به گزارش خبرنگار مهر، نشست بررسی «مدیریت صید کشتی‌های صیادی» از سوی فراکسیون محیط زیست و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی با حضور سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی و با حضور جمعی از نمایندگان از جمله محسن علیزاده و معین الدین سعیدی، مجتبی رضا خواه و روح الله ایزدخواه و مهدی شریفیان، محسن زنگنه، نبی الله خون میرزایی رئیس سازمان شیلات، پرویز محبی معاون صید و بنادر ماهیگیری سازمان شیلات، سید امین الله تقوی مطلق معاون برنامه ریزی و پشتیبانی مؤسسه تحقیقات شیلات، اصغر عبدلی عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، صدیقی کارشناس آبزیان و محمد علی خانلری فعال بخش خصوصی و کارشناسان و معاونان سازمان شیلات برگزار شد.
در ابتدای این نشست معاون صید و بنادر ماهیگیری سازمان شیلات به توضیح وضعیت صیادی در دریاهای ایران پرداخت و با اشاره به اینکه طول نوار ساحلی کل کشور ۵۸۰۰ کیلومتر برآورد شده است و ۱۴۱ هزار صیاد و بالغ بر ۱۱ هزار ۳۴۹ شناور در آبهای آن فعال اند. گفت: صید انجام گرفته در نوار ساحلی شمال کشور در سال ۱۳۹۷ مجموعاً ۳۶ هزار تن و در جنوب ۷۲۱ هزار تن بوده است.
صید در آبهای شمالی ثابت و در آبهای جنوبی کشور رو به افزایش است
وی با بیان اینکه میزان صید در آبهای دریای خزر در سالهای اخیر به دلیل کاهش ذخایر ثابت بوده اما در جنوب رو به افزایش است گفت: از سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۹ صید گونه‌های کف زی روند صعودی داشته است.
محبی با اشاره به اینکه ایران در ۳۰ سال اخیر در رتبه دوم صید در اقیانوس هند قرار گرفته است، ابراز داشت: بخشی از ذخایر ما در کف دریا و اعماق آن است و ناچار به انجام صید ترال برای صید میگو و فانوس ماهیان هستیم و برای استحصال این صیدها در حال حاضر ۹ فروند کشتی ترال میان آبی در آبهای ایران در حال صیادی هستند.
معاون شیلات با اشاره به اینکه از مجموع ۷۲۱ هزار تن صید سالانه در آبهای ایران، صید ۱۳۰ هزار تنی مربوط به صید ترال می‌شود گفت: صد هزار تن از این صید به صورت قانونی انجام می‌گیرد.
محبی افزود: عمده کشتی‌های صید ترال در حوزه آبی چابهار مشغول هستند و فقط کشتی‌های کلاس فردوس مجوز صید دارند.
تمرکز صید ترال در آبهای چابهار
به گفته این مقام مسئول فانوس ماهیان قابل برداشت در آبهای خلیج فارس ۴۰۰ هزار تن برآورد شده‌اند که سال گذشته ۳۱ هزار تن از این جمعیت برداشت شدند و برنامه بهره‌برداری ۵۸ هزار تومانی برای این نوع ماهی در سال جاری در شیلات وجود دارد.
*۲۲ درصد صید در کشور غیرقانونی است
وی با بیان اینکه ۲۲ درصد از مجموع صید کشور به صورت غیر قانونی اتفاق می‌افتد، گفت: فشار بیکاری در جنوب کشور و مشکلات معشیتی باعث رشد صید غیرقانونی شده است.
۶ لایه نظارتی در حوزه صیادی فعال است
معاون شیلات با بیان اینکه بنادر ماهیگیری سازمان شیلات به وجود ۶ لایه نظارتی در حوزه صیادی و در کشور اشاره کرد و کنترل شناورها به هنگام خروج از بنادر، استقرار ناظر مقیم، بازرسی دریا از سوی یگان حفاظت، استفاده از سیستم پایش از راه دور، گزارش‌های مردمی و کنترل هنگام ورود به بندر را ۶ لایه حفاظتی دریایی برشمرد.
وی از آماده شدن پیش‌نویس آئین‌نامه صید ترال خبر داد و گفت: پیش نویس این آئین نامه به دبیرخانه مبارزه با مفاسد اقتصادی ارسال شده است.
پایش مداوم دریاها از سوی شیلات صحت ندارد / ۱۸ سال از آخرین پایش می‌گذرد
در ادامه این نشست اصغر عبدلی عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه بهره‌برداری از سطح دریا باید به شکل پایدار باشد تا به اکوسیستم آسیب وارد نشود، گفت: از سوی مسئولان شیلات ادعا می‌شود که سالانه ذخایر دریای خزر و خلیج فارس پایش می‌شود و بر مبنای آن مجوز ساده می‌شود اما واقعیت اینگونه نیست.
وی با اشاره به اینکه آخرین مطالعات انجام گرفته در خصوص جمعیت فانوس ماهیان در آبهای ایران مربوط به ۱۸ سال گذشته است، اظهار داشت: پس از این تاریخ پایش انجام نشده و بهره برداری‌ها در فضای مبهم جمعیتی اینگونه اتفاق می‌افتد.
عبدلی تاکید کرد: بسیاری از گونه‌های خلیج فارس و دریای خزر وضعیت وخیمی دارند مثل ماهیان خاویاری که به طور کلی از بین رفته‌اند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه جمعیت فانوس ماهیان در سالهای اخیر نوسانات زیادی داشته است، گفت: گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که برخلاف گفته مسئولان سازمان شیلات صید خالص فانوس ماهیان در بهترین حالت به ۶۰ درصد از برنامه هدف رسیده است، چون پایشی از جمعیت واقعی این گونه در دریاها وجود ندارد.
وی به طرح چند سوال در خصوص صید فانوس ماهیان پرداخت و گفت: شیلات باید بررسی کند که آیا برداشت فانوس ماهیان بر روی دیگر زنجیره غذایی دیگر ماهیان تأثیر ندارد؟ چون این گونه غذایی دیگر ماهی هاست این ذخیره در مسیر تغییرات اقلیمی نیز دچار نوساناتی شده است.
عبدلی صید صیادان غیرمجاز را به اندازه یک کشتی‌های مجاز صید ترال برای اکوسیستم مخرب ندانست و گفت: اساس بهره برداری از دریا اشکال ندارد اما مسئله این است که درآمدی که از صید ضمنی به جیب بهره برداران می‌رود چند برابر بیشتر از صید اصلی است.
به گفته وی طبق گزارش‌های مؤسسه تحقیقات شیلات شناورهای صید فانوس ماهی در نقاطی که پراکنش فانوس ماهیان بیشتر هستند فعالیت نمی‌کنند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه صید ترال تنوع زیستی دریاها را نابود می‌کنند با ابراز تأسف از سکوت سازمان محیط زیست در این زمینه گفت: ما در این زمینه نقض قانون داریم و باید تخصصی وارد عمل شویم.
سعیدی نماینده مردم چابهار در مجلس در ابتدای سخنانش ابراز داشت: آسیبی که صید ترال به زیستگاه‌ها وارد می‌کند از حمله مغول بیشتر است.
وی خطاب به رئیس سازمان شیلات گفت: مگر حفاظت از اکوسیستم دریایی و بازسازی و ذخایر وظیفه این سازمان نیست؟
چینی‌ها ۴۹ درصد سهم شرکت‌های داخلی صید ترال را خریده‌اند
سعیدی با بیان اینکه کشتی‌های صید ترال شب‌ها با خاموش کردن سیستم‌های پایش الکترونیکی شأن در یک مایلی سواحل چابهار مشغول به صید ماهی‌های تجاری هستند گفت: از سیستم ۶ لایه حفاظت از دریاها صحبت کردید اما ناظر مقیم شناور که حقوقش را از صاحب شناور دریافت می‌کند چطور می‌تواند جلوی این تخلف را بگیرد؟ یگان حفاظتی که سوخت ندارد چطور می‌تواند به پایش و گشت‌زنی در مناطق اقدام کند؟ سازمان شیلات به هیچ صیادی مجوز صید نمی‌دهد اما گزارش‌های متقنی وجود دارد که نشان می‌دهد چینی‌ها ۴۹ درصد سهم شرکت‌هایی که به عنوان شرکت داخلی به صید ترال ماهی مشغول را خریده‌اند.
وی ادامه داد: این در حالی است که صیادان محلی برای تهیه سوخت شأن دچار مشکل هستند اما بهره‌برداران شناورهای عظیم از سوخت یارانه‌ای استفاده می‌کنند.
علیزاده دیگر نماینده مجلس نیز گفت: مجوزها به چه کسانی داده می‌شود؟ بومیان یا کسانی که در تهران ردای قدرت به تن دارند؟ چه مکانیزمی برای نظارت مجوزها و وجود دارد؟ برنامه‌های محافظتی برای ذخایر چیست؟ این صیدها کجا می‌رود؟ در داخل مصرف می‌شود یا صادر می‌شود؟
وی درخواست کرد شیلان قراردادهایی امضا شده در این حوزه را در اختیار فراکسیون محیط زیست قرار دهد تا مشخص شود که طرف این قراردادها ایرانی هستند یا چینی، چراکه باید بررسی شود که شرکت‌های ایرانی یک قرار داد دسته دوم با چینی‌ها به امضا نرسانده باشند.
تقوی مطلق کارشناس شیلات و رئیس اسبق سازمان شیلات نیز با اشاره به اینکه از اردیبهشت ماه به مدت چهار ماه فعالیت شناورهای ترال آغاز می‌شود و باید امکانات نظارتی برای جلوگیری از تخلفات در این زمینه داشته باشیم، اظهار داشت: مشکل اساسی صید فانوس ماهیان این است که درآمد آن اقتصادی نیست به همین دلیل کشتی‌های صید فانوس ماهی به حریم صیادان محلی صدمه وارد می‌کند.
صدیقی کارشناس آبزیان نیز در این نشست وضعیت صید صید فانوس ماهیان را در چند سال گذشته فاجعه آمیز دانست و گفت: مؤسسه تحقیقات شیلات باید در ارزیابی ذخایر شفاف باشد.
صید فانوس ماهی اقتصادی نیست / شناورها به حریم ساحلی تجاوز می‌کنند
وی با اشاره به اینکه در شش سال گذشته، ده مطالعه کامل با هزینه‌های سنگین بر روی شناورها انجام شده و طبق آخرین برآوردها وجود ۲ میلیون و ۳۰۰ تن فانوس ماهی داشتیم. گفت: این نوع صید به هیچ وجه اقتصادی نیست و ارزیابی جمعیت فانوس ماهیان خطای زیادی داشته است و به همین دلیل شناورها در مناطقی رفتند که درست و مناسب نبوده است.
این کارشناس علت تجاوز شناورها به آبهای ساحلی را به دلیل عدم ارزیابی صحیح از جمعیت گونه فانوس ماهیان دانست و گفت: آنها به سمت آبهای ساحلی می‌روند اما آیا سیستم نظارت فعال است. این نوع مدیریت ذخایر از سوی سازمان شیلات قابل قبول نیست.
وی افزود: کشتی که می‌گوید صید میان آبی انجام می‌دهد در حال انجام صید ترال کفی است و برای صید به حریم آبهای ساحلی آمده است.
وی با طرح این پرسش که آیا صید ترال تمام موجودات جارو نمی‌کند گفت: بالای ۳۰ سال است که روش صید ترال به دلیل مشکلات زیست محیطی در دنیا جمع آوری شده است.
صدیقی تاکید کرد: هشت ترالر برای هشت ماه است در آبهای چابهار فعال اند و مشغول صید ماهیان تجاری هستند.
اگر برای مجوز صید فشار بیاورند استعفا می‌دهم
رئیس سازمان شیلات با بیان اینکه وضعیت ذخایر ماهی در بسیاری از گونه‌ها وخیم است گفت: در حال حاضر در بسیاری از بسترهای آبی ایران صیدی وجود ندارد و بدتر از آن اینکه اکوسیستمی وجود ندارد که انتظار صید داشته باشیم.
وی ادامه داد: صید در حریم ساحل‌ها یکی از خطوط قرمز من است، من مسئول ایجاد اشتغال نیستم بلکه مسئول پایش مجوزهای صید هستم و اگر فشاری از سوی ذی‌نفوذ آن برای تهیه متر مجوز برای صیادان به موارد شود استعفا دهم.
رئیس سازمان شیلات با اعلام برداشت ۱۰۰ هزار تنی فانوس ماهی در سال گذشته ابراز داشت: گفته می‌شود سیستم پایش در بعضی موارد خاموش بوده است اگر سیستم پایش خاموش باشد به ازی هر روز، پرونده تخلف تشکیل می‌دهیم و با شناورهای متخلف برخورد قضائی صورت می‌گیرد.
وی افزود: اینکه آیا صید فانوس ماهیان بر روی دیگر ذخیره‌ها تأثیر می‌گذارد را باید بررسی کنیم اما فعلاً به دلیل بدهکاری ۲ میلیون یورویی امکان صید فراساحل نداریم.
وضعیت اسفبار سوخت و نیروی انسانی یگان حفاظت دریایی شیلات
وی وضعیت سوخت یگان‌حفاظت را اسفباری عنوان کرد و گفت: یگان حفاظت با کمتر از ۳۰ درصد از ظرفیت نیروی انسانی موجود در چارچوب کار می‌کند.
خون میرزایی گفت: چینی نبودن کشتی‌ها را می‌توانیم با مستندات قانونی که در اختیار داریم اثبات کنیم، ملاکتان از چینی بودن کشتی‌ها که بر آن اصرار می‌کنید چینی بودن مصالح ساخت آن است یا چیز دیگری است؟
وی از تلاش این سازمان برای ایجاد مشوق‌هایی جهت هدایت کشتی‌های صید فانوس ماهی به سمت اقیانوس هند خبر داد و افزود: برنامه حفاظت از دریاهای ارائه شده و به بازسازی ذخایر هم توجه داریم.
رئیس سازمان شیلات با اعلام این خبر که صید فانوس ماهیان از اول تیرماه به مدت دو ماه تعطیل می‌شود، تاکید کرد: هر ۶ ناحیه حفاظتی ما فعال است و کشتی‌های صید ترال تنها می‌تواند تا فاصله ۸ مایلی از ساحل‌ها به صید بپردازد.
فراکسیون محیط زیست دیگر جای سیاسی کاری نیست
رئیس فراکسیون محیط زیست نیز در پایان با تاکید بر اینکه این فراکسیون با حضور اندیشمندان و کارشناسان کار را پیش می‌برد، گفت: روند کار مجلس دوازدهم با ادوار گذشته متفاوت خواهد بود.که در مجلس یازدهم مشی فراکسیون محیط زیست قطعاً تخصص محور بوده و با مسائل حوزه محیط زیست با نظر کارشناسی و با هدف پیشرفت پایدار و مستمر کشور و حفظ کرامت و عزت هم میهنان در هر نقطه از کشور اقدام خواهد کرد
وی در ادامه با تاکید بر تخصص گرایی این مجلس اظهار داشت: معتقدم فراکسیون محیط زیست تا پیش از این سیاسی کاری کرده و می‌خواهیم در این دوره قطعاً تخصصی عمل کنیم و قصدتقابل با سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف را نداریم و برای روشن شدن ابعاد وضعیت صید ترال نیازمند تشکیل جلسات تکمیلی هستیم.