به گزارش خبرگزاری مهر، صبح نو نوشت: طی چهار دهه گذشته سیاست‌های بسیاری از جمله دستگیری معتادان و جرم‌انگاری مصرف مواد مخدر، بیمار پنداشتن آن‌ها، کاهش عرضه و تقاضا، پیشگیری، اعدام قاچاقچیان و… در کشور اجرا شده اما همواره نقدهای مختلفی به این سیاست‌ها و همچنین عملکرد ستاد مبارزه با مواد مخدر به‌عنوان دستگاه متولی کنترل میزان عرضه و تقاضا از سوی کارشناسان مطرح می‌شود.
طبق آنچه دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری اعلام کرد، بالاترین میزان کشفیات تریاک، هروئین و مورفین در جهان متعلق به ایران است. اگرچه مصرف تریاک و فرآورده‌های آن همچنان در رأس هرم مخدرهای مصرفی است اما رشد مواد صنعتی نیز غیرقابل چشم‌پوشی است به‌طوری که بعد از ماریجوآنا و حشیش که در رتبه دوم مصرف قراردارند، مصرف شیشه خود را به جایگاه سوم رسانده‌است. افزایش قابل توجه لابراتورهای تولید شیشه در افغانستان از اصلی‌ترین دلایل این افزایش است. متأسفانه آمریکا برخلاف تبلیغات رسانه‌ای و ادعای دروغین خود در خصوص مبارزه با موادمخدر، در این افزایش تولید نقش جدی داشته، به‌طوری که با حضور آمریکایی‌ها در افغانستان تولید موادمخدر در افغانستان بیش از ۵۰ برابر شده است. با این حال کارشناسان بر این باورند که بیکاری یکی از مهم‌ترین علل اعتیاد در جامعه ما به شمار می‌آید به همین دلیل معتقدند که باید با ارائه آموزش‌های لازم فنی‌وحرفه‌ای و مهارت‌آموزی، زمینه برای اشتغال افراد معتاد بعد از دوره بازپروری فراهم شود و لازم است مراکز نگهداری معتادان به مکانی برای اصلاح فرد معتاد و بازگرداندن او به جامعه با ارائه آموزش‌ها مفید باشد. نرخ شیوع اعتیاد در کشور همواره با شیب ملایمی در حال رشد بوده و طبق آمارهای اعلام شده سالیانه، فقط در دهه شصت بعد از انقلاب اسلامی این نرخ کاهشی بوده و در باقی دهه‌ها افزایش داشتیم.
وضعیت اعتیاد زنان
شاید بتوان مهم‌ترین تغییر اجتماعی رخ داده در قرن اخیر را تغییر الگوی تبلیغات و فروش کالا و خدمات دانست. ظهور شبکه اجتماعی مجازی، تغییر شکل رسانه به صورت ارتباطات غایب اما گسترش یافته، تبلیغات را از شکل سنتی خود به شکلی مدرن تغییرداده که نتیجه آن از یک سو، دسترسی آسان و گسترش کسب‌وکار و تجارت بوده و از سوی دیگر مخاطرات جدی را رقم زده که منجر به گسترش برخی از آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد شده است. الگوی جدید تبلیغات درباره انواع مواد طی سال‌های اخیر، الگوی جنسیتی مصرف مواد به‌ویژه مواد محرک و روان‌گردان را تحت‌تأثیر خود قرار داده، تغییرات الگوی جنسیتی مصرف مواد به این معناست که اگر تا چند سال پیش عموماً در ذهن ما فرد معتاد دارای جنسیت مردانه بود، امروزه رشد آمار اعتیاد در زنان تصورات گذشته ما را به چالش کشیده است.
وضعیت زنان در بحث گرایش به انواع مواد و حتی پروسه ترک آن به مراتب دشوارتر و خطرناک‌تر نسبت به مردان است. سازگاری بیشتر برخی مواد با هورمون‌های زنانه احتمال افزایش اعتیاد در شرایط یکسان برای زنان را ۱۹ برابر بیشتر از مردان کرده است. تحقیقات نشان می‌دهد، زنانی که مواد محرک استفاده می‌کنند خیلی زود مهارت‌ها و کارایی‌شان را از دست می‌دهند. چراکه اگر مواد سنتی ۸ تا ۱۰ سال زمان می‌برد تا فرد معتاد به آخر خط برسد، در مورد مواد محرک و روان‌گردان این زمان به ۲ تا ۴سال کاهش یافته است. از طرفی ناهنجاری‌های مصرف مواد در زنان مانند تغییر زودهنگام چهره، از دست دادن شغل و موقعیت اجتماعی و خانوادگی، طردشدگی و غیره از مشکلاتی است که موانعی را برای درمان آن‌ها ایجاد کرده است.
اعتیاد و مشکلات همراهش
مواد مخدر تنها فرد مصرف‌کننده را درگیر نمی‌کند. امروزه مواد مخدر بیش از ۲۰ میلیون نفر از جمعیت کشور را به صورت مستقیم درگیر کرده و ناهنجاری‌هایی مانند طلاق، کودک‌آزاری، همسرآزاری و موارد دیگر را به‌دنبال داشته است.
آقای اکبر محبی، کارشناس اعتیاد و روان‌درمان‌گر در گفت‌وگو با روزنامه «صبح‌نو» می‌گوید: «در دهه اخیر تغییر نوع موادها از سنتی به صنعتی سبب رواج بیشتر آن‌ها در بین جوانان شده است.» وی ادامه می‌دهد: «متاسفانه ذهنیت مردم نسبت به مواد مخدر جدید و علف‌ها مانند ذهنیتی که به تریاک و هروئین داشتند، نیست و به کلی تغییر کرده است. بسیاری از این مواد چون نمود بیرونی کمتری دارند؛ کمتر عوارض آن را باور می‌کنند، مطالعات زیادی در این زمینه انجام شده و راهکارهای مختلفی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم معرفی شده تا از بروز اعتیاد در نوجوان و دانش‌آموزان پیشگیری کنیم. با این حال از اعتیاد در بین زنان نیز نباید غافل شد. بخشی از آن فرهنگی است و بخشی از آن به تغییر نوع ماده مخدر بازمی‌گردد که زنان را راحت‌تر وابسته می‌کند. البته باید پیش‌زمینه‌ها را هم درنظر گرفت. بخش قابل توجهی از زنان که درگیر اعتیاد می‌شوند پیش زمینه‌های آن را داشته‌اند. مثلاً داشتن همسر معتاد و فقر از جمله آن‌هاست.» این کارشناس حوزه اعتیاد درباره نقش فضای مجازی در گسترش اعتیاد می‌افزاید: «از دلایل نوین و نوظهور گرایش به اعتیاد در بین اقشار جامعه می‌توان به کارکرد رسانه نوین از جمله بستر اینترنت و فضای مجازی اشاره کرد. امروزه اطلاعات قابل دسترسی توسط افراد و گروه‌های مختلف و با اهداف و انگیزه‌های متفاوت در فضای مجازی و درباره انواع مواد مخدر تولید می‌شود.حتی دیده شده که از این فضاها برای فروش این مخدرها استفاده می‌شود و این یعنی مواد در دسترس‌تر از هر زمان دیگری است.» باید امیدوار بود که مجلس جدید توجه ویژه‌ای به معضل اعتیاد داشته باشد. داشتن قانونی پویا که بتواند آسیب‌های اجتماعی ناشی از اعتیاد را به حداقل برساند از مهم‌ترین مسائلی است که باید به آن پرداخت.
تعداد معتادان زن
سال ۱۳۸۰: حدود ۳۵ هزار
سال ۱۳۸۵: ۷۰ هزار
سال ۱۳۹۲: ۱۳۰ هزار
سال ۱۳۹۳: ۱۳۸ هزار
سال ۱۳۹۸: ۱۵۶ هزار نفر
تعداد مصرف‌کندگان دائمی: ۲۸۰۹۰۰۰ نفر
تعداد مصرف‌کنندگان تفننی: ۱۶۰۰۰۰۰ نفر
تعداد کل مصرف‌کنندگان در کشور: ۴میلیون و ۴۰۰ هزار نفر