به گزارش خبرگزاری مهر؛ کتاب سیری در تاریخ تمدّن اسلام و ایران (از پیدایش اسلام تا قرن هفتم هجری) به قلم دکتر علی نصر اصفهانی و حسین عزیزی که توسط گروه تاریخ اسلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه سامان یافته است، به زودی روانه بازار نشر خواهد شد.
توسعه‌نیافتگی جوامع اسلامی در سده‌های اخیر و در مقابل، پیشرفت و برتری غرب، سبب شد تا پشتوانه و پیشینه تمدّنیِ جهان اسلام در خاطره مسلمانان کم‌ارج و ناچیز تلقی شود و به‌تدریج فراموش گردد. در این اثر کوشش شده تا گزارشی مستند و کوتاه از کارنامه تمدن اسلام و ایران اسلامی تا قرن هفتم هجری ارائه شود. از آنجا که این کارنامه بزرگ، ریشه در شخصیتِ پیامبر (ص) و قرآن کریم دارد، به بررسی نقش این دو موضوع در تحولات آن دوران پرداخته شده است. سپس مسئله مهم فتوحات و سیرِ تحولاتِ فرهنگی و اجتماعی در دوره خلفای راشدین و امویان مطالعه شده است. بررسیِ عوامل مؤثر در نهضت علمی عصر عباسیان از دیگر مباحث این کتاب است. میراث علمی مسلمانان، نقش امامان شیعه در معنویت و دانش مسلمین، جایگاه زنان در تمدن اسلامی، نقش بی بدیل و مؤثر ایرانیان در بالندگی این تمدن، مباحث پایانی این نوشتار را به خود اختصاص داده است.
درباره نورآوری های این اثر، به این نکات می‌توان اشاره کرد:
۱. توجه به سؤالهای روز افزون دانشجویان در باره فتوحات صدر اسلام و نقش فتوحات در بسترسازی تمدن بزرگ اسلامی،
۲. توجه به دیدگاه‌های دانشمندان و صاحب نظران و بهره مندی و گزینش انتقادی از آرا آنان در سراسر کتاب،
۳. جایگاه اجتماعی زنان در عصر پیامبر و خلفا و نقش تاریخی و علمی زنان در دوران تمدن اسلامی،
۴. جایگاه تمدنی امامان شیعه و نقش مسلمانان در گسترش علوم غیر اسلامی،
۵. استناد و بهرمندی گسترده از منابع کهن و نیز تحقیقات جدید،
۶. تلاش برای تولید یک اثر تحقیقی و پرهیز از تقلید،
۷. پرهیز از هرگونه گزینش و قضاوتی که متأثر از غلو یا تعصب ملی و مذهبی و هر روش یا طرح هر مبحثی که به اختلافات مذهبی یا قومی دامن بزند.
۸. پرهیز از سانسور و گزینش‌های ناصواب و توجه به سهم و نقش بازیگران این تمدن، اعم از ملل غیر اسلامی، رهبران بزرگ مذاهب، شخصیت‌ها و خلفای اسلامی،
۹. توجه بیشتر به نقش ایرانیان در تاریخ فرهنگ و علوم اسلامی
۱۰. بررسی نقش خانقاه در تاریخ تعلیم و تربیت اسلام و تحولات آن
این کتاب به عنوان متن درسی درس تاریخ فرهنگ و تمدن رشته تاریخ در مقاطع کارشناسی و نیز دروس عمومی معارف اسلامی تدوین شده است. کتاب به علت استفاده گسترده از منابع دست اول و تحقیقات جدید و نیز به سبب توجه به جزئیات و توضیحات فراوان در پاورقی‌ها، می‌تواند متن درسی مناسب برای مقاطع ارشد گروه‌های تاریخ نیز باشد.