به گزارش خبرنگار مهر، در یکی دو هفته اخیر به علت شرایط بی ثبات آمار کرونا در کشور، بسیاری از دانشگاه‌ها که تمایل به برگزاری امتحانات حضوری داشتند، بالاجبار، با تغییر موضع اعلام کردند که امتحانات به صورت مجازی برگزار خواهند شد؛ شرایطی که نخستین بار در سیستم آموزش عالی حاکم می‌شود و دغدغه حفظ «کیفیت»، «امنیت» و «استاندارد آموزشی» را به همراه دارد.
راهکارهای به حداقل رساندن خطا در امتحانات مجازی
چندی پیش وزارت علوم، پیشنهاداتی را درخصوص نحوه برگزاری امتحانات مجازی و نیز، راه کارهایی را برای به حداقل رساندن ضریب تخلف و خطا در این آزمون‌ها، به دانشگاه‌ها ارائه کرد؛ از جمله اینکه با شروع آزمون توسط دانشجو، در هر لحظه امکان مشاهده فقط یک سوال وجود داشته باشد و در صورت پاسخ دادن و یا رد کردن سوال، سوال بعدی نمایش داده شود.
از پاسخ شفاهی تا سوالات تصادفی برای دانشجویان
گزینه دیگر این است که زمان آزمون محدود شود و هنگامی که این زمان به پایان برسد، کل پاسخ‌ها به صورت خودکار ارسال شود. راهکار دیگر اینطور مطرح شده که یک سوال با پاسخ شفاهی در نظر گرفته شود که دانشجو در آن، فقط باید خودش را معرفی کند تا اینکه اطمینان ایجاد شود، خود فرد در آزمون شرکت کرده و مشخصات خود را برای شخص دیگری بمنظور شرکت در آزمون، ارسال نکرده باشد.
از دیگر گزینه‌های پیشنهادی، می‌توان به سوالات چندگزینه ای با چینش متفاوت برای هر دانشجو و برگزاری امتحان از طریق وب کم و مکالمه رو در رو اشاره کرد.
دغدغه دانشگاه آزاد درباره نمره دهی اساتید
از چند روز گذشته نیز بسیاری از واحدهای دانشگاه آزاد، امتحانات خود را از حضوری به غیرحضوری و مجازی تغییر دادند. ضمن اینکه نحوه برگزاری این آزمون‌ها، به خود استان‌ها واگذار شده است؛ سازمان مرکزی دانشگاه آزاد، دست واحدهای دانشگاهی را برای نحوه برگزاری آزمون‌ها باز گذاشته، اما درخصوص نمره دهی، شاخص‌هایی را تعریف خواهد کرد که نمرات واقعی و نرمال باشد.
حل سوالات امتحانی در کانال‌های تلگرامی!
در حال حاضر امتحانات در برخی دانشگاه‌های دولتی و برخی دانشگاه‌های زیر نظام آموزش عالی آغاز شده است، با این وجود اما شواهد و بررسی‌های خبرنگار مهر حاکی از آن است که حتی با در نظر گرفتن این راهکارها، امکان تقلب برای دانشجویان فراهم است و آن‌ها به صورت اشتراکی، به سوالات پاسخ می‌دهند؛ به این صورت که مثلاً در روش تستی_تشریحی که فقط سوالات با یکدیگر جا به جا می‌شوند، دانشجویان در فضای مجازی این سوالات را به اشتراک می‌گذارند و پاسخ‌ها بلافاصله در گروه مربوطه منتشر می‌شود.
جولان تقلب‌های مجازی / دریافت پول در ازای پاسخ به سوالات
از طرفی برخی، در ارتباط با امتحانات مجازی دانشگاه‌ها کسب و کاری برای خود دست و پا کرده اند؛ به طوری که گروه‌هایی در تلگرام با عنوان گروه «حل تمرین» که پیش از این دانشجویان را در پاسخگویی به سوالات و رفع اشکال، کمک می‌کرد، حالا تغییر رویکرد داده و در ازای گرفتن مبلغی (از ۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان) پاسخ سوالات امتحانی (تستی و تشریحی) را در زمان کوتاه ارائه می‌دهد. البته در برخی گروه‌ها، بدون دریافت هیچ پولی پرسش و پاسخ‌ها انجام می‌شود.
وقتی دانشجویان رزرو تقلب می‌کنند!
برخی دیگر از دانشجویان در اقدامی جالب اقدام به «رزرو تقلب» می‌کنند؛ به این صورت که چند روز قبل و یا حتی چند ساعت پیش از شروع امتحان، رشته تحصیلی و امتحان مورد نظر را در گروه اعلام می‌کنند و فردی که در ترم بالاتر تحصیل می‌کند و یا تسلط کافی برای پاسخگویی به سوالات آن درس را دارد، اعلام آمادگی می‌کند. پس از آن در فضای چت خصوصی، مبالغ به صورت توافقی رد و بدل می‌شود.
همچنین در اینستاگرام آی دی‌هایی با عناوین مختلف از جمله «انجام امتحانات مجازی دانشگاه با قبولی با نمره بالا و تضمینی» ایجاد شده است که برخی از همین افراد با درج شماره خود و اعلام مبلغ ۲۰۰ هزار تومان اعلام کرده اند، به سوالات امتحانات پایان ترم پاسخ می‌دهند.
از تمامی راهکارهای پیشنهاد شده از سوی وزارت علوم، به نظر می‌رسد برگزاری «امتحان مجازی شفاهی» و همچنین از طریق «وبکم»، نسبت به سایر روش‌ها از سطح امنیت بیشتری برخوردار باشد و تقلب در امتحانات را بتواند به صفر برساند؛ راهکاری که شاید به دلیل حجم زیاد دانشجویان و چالش‌های اتصال از طریق وبکم، چندان مورد استقبال قرار نگیرد.
یکی دیگر از شیوه‌ها که امکان تقلب را تا حد بسیار زیادی (تقریباً صفر) کاهش می‌دهد، برگزاری «امتحانات مجازی حضوری» است که دانشجویان با حضور در یک واحد دانشگاهی به صورت آنلاین در امتحان شرکت می‌کنند.
روش ارزیابی منصفانه در برخی دانشگاه‌ها / اختصاص فقط ۵ نمره به امتحان پایانی
صرف نظر از چگونگی برگزاری امتحان اما موضوع مهمتر، نحوه نمره دهی اساتید در امتحانات است؛ چرا که در صورت تقلب، ارزیابی‌های پایانی قطعاً عادلانه نخواهد بود. در این میان برخی دانشگاه‌ها اعلام کرده اند که قرار نیست روش ارزیابی دانشجویان، صرفاً براساس نمره امتحانی پایان ترم باشد و تصمیم دارند بخش اعظم آن را به ارزیابی‌های میان ترم از جمله تمرین، پروژه و کوییز که اساتید از ابتدای ترم برای دانشجویان در نظر گرفته اند، اختصاص دهند.
در همین رابطه مدیر کل دفتر برنامه ریزی وزارت علوم به خبرنگار مهر گفته است «برخی دانشگاه‌ها قرار است ۱۵ نمره را به ارزیابی‌های میان ترم و ۵ نمره را به امتحان پایانی اختصاص دهند» که به نظر می‌رسد، روش عادلانه و منصفانه‌تری برای ارزیابی نهایی دانشجویان در این نیمسال پر چالش باشد.