به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از رایزنی فرهنگی ایران در بنگلادش، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت هزاره ارتحال ابوریحان بیرونی، با گردآوری و ویرایش ابو موسی عارف بالله توسط بنیاد ابوریحان بیرونی با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۵۱۲ صفحه و بهای ۹۸۰ تاکا (۱۵ دلار) در داکا منتشر شد.
این مجموعه مقالات را می‌توان در سه بخش تقسیم کرد. در بخش اول بعد از مقدمه ویراستار پیام‌های شخصیت‌های داخلی و خارجی درج شده که عبارتند از آقای غلامرضا رضایی رئیس دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران؛ آقای علی اصغر رستمی ابوسعیدی، قائم مقام وزارت علوم ایران؛ عبدالمنان، رئیس دانشگاه همدرد، بنگلادش؛ پرفسور ای ک آزاد، رئیس انجمن دیاباتیک بنگلادش؛ غلامعلی حداد عادل، رئیس بنیاد سعدی، ایران؛ شمشیر علی، دانشمند معروف بنگلادش؛ عارفین صدیقی، رئیس دانشگاه داکا، امینیان طوسی، سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در داکا؛ بروچ ب لرانس، دانشگاه دیوک، ایالات متحده امریکا و هانس هردر، مدیر آنستیتو آسیای جنوبی، دانشگاه هیدل برگ، آلمان.
در بخش دوم بجز دو مقاله به زبان فارسی و یک مقاله به زبان محلی بنگلا بقیه مقالات این مجموعه به زبان انگلیسی نگارش شده است. عناوین مقاله موضوع مورد بحث را عمدتا نمایان می‌کند. مثلا در مقاله «ابوریحان محمدبن‌احمد بیرونی: مبنای دیجیتالی پدیده‌های طبیعی از روی تحلیل مفهومی و عددی، نوشته رحمان ملیک از پژوهشگران بنگلادش» موضوعات علوم، نجوم، ریاضیات، فلسفه علوم طبیعی، روانشناسی پزشکی، نظریه پردازی بخصوص در مورد اسطرلاب از دیدگاه البیرونی بحث و بررسی شده است.
در مقاله نظریه اخلاقی مشترک با ارسطو و کنفوسیوس نوشته آقایان یانگ لی، دو سیونگ سونگ، ریون یو پارک، از دانشگاه ملی گیونگ سانگ کره و دانشگاه ییل ایالات متحده امریکا نیز بیوگرافی کنفوسیوس، ارسطو و البیرونی بررسی و اشتراکات و تفاوت‌های این سه حکیم مقایسه شده است.
در مقاله اهمیت فلسفه در پژوهش علمی و تکنولوژی برای یک جهان عادلانه نوشته خوندکار صدیق ربانی، استاد فیزیک فناوری زیست شناسی دانشگاه داکا، ممیزات انسان با دیگر حیوانات از لحاظ فلسفی مورد بررسی قرار گرفته است.
پرفسور دکتر شهید رفیق، رئیس انستیتو علوم و تکنولوزی دانشگاه ملی بنگلادش، در مقاله خود تحت عنوان انعکاس دانش و نوسازی دانش در قرآن مجید، موضوعات دانش، اصالت دانش، برداشت اسلامی از دانش، انواع و منابع و عناصر دانش از نظر اسلام و قرآن را بررسی کرده است.
محمد کاظم کهدوئی، استاد اعزامی ایران در دانشگاه داکا در مقاله فارسی خود تحت عنوان بیدل و داستان‌های هندی بحث‌های کمدی و مدن بیدل و ذکر تناسخ، داستان زنده شدن روح برهمن درقالب کناس، جادوگر اسب چوبین و موضوعات نجس را به میان آورده است.
سید جواد احمدی، قایم مقام بنیاد بیدل دهلوی در مقاله خود به زبان فارسی مباحث مورد نظر را با عناوین فرعی بدین گونه مطرح کرده است. زمزمه‌های شروع روابط ایران و هند در ادوار کهن، فصل مهاجرت ایرانیان به هند، شوکت لفظ و سخن استوار فارسی در پهنای سرزمین هند، اشاعه دین اسلام در هند، از خوارزم تا غزنه، وجه یکتایی ابوریحان بیرونی، جایگاه بیرونی در مناسبات و روابط هند و ایران، نقش قلم و لسان بیرونی در این زمینه.
آقای ای ال سیمیان از دانشگاه ملی مالزی مقاله خود را تحت عنوان فلسفه ریاضیات البیرونی ساختار ریاضی جهان، حضور اعداد و ارقام هندسه در موجودات و ماهیت دانش ریاضی را مورد بحث و بررسی قرار داده است.
مجید گازور، استاد علوم ریاضی دانشگاه اصفهان، ایران در مقاله خود تحت عنوان چند کار ریاضی توسط البیرونی به عناوین فرعی شعاع زمین، مشکل گندم و تخته شطرنج، روش‌های طرح ریزی برنامه، ساختار ریاضی و ریشه معادلات جبری بحث و بررسی کرده است.
موضوعات چند مقاله دیگر در این مجموعه به شرح زیر است:
بحران ارزش‌های اسلامی در بنگلاش: تحلیلی از دیدگاه اسلامی. نویسنده: دکتر ابوموسی عارف بالله و محمد ابوالکلام آزاد، استاد دانشگاه بین المللی منارات بنگلادش.
رویکرد البیرونی در مطلعات ادیان از دیدگاه مطالعات هندویزم در قرون وسطی. نویسنده: دکتر امۀ الرفیع استاد مطالعات مقایسه‌ای ادیان دانشگاه بین المللی اسلامی، چیتاگنگ بنگلادش.
البیرونی شناسی در پاکستان. نویسنده: دکتر حمیره شاهباز، استاد دانشگاه ملی زبان‌های نوین، اسلام آباد پاکستان.
تاثیر فارسی بر دو شاعر بنگالی قرون وسطی یعنی شاه محمد صغیر و علاول. نویسنده: ابوموسی عارف بالله استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا.
ترجمه فارسی باللیکی راماین. نویسنده: دکتر راجش سرکار، استاد گروه سانسکرت دانشگاه هندو ، بانارس، هند.
جایگزین اسلامی قرضه‌های کوچک: استفاده بهینه زکات و اوقاف برای فقر زدایی و پیشرفت اقتصادی جهان. نویسنده نشاط ریحان و محمد معظم حسین چودری از مالزی.
بخش پایانی این مجموعه مقالات شامل عکس سمینارها و نشست‌های همایش البیرونی در سال‌های گذشته است.