خبرگزاری مهر، سرویس بین الملل - فاطمه صالحی: بحث منطقه شرق دریای مدیترانه و ذخایر گازی و نفتی موجود در این منطقه همواره مورد توجه کشورها بوده اما به نظر می‌رسد این مسأله طی دوره اخیر شدت بیشتری پیدا کرده است.
مهم‌ترین کشوری که توجه بسیار زیادی به این منطقه و حفاری در میادین انرژی آن از خود نشان داده ترکیه به شمار می‌رود. در برابر ترکیه، یونان، قبرس، مصر و رژیم صهیونیستی قرار دارند که می‌کوشند در این رقابت از دور خارج نشوند.
سلسله اظهار نظرها و اقدامات مقامات آنکارا طی دوره اخیر در قبال شرق دریای مدیترانه در سایه وارد شدن لیبی به این مناقشه نشان از اوج اهمیت این پرونده برای طرف‌های درگیر دارد.
اهمیت شرق دریای مدیترانه باعث شده تا این مسأله بر درگیریهای نظامی در داخل لیبی نیز تأثیر گذار باشد و طرف داری و یا عدم طرف داری از هر کدام از عناصر درگیر در این کشور با نیم نگاهی به اهمیت میادین انرژی در شرق دریای مدیترانه انجام می‌شود به طوریکه ترکیه جانب دولت وفاق ملی لیبی را در برابر ارتش ملی به فرماندهی خلیفه حفتر گرفته است.
ترکیه برای نشان دادن قدرت خود در دریای مدیترانه به تازگی اقدام به برگزاری مانورهای هوایی و دریایی در این منطقه تا ساحل کشور لیبی کرده است. به نظر می‌رسد ترکیه از طریق برگزاری این مانورها به دنبال آن است تا پیام‌های مشخصی را به کشورهایی که تلاش می‌کنند آنکارا را از این منطقه به حاشیه برانند ارسال کند.
نیروهای ترکیه در جریان این مانور نشان دادند که می‌توانند به سرعت تعداد زیادی از جنگنده‌های اف ۱۶ را در صورت لزوم در این منطقه مستقر کنند. این مانور همزمان با اعلام ترکیه مبنی بر تصمیم ساخت ۲ پایگاه نظامی در لیبی در چارچوب همکاری‌های خود با دولت وفاق ملی این کشور انجام شد.
افزایش تنشها میان ترکیه و یونان بر سر شرق دریای مدیترانه باعث شده تا آنکارا برای تقویت حضور استراتژیک خود در این منطقه به ویژه حضور دریایی، تلاش کند. در بحبوحه افزایش تنش میان کشورهای حوزه شرقی مدیترانه و تلاش‌های ترکیه برای گسترش نفوذ در منطقه، یونان و ایتالیا در مورد مرزهای دریایی دو جانبه به توافق رسیدند و بر اساس همین سازش، مرزهای دریایی دو کشور به صورت نهایی ترسیم شد.
البته عمده‌ترین هدف از این توافق، جلوگیری از سیطره‌جویی‌های ترکیه بر منابع طبیعی بستر مدیترانه است و این امر، توافقی که آنکارا در ماه نوامبر گذشته با دولت وفاق ملی لیبی به رهبری فائزالسراج در مورد مرزهای دریایی دو کشور به امضا رساند را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
ترکیه و دولت وفاق ملی لیبی در نوامبر گذشته یک توافق در خصوص همکاری‌های نظامی و دریایی امضا کردند که به موجب آن آنکارا تصمیم گرفته است دایره حفاری‌های خود در دریای مدیترانه را به دور از مرزهای دریایی اش گسترش دهد. این توافقنامه خشم مصر، یونان و قبرس را به دنبال داشت.
به موجب این توافق نامه ترکیه قصد دارد در میادین نفتی و گازی در مناطق مورد نزاع در نزدیکی جزیره کریت حفاری‌هایی انجام دهد. به نظر می‌رسد تنش‌های داخلی در لیبی و کشیده شدن آن به شرق دریای مدیترانه تبدیل به رقابت بر سر دستیابی به میادین انرژی و گسترش نفوذ در این منطقه شده است.
بنابر آمار منتشر شده، حجم ذخایر گاز طبیعی در شرق دریای مدیترانه به ۳.۵ تریلیون متر مکعب و حجم ذخایر نفت این منطقه به یک میلیارد و نیم بشکه می‌رسد.
کشور ترکیه هم چنین نقشه جدیدی از میادین انرژی در شرق دریای مدیترانه منتشر کرده که باعث شده تنشها با یونان در این خصوص شدت بگیرد. آنکارا قصد دارد حفاری‌هایی در این میادین انرژی در منطقه مذکور انجام دهد و به سازمان ملل برای دریافت مجوز در این زمینه درخواستی را ارائه کرده است.
در تاریخ ۲ سپتامبر ۲۰۱۹، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه یک نقشه با نام «سرزمین آبی ترکیه» منتشر کرد که در آن سواحل مربوط به ترکیه در دریای مدیترانه مشخص شده بود. این منطقه، مجموعه‌ای از جزایر یونان را احاطه کرده و مساحت گسترده ای از سواحل شرق دریای مدیترانه را تشکیل می‌دهد.
باید گفت که مسأله دریای مدیترانه و منابع طبیعی آن همواره مورد توجه دولت‌های این منطقه بوده است. علاوه بر ترکیه، به نظر می‌رسد رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی نیز در ماهیت نگاه خود به این منطقه تغییراتی ایجاد کرده اند. رایزنی‌هایی در سطوح عالی میان رژیم صهیونیستی، یونان و قبرس در دوره کرونا مبنی بر ایجاد منطقه امن برای گردشگران در تابستان آتی برگزار شده که نشان از اهمیت این منطقه در دیدگاه آنها دارد.
تل آویو می کوشد تا به همراه یونان و قبرس یک ائتلاف سه گانه جدید در سایه گسترش تنشها با ترکیه تشکیل دهد. رژیم صهیونیستی در منازعات منطقه‌ای تلاش می‌کند جانب یونان و قبرس را در برابر ترکیه بگیرد.
در نهایت می‌توان گفت که درگیریهای لفظی میان مقامات ترکیه از یک سو و مقامات کشورهای رقیب از جمله یونان بر سر نفوذ در شرق دریای مدیترانه از سوی دیگر حاکی از اهمیت منابع موجود در شرق دریایی مدیترانه برای این کشورها است که به گفته بسیاری از تحلیل گران احتمال درگیریهای نظامی بر سر آن بعید به نظر می‌رسد. چنانچه آمریکا و یا اتحادیه اروپا در این مناقشه جانب یونان را بگیرند ترکیه نیز به سمت روسیه حرکت کرده و حمایت مسکو را جلب می‌کند.
ترکیه در گفتگو با اتحادیه اروپا و راضی کردن این نهاد برگ‌های برنده ای از جمله مسأله آوارگان و مهاجرت غیر قانونی و هم چنین گزینه روسیه در اختیار دارد.