به گزارش خبرنگار مهر، ۲۴ خرداد ماه سال جاری، طی گزارش با عنوان «مرغ از قفس پرید / توتال قرارداد سه ساله صادرات گاز با ترکیه امضاکرد» به بررسی اوضاع بازار گاز ترکیه پرداخت و به قرارداد گاز مایعی که ترکیه با توتال منعقد کرده است، اشاره نمود. وزارت نفت طی جوابیه ای به توضیح درباره این گزارش پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:
۱- هر کشوری در تعیین و ترسیم شیوه همکاری‌های خود با سایر کشورها اختیار و اراده تام دارد، همکاری‌های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در زمینه نفت و گاز با سایر کشورها و همسایگان نیز تابعی از همین حقیقت است، متأسفانه در ماههای اخیر در یک طیف رسانه‌ای همسو که خبرگزاری مهر هم بخشی از زنجیره آن است شاهد شکل گیری یک موج عجیب رسانه‌ای هستیم که هسته اصلی آن را اظهار تأسف از متنوع شدن سبد گاز وارداتی کشور ترکیه (یا سایر همسایگان) شکل می‌دهد، متأسفانه برخی رسانه‌ها پشت نقاب دفاع از منافع ملی ایران بدترین ضربه را به چهره منطقه‌ای ایران وارد می‌کنند، مزید استحضار خبرگزاری مهر و مخاطبان ارجمند تاکید می‌کنیم:
از قرن نوزدهم به این سو و با پایان یافتن عصر استعمار، معمولاً کشورها سعی می‌کنند در تأمین نیازهای (و در عصر حاضر مشخصاً در زمینه انرژی) خود سبدی متنوع را شکل دهند بر همین اساس امروزه انحصاری شدن وابستگی یک کشور به یک شرکت / کشور خاص در تأمین انرژی یک مخاطره در اصول و قواعد مدیریت انرژی است، ترکیه هم از این قاعده مستثنی نیست و هر چند همیشه اعتقاد داشته ایم که تکیه کشور ترکیه به تأمین انرژی گاز مورد نیازش از کشور دوست و همسایه قدیمی اش ایران بی شک «مطمئن ترین، آسان‌ترین و کم مخاطره ترین» گزینه بوده و در آینده نیز خواهد بود اما غیر منطقی است که ما در وزارت نفت ایران از سوی رسانه‌های ایرانی با عجیب‌ترین ادبیات محکوم به تعلل و کم کاری شویم کحه چرا ترکیه با کشوری دیگر قرارداد خرید گاز منعقد کرده است؛ مگر ممکن است در روزگار تجارت آزاد و جهان بی مرز، انتظار داشته باشیم کشوری الزاماً همانطور که ما می‌خواهیم تجارت کند؟!
جمهوری اسلامی ایران با کشور ترکیه یک قرارداد بلند مدت و قابل تمدید گاز دارد که هنوز سررسید پایان آن فرا نرسیده است و انتظار می‌رود در سایه همکاری‌های مشترک دو کشور، قرارداد صادرات گاز به ترکیه به عنوان بخشی از روند توسعه همکاری‌های اقتصادی تمدید شود، ضمناً معمولاً قراردادهای صادرات با خط لوله در سالهای پایانی قرارداد نخست مورد مذاکره برای مدید قرار می‌گیرد و دغدغه پرشور خبرگزاری مهر در حالی که هنوز بیش از ۵ سال از قرارداد باقی است بی دلیل و احتمالاً ناشی از عدم اطلاع از ماهیت مذاکرات قراردادی (فنی و حقوقی) است.
۲) در ادامه همین گزارش و در گفتگو با فردی که کارشناس حوزه گاز معرفی شده است مطالبی عجیب و غریب نقل شده است که مرور آنها خالی از لطف نیست، مثلاً کارشناس محترم با اشاره به قرارداد صادرات ۳ ساله گاز میان توتال و ترکیه نتیجه گیری کرده است که «در حقیقت ترکیه قصد دارد با عقد قراردادهای جدید سهم ایران را در سبد خود کاهش داده و در ادامه با فشارهای آمریکا در جنگ گازی، به صفر برساند» کسی هم از ایشان نپرسیده که شما چگونه از عقد یک قرارداد تجاری گاز میان توتال و ترکیه توانسته اید به این نتیجه محیرالعقول برسید! در حقیقت با این مفروضات متوهمانه مشخص است که ریشه تجزیه و تحلیل‌های این گزارش نه فکت های فنی و اقتصادی بلکه تئوری‌های «دشمن انگاری» و پیشفرض هایی از جنس «مرغ از قفس پرسید» است! به همین دلیل و از آنجا که سخنان کارشناس محترم عمدتاً ناشی از همین رویکرد غیرعلمی و غیرکارشناسی است شایسته پاسخ فنی نمی‌دانیم اما درباره تهمت‌هایی که ایشان نسبت به وزارت نفت و وزیر نفت مطرح کرده اند ناگزیر از پاسخ و نیز پیگیری حقوقی هستیم.
۳) در بخشی از این گزارش با میان تیتر «زنگنه مخالف صادرات ۲ برابری گاز به ترکیه! / کارشناس مورد اشاره گفته است «ترکیه در سال ۹۲ پس از آنکه ترک‌ها پیشنهاد افزایش گاز از ایران به میزان دو برابر را مطرح کردند ولی شخص وزیر نفت با آن مخالفت کرد» که این سخن یک دروغ آشکار است و به نظر می‌رسد بیان چنین گزاره‌هایی با هدف «سند سازی جعلی» در رسیدگی‌های حقوقی به اختلافات احتمالی میان ایران و ترکیه در مسئله صادرات گاز بیان شده باشد و لازم است ابعاد این سندسازی فریبکارانه با دقت بیشتری توسط نهادهای ذیصلاح پیگیری شود، از نکات جالب توجه هم این است که کارشناس محترم مستندی برای این ادعای خود ارائه نمی‌کند و گزارش خبرگزاری مهر هم طبق معمول چگونگی طرح این ادعای بزرگ را تفحص نمی‌کند.
۴) یکی از تأسف بار ترین مسائلی که وزارت نفت با آن روبروست روکرد ساده انگارانه و خیالبافانه افرادی است که ممکن است ردای کارشناس را بر تن خود بیاندازند و متأسفانه برخی رسانه‌ها هم بی اطلاع از الزامات و بدیهیبات عرصه صادرات انرژی صرفاً به تولید محتوا مشغول هستند، مثلاً در همین گزارش کارشناس مدعی می‌گوید: ایران با داشتن ۱۸ درصد از منابع گازی جهان بعد از روسیه در جایگاه دوم قرار دارد، اما به علت نداشتن برنامه‌ای منسجم برای صادرات گاز به کشورهای همجوار و تعلل وزارت نفت در ت مدید قراردادهای قبلی و عقد قرارداد جدید با کشورهای منطقه، عملاً تا چند سال آینده، از بازار گاز جهانی حذف خواهد شد و بازیگری منفعل در بازار گاز در اختیار سایر بازیگران همچون بازار نفت خواهد بود، اولاً ایران با صادرات روزانه حدود ۴۸ میلیون متر مکعب گاز بزرگترین صادرکننده گاز در منطقه خاورمیانه است و قراردادهای صادرات گاز ایران به کشورهای ترکیه، عراق، ارمنستان و پاکستان هم قراردادهایی رسمی و تعهدآور است، صادرات گاز به سه کشور یاد شده در حال اجراست و درباره قرارداد صادرات گاز به پاکستان پیشتر بارها توضیح دادیم که ایران همچنان منتظر اراده پاکستان در اجرای خط لوله در راضای این کشور است و همچنان حق شکایت و مطالبه غرامت را محفوظ داشته است.
توضیح خبرگزاری مهر
به گزارش خبرگزاری مهر، این جوابیه هم از قاعده همیشگی بیانیه‌های وزارت نفت پیروی می‌کند؛ تهی از توضیحات فنی و مستدل، فرافکنانه و مملو از مغلطه‌هایی که سنخیتی با واقعیات ندارد. در جوابیه‌ای که در بالا آمده است به نکات جالبی اشاره شده است که برای تنویر افکار عمومی، توضیحات این رسانه در ادامه می‌آید:
۱ – مهم‌ترین دلیل تنظیم گزارشی که وزارت نفت آن را هدافدار و غرض دار می‌داند، قطع سه ماهه صادرات گاز به ترکیه و تمایل این کشور برای خرید محموله‌های ال ان جی بود؛ وزارت نفت بجای توضیح درباره کم کاری و تعلل خود در موضوع قطع سه ماهه صادرات گاز، درس تاریخ می‌دهد و حق را به ترکیه می‌دهد همانگونه که در ماجرای خروج توتال از ایران، آن شرکت فرانسوی را برای ترک قرارداد محق می‌دانست! در گزارش این خبرگزاری، تعلل وزارت نفت در پیگیری راه اندازی خط لوله در کنار قراردادهای جدید گازی ترکیه مورد سوال قرار گرفته و تاکید شده که با کاهش سهم ایران، سهم سایر کشورها و شرکت‌ها افزایش می‌یابد که همین هم شد.
در بخشی دیگر از این جوابیه عنوان شده است «وقتی سررسید قرارداد ایران و ترکیه تمام نشده است، پرداختن به موضوع تمدید قرارداد جایگاهی ندارد». در گزارش خبرنگار مهر نیز با تاکید بر اینکه ۵ سال دیگر قرارداد دو کشور به اتمام می‌یابد، این هشدار داده شده است که ترکیه در حال متنوع سازی قراردادهای گازی خود است و با توجه به اینکه هیچ عزمی در وزارت نفت برای مستحکم کردن روابط انرژی با ترکیه و سایر کشورهای منطقه دیده نمی‌شود، باید منتظر از دست رفتن بازار ترکیه نیز بود مانند اتفاقی که در قرارداد پاکستان رخ داد.
مصداق خوش بینی وزارت نفت و راحت طلبی این وزارتخانه را می‌توان در اظهار نظر چند سال پیش مدیرعامل شرکت ملی گاز دید که در قبال هشدارهایی که درخصوص جایگزین شدن ترکمنستان به جای ایران در پاکستان داده می‌شد، با اطمینان بالایی گفت خط لوله تاپی به جایی نمی‌رسد اما چند ماه بعد قرارداد رسمی آن امضا شد.