خبرگزاری مهر - گروه استانها: سکینه اسمی- هفتم تیرماه سال ۶۶ زمانی که جنگ تحمیلی ایران و عراق در اوج خود بود شهرستان مرزی سردشت مورد حمله شیمیایی رژیم بعث عراق قرار گرفت و فاجعه انسانی بزرگی بعد از جنگ جهانی اول و تصویب کنوانسیون‌های منع سلاح‌های شیمیایی در این شهر به وقوع پیوست.
در این جنایت بشری ۱۰۹ نفر از مردم ۱۲ هزار نفری سردشت بلافاصله جان باخته و نزدیک ۱۰ هزار نفر مصدوم شدند، هر چند از این فاجعه انسانی بیش از ۳۳ سال می‌گذرد اما به دلیل استفاده از نوع گازهای شیمیایی خاص به خصوص خردل هنوز اهالی این شهر مرزی با عواقب آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
تاول‌های چرکی، سرفه‌های خشک و زخم‌های کهنه‌ای که هر روز سرباز می‌زد نزدیک چهار دهه است مردم محروم و مرزنشین این شهرستان را تحت تأثیر قرار می‌دهد زخم‌هایی که بی توجهی و غفلت رسیدگی مسئولان درد مضاعف و بغض کهنه‌ای بر دل اهالی نخستین شهر شیمیایی جهان شده است.
اینجا تاریخ و زمان در هفتم تیرماه سال ۶۶ متوقف شده و خنده و شادی مردم این سرزمین پشت همان روز تلخ جامانده است، تیرماه برای مردم سردشت ماه تلخ تاول‌های چرکی و سرفه‌های خشک و زخم‌های کهنه‌ای است که خیال ندارد به این زودی ها از شهر رخت بندد.
فاجعه انسانی سردشت امسال در حالی چهارمین دهه خود را طی می‌کند که بسیاری از ابعاد دلخراش آن هنوز مشخص نشده است، بر اساس اعلام کارشناسان خردل ماندگاری ۱۰۰ تا ۱۸۰ سال ر دارد که بر اساس این ادعا تمام مردم سردشت آلوده به این گازها هستند و تا سه نسل دیگر هم در این شهر، امکان آلودگی وجود دارد، کودکان ناقصی از پدران و مادران مصدوم متولد می‌شوند و حتی گفته می‌شود که وزارت بهداشت اعلام کرده است از ساکنان این شهر خون اهدایی دریافت نشود.
۸۰۰۰ نفر در سردشت مدعی جانباز شیمیایی هستند
اما نگاهی به آمار و ارقام ذکر شده از تعداد جانبازان شیمیایی که هزار و ۶۰۰ نفر است در مقایسه با هشت هزار مدعی جانبازی، نبود امکانات درمانی، غفلت تاریخی از عمق این جنایت بشری و بی توجهی مسئولان در طول ۳۳ سال به کمترین نیازها و مشکلات و سکوت مجامع بین المللی در برابر این فاجعه انسانی قابل پذیرش نیست.
با گذشت ۳۳ سال از عمق این فاجعه انسانی آمار دقیقی از تعداد مصدومان شیمیایی سردشت وجود ندارد، هنوز با گذشته بیش از سه دهه هشت هزار نفر مدعی جانبازی شیمیایی در این جنایت بشری هستند اما تاکنون موفق به اثبات ادعای خود نشدند متأسفانه با گذشت ۳۳ سال از عمق این فاجعه انسانی آمار دقیقی از تعداد مصدومان شیمیایی سردشت وجود ندارد، هنوز هشت هزار نفر مدعی جانبازی شیمیایی در این جنایت بشری هستند اما تاکنون موفق به اثبات ادعای خود نشدند، پزشکانی که در آن سال از سردشت بازدید کرده و شهروندان را معاینه کردند، تعداد مصدومان را بالغ بر هشت هزار نفر اعلام کردند که این آمار به وسیله مقامات رسمی آن زمان هم تأیید شد.
سند دیگر اینکه در زمان بازدید سرهنگ "علو پانین" که از کارشناسان تسلیحات شیمیایی سازمان ملل بود، در سردشت پس از بازرسی‌هایش تعداد هشت هزار و ۶۰۰ نفر را به عنوان قربانی این حادثه تأیید کرد و این آمار را در اختیار سازمان ملل قرار داد اما این اسناد کمکی به اثبات ادعای مردم این شهر نکرده است.
رحیم واحدی عضو هیئت رئیسه انجمن مصدومان شیمیایی سردشت این زمینه معتقد است، در سردشت از گاز اعصاب و خردل استفاده شد در حالی که در حلبچه از گاز سیانور، گاز خردل همیشه در محیط و بدن مصدوم باقی می‌ماند، موردی سراغ نداریم که مصدومین شیمیایی با گاز خردل، بهبود یافته باشند، عوارض این گاز عفونت ریوی، پوست و چشم است، چشم التهاب پیدا می‌کند و کم سو می‌شود، پوست خارش می‌گیرد و ریه نیز آسیب دیده و موجب تنگی نفس می‌شود، این فاجعه‌ای است که در سردشت اتفاق افتاده است، در حلبچه با توجه به اینکه گاز سیانور استفاده شد، تعداد تلفات زیاد است ولی آثار این گاز آنی است و باقی نمی‌ماند، از این جهت است که عمق فاجعه سردشت بیشتر از حلبچه است.
گلایه و مشکلاتی که هر سال تکرار می‌شوند
هر چند تاکنون هشت هزار مدعی و بسیاری از مردم این دیار موفق به اثبات ادعای جانبازی نشده‌اند اما مشکلات و دردهای جانبازان شیمیایی که به تأیید رسمی رسیده و هم اکنون پرونده پزشکی دارند نیز تمامی ندارد و هر سال نزدیک تیرماه این مسائل تکرار می‌شود و بدون راه حل باقی می‌ماند.
کمبود دارو، نبود مراکز درمانی ویژه، مسائل و مشکلات درمانی و کمیسیون‌های پزشکی، محرومیت و فراهم نبودن زیرساخت‌های توسعه به خصوص در بخش عمران همچنان یکی از مطالبات جدی مردم سردشت باقی مانده است، همچنین بسیاری از وعده‌های دولت برای رفع این مشکلات و اقدام عملی در حوزه‌های مختلف دیگر هنوز در این شهرستان مرزی رنگ واقعیت به خود نگرفته است.
به دلیل نداشتن امکانات و تجهیزات کافی در شهرستان هستند هنوز جانبازان و بیمارانی که برای مداوا مجبور به سفر به شهرهای بزرگ‌تر و تهران هستند نبود بیمارستان تخصصی، مرکز تحقیقات ویژه شیمیایی، نبود پزشکان متخصص، کمبود داروهای ویژه مصدومان شیمیایی، فراهم نبودن زیرساخت‌های اولیه از جمله کوچه و خیابان‌های خاکی، مشکل ریزگردها، نبود امکانات تفریحی، نبود فضای سبز مناسب هنوز با گذشت ۳۳ سال مهمترین مطالبات و خواسته‌های مردمی است که در راه صیانت از مرزها سنگ تمام گذاشته و با تقدیم صدها شهید لحظه‌ای در دفاع از مرزهای ایران اسلامی از پای ننشسته و نمی‌نشینند.
عمران نیک دوست جانباز ۷۰ درصد از کمبود امکانات درمانی و دارویی با گذشت نزدیک چهار دهه در این شهرستان گلایه مند است و می‌گوید، به دلیل نداشتن امکانات و تجهیزات کافی در شهرستان هستند هنوز جانبازان و بیمارانی که برای مداوا مجبور به سفر به شهرهای بزرگ‌تر و تهران هستند.
وی با بیان اینکه جانبازان شیمیایی نیازمند مراقبت و درمان شبانه روزی هستند می‌افزاید، بسیاری از امکانات و تجهیزات درمانی در این شهرستان پاره وقت است و مصدومان به ویژه جانبازان با درصد بالا برای مداوا رنج سفر به شهرهای بزرگ‌تر را با مسائل و مشکلات خاص خود به جان می خرند که این موضوع درد مضاعفی بر آلام آنهاست.
نیک دوست با تاکید بر اینکه مراکز درمانی و داروخانه‌های مجهز باید به دلیل شرایط خاص جانبازان شیمیایی در دسترس آنها باشد ادامه می‌دهد، در کنار نداشتن این تجهیزات در سردشت مشکلات مالی ناشی از درمان در شهرهای بزرگ‌تر یکی از مهمترین مسائل پیش روی جانبازان و مصدومان شیمیایی است.
حسین خدریان یکی دیگر از اهالی شهرستان مرزی سردشت که جانباز ۵۰ درصدی است در گفتگوی تلفنی با خبرنگار مهر از کمبود امکانات و تجهیزات پزشکی، نحوه تعیین درصد جانبازی در کمیسیون پزشکی در بنیاد شهید و امور ایثارگران به شدت گله دارد و معتقد است مظلومیت سردشت اثبات شده اما هنوز در کشور اراده‌ای برای حل مشکلات و نیز آمار جانبازان و درصد مصدومیت این شهر مظلوم وجود ندارد.
داروهای جانبازان شیمیایی کمیاب شده است
وی می‌گوید، تنها کلینیک درمانی شهر همیشه نیمه تعطیل است، پزشک متخصص نداریم و برای هر مشکل درمانی باید مشکلات سفر به تهران و شهرهای بزرگ را هم تحمل کنیم، بعد از ۳۳ سال از مسئولان این سوال را دارم جان مردم سردشت ارزش احداث یک بیمارستان تخصصی با پزشکان متخصص را ندارد.
خدریان از کمبود شدید داروهای مورد نیاز جانبازان شیمیایی سردشت طی سال‌های اخیر به خصوص امسال گلایه دارد و می‌افزاید، وضعیت ما به گونه‌ای است با دارو امکان ادامه زندگی را داریم، کمبود دارو برای ما خیلی سخت و طاقت فرسا است و بعد از این همه سال لااقل مسئولان مشکل کمبود دارو و بهداشت را در شهر حل کنند، الان برای تهیه ماسک که نیاز ضروری جانبازان و مردم شهر است با مشکل جدی روبه رو هستیم.
شبنم شیخی جانباز ۶۵ درصد سردشتی که این روزها ساکن تبریز است از بی توجهی و غفلت مسئولان از سردشت گلایه دارد و در گفتگوی تلفنی با خبرنگار مهر می‌گوید، امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا سایر مشکلات را فراموش کرده‌ایم متأسفانه نبود داروهای موردنیاز جانبازان برای ما حیاتی تر از سایر موضوعات است.
وی با بیان اینکه جانبازان و مصدومان شیمیایی سردشت بیشتر از سایر مردم در معرض مبتلا شدن به بیماری کرونا هستند می‌افزاید، با توجه به اینکه استفاده از داروهای ریه در کشور به دلیل ویروس کرونا افزایش یافته است جانبازان شیمیایی در دسترسی به داروهای موردنیاز با مشکل جدی مواجه هستند که ادامه این روند به خصوص در شهر سردشت که از کمبود امکانات درمانی رنج می‌برد مشکل زا خواهد بود.
شیخی با اشاره به اینکه تحریم‌های ظالمانه داروها که سند دیگری بر توحش غرب و مدعیان حقوق بشر است نیز مشکل دیگر جانبازان شیمیایی است، ادامه می‌دهد: در تأمین اسپری و برخی داروها متأسفانه به دلیل تحریم‌ها مجبور به استفاده از موارد مشابه هستیم که در زمینه درمان و نیاز ما پاسخگو نیست و من که در شهر برخوردار تبریز ساکن هستم مشکل اساسی در درمان دارم، مردم سردشت که در منطقه محروم قرار دارند با چالش‌های جدی روبه‌رو هستند.
امسال به دلیل ویروس کرونا مراسم سالگرد بمباران شیمیایی سردشت برگزار نمی‌شود
رئیس انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت در خصوص آخرین وضعیت مصدومان و جانبازان شیمیایی سردشت به خبرنگار مهر گفت: امسال هم مسائل و مشکلات مصدومان شیمیایی سردشت با سال‌های گذشته هیچ تغییر و تفاوتی ندارد همچنان مردم این شهر با کمبود امکانات درمانی، پزشکی، نبود و کمبود پزشک متخصص، نبود داروهای مورد نیاز مصدومان شیمیایی دست و پنجه نرم می‌کنند.
صالح عزیزپور اقدام مسائل و مشکلات زیرساختی به خصوص در بخش عمرانی، امکانات تفریحی و رفاهی به همراه محرومیت‌های ناشی از مرز نشینی را از دیگر مشکلات پیش روی مردم سردشت برشمرد و افزود: امسال شیوع ویروس کرونا به همراه کمبود برخی امکانات دارویی و نیز نیاز شدید مردم این شهر به ماسک ویژه و تجهیزات بهداشتی درد مضاعفی بر زخم‌های این مردم شده است.
وی با تاکید بر اینکه به دلیل قرمز بودن وضعیت شیوع ویروس کرونا ماندن در منزل، رعایت فاصله گذاری اجتماعی و رعایت تمام موارد بهداشتی در این شهرستان توصیه شده است گفت: در این راستا امسال هیچ ویژه برنامه‌ای برای بزرگداشت سالروز هفتم تیرماه در شهرستان نداریم.
عزیزپور اقدم با اشاره به اینکه مردم سردشت در حالی به استقبال ۳۳ امین سالروز بمباران شیمیایی می‌روند که کوچک‌ترین تغییری در مشکلات پیش روی آنها به وجود نیامده و عزمی از مسئولان نیز برای حل این مشکلات سالهاست وجود ندارد گفت: تنها کلینیک درمانی ویژه جانبازان شیمیایی سردشت به صورت پاره وقت بدون تجهیزات ویژه همچنان فاقد پزشک متخصص است.
رئیس انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت اضافه کرد: نبود امکانات رفاهی، دوری تنها بیمارستان سردشت از داخل شهر، کمبود دارو را باید به مشکلات چندین ساله مردم این شهر اضافه کرد در حالی که شیوع ویروس کرونا نیز امسال شرایط زندگی را برای جانبازان و مصدومان شیمیایی سردشت سخت کرده است.
عزیزپور اقدم با بیان اینکه تاکنون ۱۰ نفر از جانبازان شیمیایی سردشت به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند عنوان کرد: هر چند حال عمومی این جانبازان رو بهبودی است، اما به دلیل شرایط خاص و مشکل ریوی جانبازان و مصدومان شیمیایی سردشت اهالی این شهر نیازمند مراقبت‌های ویژه بهداشتی هستند.
رئیس انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت با اشاره به کمبود اقلام بهداشتی در این شهر گفت: هیچ‌یک از اقلام بهداشتی مانند ماسک و دستکش در شهر سردشت به راحتی پیدا نمی‌شود، مردم خود را قرنطینه خانگی کرده‌اند، اما شرایط به گونه‌ای است که اگر کار نکنند، ممکن است شب نانی برای خوردن نداشته باشند. مشکلات اینجا زیاد است، اما امیدوارم مدیریت شود.
مشکل کمبود داروی جانبازان شیمیایی سردشت رفع شود
وی با اشاره به وضعیت پاره وقت تنها کلینیک مصدومان شیمیایی سردشت، گفت: جانبازان و مصدومان شیمیایی سردشت نیازمند مرکز درمانی ۲۴ ساعته هستند در حالی که تنها کلینیک اهدایی مقام معظم رهبری به جانبازان شیمیایی سردشت پاره وقت با امکانات بسیار کم فعالیت می‌کند.
داروخانه موجود به دلیل عدم پرداخت مطالبات بیمه و مشکلات مالی توان تهیه و توزیع داروهای ویژه و مورد نیاز جانبازان و مصدومان شیمیایی را ندارد رئیس انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت با اشاره به کمبود داروهای ویژه جانبازان و مصدومان شیمیایی سردشت، افزود: داروخانه موجود به دلیل عدم پرداخت مطالبات بیمه و مشکلات مالی توان تهیه و توزیع داروهای ویژه و مورد نیاز جانبازان و مصدومان شیمیایی را ندارد که امیدواریم امسال با توجه به شرایط خاص شیوع ویروس کرونا این مشکل برطرف شود.
عزیزپور اقدم با اشاره به نیاز ویژه شهرستان به پزشک متخصص به خصوص در بخش‌های ریه، چشم، گوش، حلق و… اضافه کرد: کلینیک مصدومان شیمیایی سردشت با یک پزشک عمومی به صورت پاره وقت فعال است و پزشکان متخصص به صورت موردی حضور دارند که این امر برای جانبازان به دلیل مراجعه به سایر شهرها مشکلاتی ایجاد می‌کند.
رئیس انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت با بیان اینکه تنها بیمارستان سردشت در خارج شهر و برای همه مردم شهرستان سردشت فعال است، گفت: شهرستان سردشت دارای سه شهر بزرگ است که تنها بیمارستان باید جوابگوی مردم این شهرها و نیز روستاها باشد که جوابگو نیست مردم شهر سردشت به دلیل شرایط خاص نیازمند بیمارستان تخصصی هستند.
وی مشکلات بررسی درصد جانبازی هشت هزار مدعی سردشت را مورد اشاره قرار داد و عنوان کرد: بعد از گذشت ۳۳ سال تنها هزار و ۶۰۰ پرونده رسمی جانبازی در این شهر داریم در حالی که هشت هزار نفر مدعی جانبازی شیمیایی هستند و هنوز نتوانسته‌اند ادعای خود را ثابت کنند.
عزیزپور اقدم با بیان اینکه برخی از مصدومان شیمیایی سردشت شاید ظاهری سالم داشته باشند، اما ریه‌ها و سینه‌های اکثر مردم سردشت هنوز آلوده به گاز خردل است و هنوز سرفه‌های خشک امان خیلی از مردم را بریده است، ادامه داد: از مسئولان کشوری تقاضا داریم به این شهرستان مرزی که تمام مردم آن دین خود را به انقلاب و نظام به بهترین نحو ادا کرده‌اند، بیشتر توجه کنند و سردشت در کل سال تنها هفتم تیر یادآوری نشود.
سردشت در جنوبی ترین منطقه از آذربایجان غربی در کنار مرزهای عراق، هفتم تیرماه سال ۶۶ توسط رژیم بعث صدام و با کمک کشورهای غربی حامی این رژیم، بمباران شیمیایی شد.
بمباران شیمیایی شهر مرزی سردشت فجیع‌ترین تهاجم شیمیایی بود که آثار و مشکلات بسیاری به وجود آورد و این شهر اولین شهر قربانی جنگ افزارهای شیمیایی در جهان پس از بمباران هسته‌ای هیروشیما نامیده شد.
در این حادثه از شهر ۱۲ هزار نفری سردشت طبق آمار رسمی هشت هزار و ۲۵ نفر مصدوم شدند که این آمار شامل مصدومان خفیف هم می‌شد، کل آمار شهدا در فاجعه غیرانسانی سردشت ۱۳۰ نفر بود که ۲۰ نفر آنان در سردشت همان دقایق نخستین شهید شدند و بقیه نیز ظرف مدت هفت تا ۳۰ روز به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.
هر چند بیش از سه دهه از این فاجعه انسانی می‌گذرد، اما هنوز شهر سردشت بوی تاول و سرفه‌های خردل می‌دهد و بی توجهی و کمبود برخی امکانات به خصوص در بخش درمانی درد مضاعفی است بر زخم‌های مردم غیور و مرزی این دیار که نیازمند نگاه ویژه مسئولان است.