خبرگزاری مهر، گروه بین الملل -آذر مهدوان: با نگاهی اجمالی به آخرین تحولات لیبی می‌توان دریافت شرایط جنگ داخلی این کشور به کام دولت وفاق ملی در حال دنبال شدن است و ژنرال «خلیفه حفتر» علی رغم حمایت برخی کشورها در حال عقب نشینی است. با توجه به اینکه ترکیه روابط نزدیکی با دولت «فائز سراج» دارد این شرایط را به عنوان پیروزی خود در لیبی و به خصوص سیاست خارجی اش ارزیابی می‌کند.
حالا موضوع لیبی فضای رسانه‌ای ترکیه را معطوف به خود کرده و موجب شده رویدادهای اخیر طرابلس را به عنوان دستاورد دولت اردوغان انعکاس دهند. از طرفی ترکیه در تلاش است تا علی رغم اختلاف نظرهایش با مسکو و واشنگتن روابط خود با این دو دولت تحت تأثیر این رویدادها قرار نگیرد. به طوری که شب گذشته اردوغان گفتگوی تلفنی با دونالد ترامپ داشته است. وی این گفتگو را به عنوان آغاز گر فصل جدید روابط آنکارا- واشنگتن عنوان کرده و از لزوم تماس تلفنی در روزهای آینده با ولادیمیر پوتین جهت حل مساله لیبی و سوریه خبر دهد.
در خصوص سیاست ترکیه در لیبی خبرنگار مهر گفتگویی با «دوغان بکین» سیاستمدار، نویسنده و معاون حزب رفاه جدید ترکیه ترتیب داده که در ادامه می‌خوانیم:
*ترکیه و دولت وفاق ملی لیبی روابط خود را توسعه دادند. این موضوع با وجود مخالفت کشورهایی مانند عربستان، امارات، مصر انجام گرفته است. هدف ترکیه از این روابط با لیبی آن هم در شرایط جنگ در این کشور چیست؟
اسرائیل قصد حفاری گاز در قبرس جنوبی تحت چارچوب پروژه خط گازی دو هزار کیلومتری «ایست مد» (EastMed) و انتقال این انرژی به اروپا را دارد.
این وضعیت با «توافق نامه دریایی» که میان ترکیه و دولت وفاق ملی لیبی امضا شده در تقابل است. یکی از اقدامات دیگری که می‌تواند ترکیه را از این بازی خارج کند «نقشه سویلا» است که هدف از آن نادیده گرفتن حضور ترکیه در مدیترانه است. انکار موجودیت ترکیه در دریای مدیترانه از منظر سیاسی و حقوقی امکان پذیر نیست.
ترکیه با امضای توافق دریایی با دولت قانونی لیبی در اصل وارد یک مرحله ضد حمله در مقابل اقدامات و حمایت مصر، امارات و عربستان سعودی از خلیفه حفتر شده است. زیرا همه این کشورها در تقلای براندازی دولت فائز سراج و اجرایی نشدن توافق ترکیه با طرابلس هستند.
خلیفه حفتر با پشتوانه سیاسی و مالی امارات، آمریکا، عربستان و در همراهی با روسیه سعی در برکناری دولت وفاق ملی را دارند.
اما در روزهای اخیر دولت فائز سراج موفقیت‌هایی به دست آورده است که نیاز است دولت‌های حامی خلیفه حفتر بار دیگر در سیاست خود در لیبی بازنگری داشته باشند.
*توافق ترکیه و لیبی در حوزه اکتشاف و استخراج انرژی در حوزه مدیترانه در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
در چارچوب توافق لیبی و ترکیه شرکت نفت ترکیه عملیات اکتشاف نفت را آغاز کرده است. این عملیات به نتیجه‌ای برسد و یا نرسد هنوز مشخص نیست اما فعلاً اقدامات لازم در حال انجام است.
*آیا تحولات لیبی و حمایت مسکو از خلیفه حفتر موجب تیرگی روابط روسیه و ترکیه نخواهد شد؟
نمی‌توانیم این مساله را با موضوع سوریه تفکیک کنیم. چنین شرایطی در سوریه نیز موجود است. در اصل پس از موضوع سوریه دومین اقدام ژئواستراتژیک روسیه در مدیترانه شرقی است که موجب می‌شود موجودیت سیاسی روسیه در لیبی نیز همانند یک پایگاه تداوم داشته باشد.
ما شاهد حضور مسکو در دوران معمر قذافی نیز بوده‌ایم. اقداماتی که همانند ایجاد پلی میان سوریه و لیبی است تا بتواند در مدیترانه شرقی صاحب نظر و تأثیر گذار باشد. احتمال دارد با توجه به دستاوردهای اخیر دولت فائز سراج روسیه این بار به سمت دولت طرابلس گرایش یابد.
اگر ترکیه و ایران به عنوان دو کشور قدرتمند در منطقه بیشتر در حل بحران سوریه و مانع مداخله برخی کشورهای خارجی مانند آمریکا همراه باشند موجب می‌شود این کشورها در امور لیبی نیز نتوانند دخالت کنند.
در خصوص مساله لیبی یک موضوع غیر قابل انکار وجود دارد و آن هم تلاش آهسته و زیر پوستی ناتو برای نفوذ در دریای مدیترانه شرقی است که این همگام با سیاست اسرائیل در این دریاست. اسرائیل سعی بر نفوذ بیشتر در این منطقه دارد.
در این میان عدم توجه به اجلاس دی هشت (گروه هشت کشور اسلامی در حال توسعه) که به پیشنهاد مرحوم نجم الدین اربکان تشکیل شده بود موجب شده است اینگونه تلاش‌های اسرائیل ادامه داشته باشد.
فکر نمی‌کنم مساله لیبی موجب رویارویی مسکو و آنکارا شود؛ زیرا چنین چیزی مراودات تجاری دو کشور، پروژه‌های مشترک گازی مانند ترک استریم و همکاریشان در دریای سیاه تحت تأثیر قرار خواهد داد.
*با نگاهی به رویدادهای اخیر در دریای مدیترانه و لیبی می‌توان دریافت که امارات، مصر، عربستان سعودی و حتی رژیم صهیونیستی در مقابل ترکیه ائتلاف تشکیل داده‌اند. ترکیه در مقابل این سیاست چه اقداماتی انجام خواهد داد؟
در این منطقه سه قدرت که از نظر جغرافیای سیاسی بااهمیت هستند، وجود دارد، این سه قدرت ایران، ترکیه و مصر است که هر سه کشور موقعیت‌های ژئواستراتژیک بسیار مهمی دارند. مثلاً ترکیه دو تنگه مهم بسفر و داردانل را دارد. کانال سوئز در مصر از هم موقعیت مهمی برخوردار است به طوری که بریتانیا در سال ۱۹۵۶ به خاطر شرایط این کانال نتوانست به قدرت امپراتوری خود ادامه دهد. همچنین خلیج فارس در ایران نیز به عنوان گذرگاه تجارت نفتی جهان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است که نیاز است با هم همراه باشند.
اینگونه ائتلاف‌ها در مقابل ترکیه صرفاً موجب قدرت یابی بیشتر اسرائیل و ادامه اشغال سرزمین فلسطین است. البته در این میان سیاست مصر در منطقه در حال نرم‌تر شدن است. ولی قدرت بیشتر ترکیه و ایران سد محکمی در مقابل سیاست اسرائیل در منطقه است.
دیدیم که آمریکا و اسرائیل بارها تلاش کردند که در میان ایران و ترکیه اختلافات مذهبی ایجاد کنند اما خوشبختانه دولت هر دو کشور خیلی هوشمندانه آن را خنثی کردند و حالا آمریکا سعی دارد با اعمال تحریم‌ها علیه تهران و آنکارا موقعیت خود را تقویت کند.
به همین دلیل تجارب تاریخی نشان داده است که بهترین ائتلاف از سرگیری دوباره اهداف اصلی اجلاس دی هشت است که به عنوان اعضای حزب رفاه جدید در این مسیر از هیچ تلاشی فروگذار نخواهیم بود.
*از نظر برخی کارشناسان تنها هدف ترکیه از این هزینه‌ها، بدست آوردن نفت و گاز مدیترانه است. نظر شما در این باره چیست؟
ما به عنوان حزب رفاه حامی یکپارپگی خاک لیبی هستیم. زیرا تجزیه شدن لیبی استقلال دیگر کشورها را نیز متضرر خواهد کرد. اصول سیاسی حزب رفاه حمایت از حقوق ترکیه در دریای مدیترانه در کنار حقوق بین المللی در کشورها است.
ما مخالف پایمال شدن حقوق کشورهای حوزه مدیترانه هستیم. معتقدیم که روابط ترکیه با لیبی همراه با نیات خیر باید باشد. ما خواهان صلح در سرزمین لیبی هستیم زیرا هر جنگ و درگیری در لیبی موجب خرسندی کشورهایی است که قدرت جهانی دارند. متأسفانه شاهد دست‌های پشت پرده برای جنگ‌های نیابتی در لیبی همانند سوریه هستیم.
*دیدگاه احزاب مخالف نسبت به حضور ترکیه در لیبی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
روابط دوجانبه طرابلس و آنکارا در چارچوب اعتماد و منافع متقابل دو کشور برای ما در اولویت است.
به عنوان کشور ترکیه بر خاک هیچ کشوری چشم طمع نداریم. ثبات در لیبی به معنای ثبات در ترکیه است. برای همین بار دیگر تاکید دارم اقداماتی همانند اجلاس دی هشت و به سرانجام رساندن اهداف این اجلاس ها موجب افزایش بیشتر قدرت منطقه خواهد شد.