کافی است. در این سال‌ها همیشه از من پرسیده‌اند که پس از سال‌ها کار با بیش از ۱۲۰ ارکستر و این همه موزیسینی که با آنها کار کرده‌ام، چه چیز آن برایم اهمیت داشته است. اگر امروز از من بپرسید، می‌گویم همین پانزده نفر شاهکار است… شما نمی‌دانید مرا چقدر خوشحال کرده‌اید. خیلی امیدوارم که باز هم ببینمتان و کارهای بزرگی انجام دهیم اما این لحظه را هیچ وقت فراموش نمی‌کنم. به خصوص آن هم منی که هرگز علاقه‌ای به گرفتن جشن تولد نداشتم، امروز واقعاً لذت بردم و امیدوارم ارکستر باز دوباره به وضعیتی که چهار سال پیش برقرار بود بازگشته و به انجام کارهای بزرگ بپردازد.»
آواز علیرضا قربانی در یک پروژه بین‌المللی
علیرضا قربانی خواننده موسیقی ایرانی اواخر هفته گذشته بود که به همراه تعدادی از هنرمندان ایتالیایی و تعدادی دیگر از کشورها موزیک ویدئوی «بنی آدم» را منتشر کرد. این اثر با موسیقی پژمان تدین روی شعر معروف «سعدی» آماده شده و حال و هوای آن بر اساس شرایط این روزهای شیوع ویروس کرونا و قرنطینه در کشورهای مختلف دنیا است.
در توضیحات تکمیلی این موزیک ویدئو آمده است: «علیرضا قربانی و سایر خوانندگان و تمامی نوازندگان حاضر در این ویدئو بخش‌های مربوط به خود را با موبایل و از منازل خود ضبط و آماده کرده‌اند و بخش عمده موسیقی کار هم با موبایل ضبط شده است. این پروژه با همکاری تئاتر «بیوندو پالرمو» و دعوت از نوازندگان کشورهای مختلف و خوانندگی «تونی بونگارو» و «باربارا اِرامو» در بخش ایتالیایی آماده انتشار شده است.
در این اثر به غیر از نوازندگی تنبور پژمان تدین، نوازندگانی از کشورهای فرانسه، آرژانتین، کره جنوبی، سنگال، آلمان، اسپانیا، هندوستان و استرالیا ساز زده‌اند. کشورهایی که همگی همانند ایران درگیر بحران شیوه ویروس کووید – ۱۹ و قرنطینه هستند. موزیک‌ویدیوی بنی آدم با هدف بیان پیام صلح و دوستی و همدلی تولید شده و در ابتدای ویدئو هم از شعر «بنی آدم اعضای یک پیکرند» با عنوان بیانیه‌ای ابدی برای بشریت یاد می‌شود.»
قدردانی از پزشکان و پرستاران همچنان ادامه دارد
قطعه موسیقایی «فصل عاشقی» حاصل همخوانی و همسرایی حسام‌الدین سراج، فاضل جمشیدی، مجید مظفری، علیرضا بهرامی، محسن غلامی و گروهی از نوازندگان، به پرستاران و پزشکانی تقدیم شد که در دوران مواجهه با ویروس کرونا، با ایثار و از جان گذشتگی، از مردم و وطن خویش دفاع می‌کنند.
در این اثر که همزمان با حلول عید سعید فطر، به شهیدان و ایثارگران جبهه سلامت تقدیم شد، حسام‌الدین سراج و فاضل جمشیدی همخوانی کرده‌اند و مجید مظفری (بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر) برای نخستین‌بار شعر دکلمه کرده است. شعر این اثر موسیقایی را علیرضا بهرامی سروده و میکس و مسترینگ آهنگ نیز برعهده محسن غلامی بوده است.
در این اثر که به ابتکار بنیاد شهید و امور ایثارگران تولید شده است، این نوازندگان همکاری داشته‌اند: سامان محمد نبی (ویلن)، علیرضا احمدی (تار و سه تار)، حسین رودگر (گیتار و خط درامز)، مهدی عیوقی (دف) و رؤیا باقرزاده (سنتور و تار باس). بهروز کاشی‌ساز نیز صدابرداری اثر را برعهده داشته است.
پیش از این نیز سالار عقیلی به همراه پرویز پرستویی و بردیا صدرنوری به همراه مهرداد اسکویی آثاری را در قالب پویش «مشاهنر» پیش روی مخاطبان قرار داده بودند.
«شعرهستی»؛ هدیه مشترک تئاتری‌ها و اهالی موسیقی به مردم ایران
موزیک ویدئوی «شعر هستی» هم از جمله آثار تصویری پرطرفدار روزهای کرونایی بود که روزهای گذشته در قالب یک پروژه مشترک بین اهالی تئاتر و موسیقی از طرف مرضیه برومند، تولید و با امید عبور از روزهای کرونایی، به مردم ایران تقدیم شد.
مرضیه برومند در متن کوتاهی همراه با این ویدئو نوشته است: «بهار امسال، مردم خوب کشورمان روزهای سختی را تجربه کردند، بسیاری در خانه‌هایشان ماندند تا هم خود در امان بمانند و هم دیگران، برخی هم بنا بر وظیفه شغلی‌شان خطر را به جان خریدند و همچنان به کارشان ادامه دادند، در این میان پزشکان، پرستاران و دیگر کارکنان زحمتکشِ بخش درمان با ازجان‌گذشتگی حماسه‌آفرین شدند تا زندگی ادامه پیدا کند. این نماهنگ را تقدیم می‌کنم به همه مردم ایران که با صبوری و خودباوری از روزهای سخت عبور می‌کنند. به امید فردای بهتر…»
در این موزیک ویدئو پری زنگنه، هانا کامکار، امید نعمتی، برزو ارجمند، ایلیا منفرد و بهزاد عمرانی متن ترانه «شعر هستی» را همخوانی کردند. ترانه این قطعه سروده باران خوش‌اندام است و بهرام دهقانیار بر روی آن آهنگسازی کرده است. کارگردانی این ویدئو که محصولی از «خانه هنرمندان ایران» است را سهراب شاه‌محمدلو بر عهده داشته است.