گروه جامعه خبرگزاری مهر، تالاب بختگان، تنها دریاچه آب شیرین داخلی ایران، در حال مرگ است و بیش از ۹۰ درصد این تالاب خشک است. ساختن سد درودزن سبب کاهش ورودی آب رودخانه کُر به دریاچه بختگان شده و در نتیجه، ورودی آب به این دریاچه به سیلاب‌های منطقه (آباده طشک، خیر، نیریز، خرامه و ارسنجان) محدود شده است. با احداث سد سیوند بر روی رود سیوند در تنگه بلاغی، سیلاب‌های رودخانه «سیوند» هم به رود کُر نرسید و در نتیجه به این دریاچه نیز آبی وارد نشد.
هرچند وجود سه سد درودزن، سیوند و ملاصدرا در بالادست تالاب بختگان بر روی رودخانه‌های کُر و سیوند که منبع اصلی تأمین آب این دریاچه است، موجب خشک شدن این حوضه آبی شده اما رشد کشاورزی به خصوص کاشت برنج در بالادست این تالاب هم بی تأثیر نبوده است. حمید ظهرابی مدیرکل محیط زیست استان فارس در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه میزان بارندگی در استان امسال ۵۰ درصد فراتر از میانگین سالیانه بوده است گفت: اما تالاب‌های طشک، بختگان، کافتر و پریشان همچنان شرایط بحرانی دارند و مصرف کننده آب ورودی به سدها بخش کشاورزی است.
کشت برنج به جای کاهش در حال افزایش است
وی در ادامه با بیان اینکه در بالادست سد درودزن کشت برنج به شدت افزایش یافته است، ابراز داشت: قرار بود طبق مصوبه هیأت دولت کاشت برنج از سال گذشته ۲۰ درصد کاهش یابد اما نه تنها سطح کاشت کاهش نیافته که رو به افزایش است، چون برنج، کشت پرسودی در استان‌های خارج از شمال به حساب می‌آید و طبیعی است که کشاورزان در شرایطی که خلاء قانونی وجود دارد به منظور کسب سود بیشتر به سمت کشت این محصول بروند.
بی قانونی در کشت و سود قابل توجه آن
مدیرکل محیط زیست استان فارس تصریح کرد: طبق برآوردها در سال گذشته سطح کشت برنج در این استان ۲۵ درصد افزایش داشته و پیش بینی می‌شود سال پیش رو نیز باز هم به همین مقدار افزایش کشت داشته باشیم.
ظهرابی ابراز داشت: برای جایگزینی محصول و تغییر الگوی کشت نیازمند قانون هستیم این مسئله تنها با مصوبه هیئت دولت که فاقد ضمانت اجرایی است قابل حل نیست، مجلس باید به این مساله ورود کند چون درحال حاضر به دلیل عدم وجود قانون مشخص کشاورزان به اختیار خودشان و بدون هیچ برنامه‌ای به کشت محصولات مختلف اقدام می‌کنند.
وی البته ساخت ۳ سد که تمامی آورده آب رودخانه‌های منتهی به تالاب را در خود ذخیره می‌کنند، در خشک شدن ۱۱ تالاب این استان بی تأثیر ندانست و گفت: ساخت این سدها در توسعه کاشت برنج مؤثر بوده به طوری که در تمامی بالادست بختگان تبدیل به شالی برنج شده و جای سرسبزی تالاب را گرفته است.
سال گذشته ۴۲ میلیون مترمکعب آب به بختگان رسید و فلامینگوها آمدند
وی با اشاره به اینکه در سال گذشته بیش از ۴۲ میلیون مترمکعب حقابه بختگان رهاسازی شد و در شرایطی که اغلب کارشناسان پیش بینی می‌کردند این آب به دلیل وجود مصارف متعدد بالادست به تالاب نمی‌رسد اما با همکاری کشاورزان و شرکت آب منطقه‌ای آب به تالاب رسید. گفت: با رسیدن آب به تالاب ۳ کلونی فلامینگوها هم در آن به مرحله جوجه آوری رسیده‌اند.
وی ادامه داد: اما میزان تبخیر در این منطقه بیش از ۲.۵ برابر ذخیره آبی آن است و این مقدار آب کافی نیست.
مدیرکل محیط زیست فارس با اشاره به اینکه همزمان با گرم شدن هوا و افزایش تبخیر و نبود ورودی آب جدید به این تالاب تقریباً ۱۰ درصد بیشتر آب ندارد، گفت: وضعیت بختگان امسال نسبت به ۱۰ سال گذشته بسیار بهتر بوده است اما باز هم با توجه به شرایط ذکر شده به سمت خشکی پیش می‌رود.
وی در ادامه با بیان اینکه بارندگی‌های اخیر باعث شده تا واپسین روزهای پایانی بهار، هنوز در ۵ درصد سطح تالاب طشک آب وجود داشته باشد، و سطح ۵۰ هزار هکتاری تالاب کنجان پوشیده از آب باشد گفت: اما با توجه به اینکه میزان تبخیر بیش از دو و نیم برابر میزان بارش این حجم از ذخیره آبی کافی نیست و تالاب‌ها رو به خشکی می‌روند.
ظهرابی گفت: از محل طرح ملی احیای تالاب‌ها منابع محدودی دریافت کرده‌ایم، درواقع برای احیای ۱۱ تالاب استان، چهار و نیم میلیارد تومان تخصیص داده شده که عملاً تنها می‌توان با این پول، کارهای مطالعاتی انجام داد و انجام فعالیت‌های اجرایی امکان پذیر نیست.
وی ادامه داد: با همکاری دانشگاه شیراز ستادی برای احیای تالاب طشک، پریشان و بختگان تشکیل شده و در برنامه‌های مدیریت آن را بازنگری کردیم.
مدیرکل محیط زیست استان فارس همچنین از تلاش‌هایی برای جذب اعتبارات در سطح بین‌المللی خبر داد و گفت: برای تأمین منابع احیای بختگان، با تعریف موضوع تغییر اقلیم و طرحی تهیه و از طریق UNDP به سازمان ملل پیشنهاد داده شد و قرار بود از این طریق حدود ۱۰ میلیون دلار کمک دریافت کنیم که براساس آخرین پیگیری‌ها ظاهراً هنوز مصوب نشده است.